Okşan TANDOĞAN

3214

Site ve Mahalle Yerleşimlerinde Açık Alan Oyunlarının Karşılaştırılması: Tekirdağ Örneği

Günümüzde bahçe, boş alanlar ve özellikle sokak gibi açık alanlarda oyun oynayan çocuk sayısı, çocuk oyunları ve oyun süresi azalmış, çocuk oyunları değişmiştir. Çocuklar önceki kuşaklara göre başta sokak olmak üzere açık alanlarda daha az oyun oynamaktadır. Bunun nedenleri çocukların televizyon ve dijital medyaya bağımlılığı, ebeveynlerin kentsel mekanda suç ve güvenlik konusundaki endişeleri olarak sıralanabilir. Ancak kentlerde konut-sokak bütünlüğünün bozulması bahsedilen bu olumsuz değişimin en önemli nedenlerinden birisidir. Kentlerde otomobil odaklı kentsel tasarımlar yanında yoğun olarak güvenlikli sitelerin inşası ile mahalle dokusundan giderek uzaklaşılmakta, sokaklar ortadan kaldırılmaktadır. Bu çalışmanın amacı sokak dokusunun olmadığı güvenlikli siteler ve geleneksel sokak dokusunu koruyan mahalle yerleşimlerinde yaşayan çocukların açık alanda oyun oynamak için geçirdikleri sürenin, oyun oynamak için seçilen mekanların ve oynanan oyunlarının farklılaşıp farklılaşmadığının belirlenmesidir. Çalışma alanı olarak Tekirdağ’a odaklanılmıştır. Çalışma kapsamında, Tekirdağ’da güvenlikli sitelerin yoğun olduğu bir mahalle olan Hürriyet Mahallesi ve mahalle ve geleneksel sokak dokusunu yaşatan bölge olan Çınarlı Mahallesi seçilmiş bu mahallelerde yer alan birer ilkokulda çocuklarla anket çalışması yapılmıştır. Çalışmanın sonucunda yaşanılan yerleşme alanına göre açık alanda oyun oynamak için geçirilen sürenin, oyun oynamak için tercih edilen alanın farklılaştığı görülmüştür. Mahalle yerleşiminde yaşayan çocuklar sitede yaşayan çocuklardan daha fazla dışarda oyun oynamak için zaman geçirmektedir. Mahalle yerleşimlerinde yaşayan çocuklar oyun oynamak için en çok sokağı tercih etmektedirler. Güvenlikli sitelerde yaşayan çocukların ulaşamadıkları mekanların başında ise sokak gelmektedir. Güvenlikli sitelerde yaşayan çocuklar oyun oynamak için evin bahçesi, sitenin içinde yer alan çocuk oyun alanı ve sitenin içinde yer alan yeşil alanları tercih etmektedir. Yerleşme türüne göre çocukların oyun türleri yalnızca atlama, sıçrama, sekme ve denge oyunlarında farklılaşmakta, bu tür oyunlar mahalle yerleşimlerinde yaşayan çocuklarca tercih edilmektedir.

A Comparision of Children’s Outdoor Games in Gated Communities and Non-Gated Residential Neighbourhoods: The Case of Tekirdağ

In today’s world, the number of children playing in open outdoor spaces like gardens, open spaces and especially streets, and children’s games and playing time have shrunk drastically and children’s games have changed. Compared to previous generations, children spend less time playing in open areas, particularly, in streets. Reasons like television and digital media addictions, parents’ fear of crime and security in urban spaces repress children from open outdoor spaces. However, the most significant reason is loss of integrity between residences and streets. Due to the growth in the construction of gated communities along with automobileoriented urban planning, the culture of traditional neighborhood and street texture have almost disappeared. The objective of the present study is to identify whether the time children spent in open spaces, children’s play areas and children’s games differentiate according to the types of settlements children live in, namely, gated communities where the traditional street texture no longer exists and non-gated residential neighborhoods where the traditional street texture still lives. Tekirdağ province was selected as study area. In the context of the study, Hürriyet Neighborhood, where large number of gated communities take place, and Çınarlı Neighborhood, where neighborhood and traditional street textures still live, were chosen. In the study, a survey was conducted and correspondingly one primary school from each neighborhood was included to the study and students studying in these schools participated the survey. As a result of the study, it was observed that the time spent in open spaces and children’s play areas differentiated according to the types of settlements. Children living in neighborhoods spend more time playing outdoors when compared to children living in gated communities. Children living in neighborhoods mostly prefer playing in the street. On the other hand, street is one of the leading spaces that children cannot access. Children living in gated communities prefer playing in their own gardens or playgrounds and green spaces in gated communities.
PDF

___

  • Alver, K. (2013a). Mahalle, Mahallenin Toplumsal ve Mekânsal Portresi. Ankara: Hece Yayınları.
  • Alver, K. (2013b). Siteril Hayatlar: Kentsel Mekânda Ayrışma ve Güvenlikli Siteler, Ankara: Hece Yayınları.
  • Appleyard, D. (1978). Livable Streets: Protected Neighborhoods. Ekistics, 45 (273), 412-417
  • Aral, N., Kandır, A. & Can Yaşar, M. (2002). Okul Öncesi Eğitim ve Okul Öncesi Eğitim Programı. İstanbul: Ya-Pa Yayınları.
  • Artar, M., Demir, T. Ş., & Çok, F. (1998). Eğitim ve Bilim. Education and Science, 22(107),23 -27.
  • Barre, F. (1984). Çocuk ve Mekân ya da Yitirilmiş Kent. (Çev: Murat Güvenç). Mimarlık Dergisi, 9, 14-17.
  • Başal, H. A. (2007). Geçmiş Yıllarda Türkiye’de Çocuklar Tarafından Oynanan Çocuk Oyunları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 243-266.
  • Bayraktar, N., Akyol E., Yücel, Ü. & Yücel, Ç. (1994). Bir Mekân: Atatürk Çocuk Yuvası Umay Pavyonu. Mimarlık Dergisi, 260: 43-46.
  • Burriss, G. K. & Tsao, L. (2002). How Much Do We Know about the Importance of Play in Child Development? Childhood Education, 78(4), 230-233, DOI: 10.1080/00094056.2002.10522188.
  • Çağlar, N. (1992). Konut Alanları ve Alışveriş Merkezlerindeki Kent Sokaklarının Çağdaş Tasarımları Üzerinde Bir Araştırma. (Doktora Tezi) Ankara Üniversitesi/ Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Cengiz, S. (1996). Çocuk Oyunlarının Sınıflandırılması. Dil ve TarihCoğrafya Fakültesi Dergisi, 1-2 (38), 287-300.
  • Cleland, V., Crawford, D., Baur, l. A., Hume, C., Tımperıo, A., & Salmon, J. (2008). A Prospective Examination of Children’s Time Spent Outdoors, Objectively Measured Physical Activity and Overweight, Children’s Time Outdoors, Activity And Overweight. International Journal of Obesity, 32, 1685-1693. Clements, R. (1998) W anted: Strong Children with Healthy İmaginations. Playground Post, Long Island: Playground Environments.
  • Clements, R. (2004). An Investigation of the Status of Outdoor Play. Contemporary Issues in Early Childhood, 5(1), 68-80.
  • Engin, Ş. (1982). Çocuğun Oyun Gereksinimi ve İzmir Alsancak Semtinde Çocuğa Yönelik Açık/Yeşil Alan Mekan Olanaklarının Artırılması Üzerine Bir Araştırma. (Yayınlanmamış doçentlik tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
  • Eren, İ.Ö. (2012). Türkiye’de Dönüşen Kentlerin Son Kalesi: Kent Kurucu Öğe Olarak Osmanlı’dan Günümüze “Mahalle”. International Journal of Human Sciences, 9(2), 1547-1568.
  • Gabbard, C. (1998) Windows of Opportunity for Early Brain and Motor Development. Journal of Physical Education, Recreation, and Dance, 69(8), 54-61.
  • Gür, Ş. Ö., Lang, J., Özbilen, A., Ertürk, S., & Ibiş, T. (1980). Çocuk ve Çevresi: Çocuk Oyun Alanları Olarak Sokaklarımız, KTÜ Mimarlik Bölüm Bülteni, 5, 70-76.
  • Hannaford, C. (1995) Smart Moves: Why Learning is not all in Your Head. Arlington: Great Ocean Publishers. Hart R (1979) Children’s Experience of Place. Irvington, New York.
  • Jenson, E. (2000) Learning with the Body in Mind. Thousand Oaks, CA: Corwin Press.
  • Kalish, S. (1995) Your Child’s Fitness: Practical Advice for Parents. Champaign: Human Kinetics.
  • Kolcu, Ş. (2014). Farklı Bilişsel Tempodaki Çocukların Oyun Davranışlarının ve Akran İlişkilerinin İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • Köse, E. (2013). Eğitim Kurumlarında Gerçekleştirilen Ders Dışı Etkinliklerin Sınıflandırılmasına Yönelik Bir Öneri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: 2(2), 336-353.
  • Kültür ve Turizm Bakanlığı (2018). Oyun Türleri. http://aregem.kulturturizm.gov.tr/TR,12737/oyun-turleri.html.
  • Little H. & Wyver, S. (2008). Does Avoiding the Risks Reduce the Benefits? Australian Journal of Early Childhood, 33(2), 33-40.
  • Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği (2018). Mevzuat Bilgi Sistemi, Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği, Erişim tarihi 14 Ağustos 2018, http:// www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.19788&MevzuatIl iski=0&sourceXmlSearch=MEK%C3%82NSAL%20PLANLAR%20 YAPIM%20Y%C3%96NETMEL%C4%B0%C4%9E%C4%B0
  • Moore, R. (1973). Open Space: Learning Place. New School of Education Journal 11 (4).
  • Moore R. (1986). Childhood’s Domain: Play and Space in Child Development. Croom Helm, London.
  • Noland, M., Danner, F., DeWalt, K., McFadden M., & Kotchen JM. (1990). The Measurement of Physical Activity in Young Children. Research Quarterly for Exercise and Sport, 61(2):146-53, DOI: 10.1080/02701367.1990.10608668.
  • Özçakır, Y. (2015). Geleneksel Sokak Oyunları için Sokak Temelli Geleneksel Oyun Alanlarının Yeniden Keşfi. 1. Uluslararası Türk Dünyası Çocuk Oyun ve Oyuncak Kurultayı, 14-17 Mayıs, 264-269, Eskişehir.
  • Özparlak, F. (2009). Sokak ve Site İçi Mekân Kullanımlarının İncelenmesi; Konya Kenti Örneği. (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
  • Öztürk, A. (2010). Okul Öncesi Eğitimde Oyun. Ankara: Eğiten Kitabevi. Öztürk, M. ( 2001). Çocuk Oyunla Gelişir. Zoom Dergisi, 28-31.
  • Pica, R. (2003) Your Active Child: How to Boost Physical, Emotional, and Cognitive Development through Age-Appropriate Activity. Chicago: Contemporary Books.
  • Schepel, S. (2005). Kiss 2, Tool To Test The Child Friendliness Of Street Layout Amsterdam. Retrieved April 03, 2008, from www.urban.nl/child street2005/downloads/Stutgart/Kiss_abstract_sep06.pdf
  • Tandoğan, O. (2011). İstanbul’da Çocuk Dostu Kent İçin Açık Alanların Plan lama, Tasarım Ve Yönetim İlkelerinin Oluşturulması. (Yayımlanmamış Dok tora Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Tandoğan, O. (2014). Çocuk İçin Daha Yaşanılır Bir Kentsel Mekan: Dünya’da Gerçekleştirilen Uygulamalar. Megaron, 9(1), 19-33
  • Tuğrul B., Ertürk, G., Altınkaynak, Ş. Ö., & Güneş, G. (2014). Oyunun Üç Kuşaktaki Değişimi, International Journal of Social Science, 27, 1-16, Doi:http://dx.doi.org/10.9761/JASSS2388.
  • Tuik (2017). MEDAS Merkezi Dağıtım Sistemi. Türkiye, Erişim tarihi: 12 Nisan 2018, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr.
PLANLAMA-Cover
  • ISSN: 1300-7319
  • Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
  • Başlangıç: 1986
  • Yayıncı: TMMOB Şehir Plancıları Odası
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Mekânın Üretimi ve Lefebvre’in Mekânsal Üçlü Kavramsallaştırmasının Görünürlüğü: Taksim Gezi Parkı Örneği

Pınar YURDADÖN ASLAN, NURİ YAVAN

Komşuluk Birimi Ölçeğinde Yapılı Çevreyi Biçimlendiren Planlama Kararlarına İlişkin Sonuçların Ölçülmesine Yönelik Çok Değişkenli Bir Yöntem Önerisi

Kadriye Burcu Yavuz KUMLU, Şule TÜDEŞ, Ruşen KELEŞ

Suç Korkusu Konusunda Bir İnceleme: Kadıköy Örneği

Nilgün Çolpan ERKAN, Beril SEVİN

Bir ‘‘Planlama Örneği” Olarak Köy Enstitüleri Deneyimi

Gül ŞİMŞEK, Cansın MERCANOĞLU

Tarihi, Kültürel ve Doğal Değerlerin Korunması ve Yönetiminde Yeni Bir Yaklaşım: Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alanı

Dilek ERBEY

Site ve Mahalle Yerleşimlerinde Açık Alan Oyunlarının Karşılaştırılması: Tekirdağ Örneği

Okşan TANDOĞAN