Pınar YURDADÖN ASLAN, NURİ YAVAN

4917

Mekânın Üretimi ve Lefebvre’in Mekânsal Üçlü Kavramsallaştırmasının Görünürlüğü: Taksim Gezi Parkı Örneği

Bu çalışmada sosyal gerçekliğin bir parçası ve (yeniden) üretim dayanaklarından olan mekân unsurunun, gerçekliği açıklama ve değişim dinamiklerini besleme olanaklarının gösterilmesi amaçlanmaktadır. Çalışmanın yaslandığı temel perspektif Lefebvre’nin üçlü mekân kavramsallaştırması ve bu çerçeve etrafında örülen mekân felsefesi bağlamıdır. Bu çerçevede Gezi Parkı Olayı; park ve yakın çevresini gösterir imar planları, uydu görüntüleri ve fotoğraflar yoluyla tarihsel süreçteki değişim ortaya konularak, mekân praksisi teması ile ele alınmaktadır. Parkta yaşanan sürecin farklı faillerin mekân üretim etkinliği üzerine kurulu, müdahale ve karşıtını üretme biçiminde gelişen tarihsel ve mekânsal bir sürekliliği barındırdığı görülmüştür. Bu durum çalışma bakımından, içkin bir gerilime sahip olduğu kabul edilen mekân temsilleri ve temsil mekânlarına odaklanmayı anlamlı kılmaktadır. 2013 yılında yaşanan protestolardan bu yana konuya yönelik çok yönlü ve çok boyutlu çalışmalar yapılmış olup, bu çalışma ile konunun sosyomekânsal içeriminin derinleştirileceği düşünülmektedir.

The Production of Space and the Visibility of Lefebvre’s Spatial Triad: The Case of Taksim Gezi Park

In this paper, it is aimed at demonstrating how space, as a part of the social reality and as a tool for reproduction, may contribute to the forces of social change and to the explanation of social reality. The theoretical background of the study is basically composed out of Lefebvre’s spatial triad conceptualization together with general philosophy of space. Within this frame, Gezi Park Event are handled with reference to the theme of spatial praxis and with reference to its historical development depicted via various master plans exhibiting its vicinity, satellite imaging and pictures. It has been seen that recent incidents experienced in Gezi Park can be better understood taking into consideration its past reproduction processes which mostly depend on the struggle between the actors’ interventions and counter-interventions. Such a view point necessitates focusing on the alleged immanent tension between the space representations and representations of space. Paying due interest to the rich oeuvre of Gezi Park protests, this paper will hopefully provide a socio-spatial perspective for a more comprehensive understanding of the issue.
PDF

___

  • Ahunbay, Z. (2012). Taksim Meydanı ve Topçu Kışlası’nın Yeniden Yapımı: Rekonstrüksiyon Tutkusu/“Hortlatılmak” İstenen Yapılar. Mimarlık, 364, 29-32.
  • Allen, J., Pryke. M. (1994). The Production of Service Space. Environment and Planning D: Society and Space, 12, 453-475.
  • Angel, A. (1993). Henri Prost ve İstanbul’un İlk Nazım Planı. Mimarlık, 222, 34-39.
  • Arslan Avar, A. (2009). Lefebvre’in Üçlü-Algılanan, Tasarlanan, Yaşanan Mekân-Diyalektiği. Dosya Dergisi, 17,7-16. Ankara: Mimarlar Odası Yayını.
  • Beyoğlu Belediyesi.(2014). www.beyoglu.bel.tr/beyoglu_belediyesi/haber_ default.aspx? ContentId=21698.
  • Binboğa, S. (2013). Direnişi Örgütleyen Bir Diğer “Ajan”: İmaj Önsöz Denirse Buna. Dosya 32: Direniş Mekânları, 2, 27-36.
  • Birleşik Metal (2017). Albüm. http://www.birlesikmetal.org/album/1977-05-01/1.jpg.
  • Boysan, B. (1999). Aron Angel ile İstanbul, Prost ve Planları Üzerine Söyleşi. Mimarlık, 285, 30-39.
  • Carp, J. (2008). “Ground-truthing” Representations of social Space Using Lefebvre’s Conceptual Triad. Journal of Planning Education and Research, 28(2), 129-142. Citechaillot (2017). www.citechaillot.fr/fr/expositions./expositions_virtuelles/24495 7_henri_prost_et_le_plan_directeur_distanbul_1936-1951. html.
  • Çetin, M. (2013). Piyonla Şah-Mat Mümkün mü? Neo-liberalist Küresel Mekân Stratejisi Karşısında Direncin Mekânsal Ölçeği Olarak Beden. Dosya 32: Direniş Mekânları, 2, 6-11.
  • Çorakbaşı, F. K. (2013). Mimarı ‘Gezi’ler 2: Kentsel Dönüşümde Minimum Müdahale! Dosya 32: Direniş Mekânları, 2, 19-21.
  • Dikeç, M. (2013). Fraudulent Democracy and Urban Statis in Turkey. www. opendemocracy.net/opensecurity/mustafa-dike%C3%A7/fraudulentdemocracy-and-urban-stasis-in Turkey.
  • Doğan, A.E. (2005). Neo-liberal Belediyeciliğin Çelik Zırhı: Yerel Kalkınma. Mülkiye Dergisi, 29 (246), 77-88.
  • Elden, S. (2004). Understanding Henri Lefebvre: Theory and the Possible. London: Continuum.
  • Fyfe, N. (1996). Contested Visions of a Modern City: Planning and Poetry in
  • Post War Glasgow. Environment and Planning A, 28, 387-403.
  • Google Earth. (2018). Google Earth Uydu Görüntüleme Sistemi.
  • Gülersoy, Ç. (1986). Taksim: Bir Meydanın Hikayesi. İstanbul: İstanbul.
  • Harvey, D. (1984). On the History and Present Condition of Geography: An Historical Materialist Manifesto. Professional Geographer, 36 (1), 1-11.
  • Harvey, D. (2010 [1989]). Postmodernliğin Durumu. Sungur Savran (Çev.). İstanbul: Metis. (Orijinal basım tarihi 1989)
  • Harvey, D. (2013). Asi Şehirler: Şehir Hakkından Kentsel Devrime Doğru. Ayşe Deniz Temiz (Çev.). İstanbul: Metis.
  • Hayal-et, (2017). Hayalet Yapılar.www.hayal-et.org/i.php/site/building/taksim_klas.
  • İBB (2012). www.ibb.gov.tr/tr-TR/Pages/Haber.aspx?NewsID=20709#. Vf9aVpccOYA.
  • İBB (2014). Stratejik Plan 2015-2019. www.ibb.gov.tr/trTR/kurumsal/ Birimler/Stratejik PlanlamaMd/Documents/2010_2014/stratejikplan15_19.pdf.
  • Kuymulu, M. B. (2013). Reclaiming the Right to the City: Reflections on the Urban Uprisings in Turkey. City: Analysis of Urban Trends, Culture, Theory, Policy, Action, 17(3), 274-278.
  • Leary, M. E. (2009). The Production of Space Through a Shrine and Vendetta in Manchester: Lefebvre’s Spatial Triad and the Regeneration of a Place Renamed Castlefield. Planning Theory & Practice, 10(2), 189-212.
  • Leary, M. E. (2013). A Lefebvrian Analysis of the Production of Glorious, Gruesome Public Space in Manchester. Progress in Planning, 85, 1-52.
  • Lefebvre, H. (2010). Sosyalist Dünya Görüşü Marksizm. Doğan Görsev (Çev.). İstanbul: Yordam.
  • Lefebvre, H. (2013). Kentsel Devrim. Selim Sezer (Çev.). İstanbul: Sel.
  • Lefebvre, H. (2014). Mekânın Üretimi. Işık. Ergüden (Çev.). İstanbul: Sel. (Orijinal basım tarihi 1974, İngilizce basım tarihi 1991).
  • McCann, E. J. (1999). Race, Protest, and Public Space: Contextualizing Lefebvre in the U.S. City. Antipode, 31(2), 163-184.
  • Milliyet (1960). Arşiv. http://gazetearsivi.milliyet.com.tr.
  • Mimdap (2014). 1 Mayıs: Kamusal Alanlar Toplumun Özgürleşme Noktalarıdır. www.mimdap.org/?p=18577&page=3.
  • Ng, M. K., Tang, W. S. , Lee, J., ve Leung, D. (2010). Spatial Practice, Conceived Space and Lived Space: Hong Kong’s ‘Piers saga’ through the Lefebvrian Lens. Planning Perspectives, 25(4), 411- 431.
  • Ortaylı, İ. (2002). İstanbul’dan Sayfalar. İstanbul: İletişim.
  • Özaydın, G. (2012). “Taksim’in Üstü Altına İniyor!”. Mimarlık, 364, 19-22.
  • Özyer, B. (2013). Gün gün saat saat Gezi Parkı Eylemleri. G. Göncü (Ed.). Gezi Direnişi ve Halk Hareketlerinin Geçmişi - #Yaşarken yazılan tarih içinde (s.18-37). İstanbul: Metis.
  • Postvirtual. (2013). Historical Atlas of Gezipark. https://postvirtual.wordpress. com/2013/06/27/historical-atlas-of-gezi-park/. Radikal (2013). Gezi Parkında Ne Nerede? http://i.radikal. com. tr/150x113/2013/06/07/ fft16_mf1490354.Jpeg.
  • Sami, E. (2006). Osmanlı’nın Sherlock Holmes’ü Amanvermez Avni’nin Serüvenleri–I. Cilt. İstanbul: Merkez.
  • Sargın, G. A. (2013). Direnişin Mekânları: “Kerbela’nın Evladıyız, Ayıptır, Zulümdür, Cinayettir”. Dosya 32: Direniş Mekânları, 2, 1-5.
  • Sayer, A. (1992). Method in Social Science: A Realist Approach. (2. Baskı). London: Routledge.
  • Soja, E. (1996). Thirdspace. Journeys to Los Angeles and Other Real-Andİmagined Spaced. Oxford:Blackwell.
  • Solyayın (2013). Gezi Postası. http://www.solyayin.com/gezi-postasi-3-10062013.html.
  • Şengül, H.T. (2001). Kentsel Çelişki ve Siyaset: Kapitalist Kentleşme Süreçleri Üzerine Yazılar. İstanbul: Demokrasi Kitaplığı (WALD).
  • Şengül, H. T. (2013, 8 Ağustos). Direnişin Ardından: Gezi Parkı Başkaldırısı Ertesinde Kent ve Siyaset. http://haber.sol.org.tr/devlet-ve-siyaset/direnisin-ardindan-gezi-parki-baskaldirisi-ertesinde-kent-ve-siyaset-haberi 77713.
  • Taksim Dayanışması (2014). Basın Açıklaması. http://taksimdayanisma.org/ basina.
  • Tas-İstanbul. (2016). Taksim Topçu Kışlası. www.tas-istanbul.com/eskiler/ taksim-topcu-kislasi/#. Taşköprü, İ. (2013, 19 Ağustos). Gezi Parkı ‘Taksim Bahçesi’yken Beyoğlu’nda
  • Ermeniler. www.agos.com.tr/tr/yazi/5461/gezi-parki-taksim-bahcesiyken-beyoglunda-ermeniler. Tayfur, K. (2014). Gezi Parkı’nın Geçmişi. www.atlasdergisi.com/kesfet/kultur/gezi-parkinin-gecmisi.html.
  • Tekeli, İ. (1995). Bir Modernite Projesi Olarak Türkiye’de Kent Planlaması. Egemimarlık, 16(2), 51-55.
  • Tekeli, İ. (2009). Modernizm, Modernite ve Türkiye’nin Kent Planlama Tarihi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt.
  • Tekeli, İ. (2013). Taksim Gezi Parkı’nda Yeni Bir Siyaset Kültürü Uç Verdi. Mimarlık, 372, 18-19.
  • Toprak, M. (2017). Meydanların Sosyo-Politik Dönüşümü Üzerine Bir Analiz: Taksim Meydanı Örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • TMMOB PMO. (2012). Taksim Meydan Düzenlemesi. www.peyzajmimoda. org.tr/ resimler/ekler/2ed1e6976d7f22d_ek.pdf.
  • TMMOB ŞPO (2013a). İstanbul Kent Almanağı. www.spoist.org.tr.
  • TMMOB ŞPO. (2013b). Bülten. www.spoist.org/dokuman/Bultenlerimiz/2013/bulten_ temmuz_agustos_2013.pdf.
  • Yılmaz, H. F. (2013). Kışla-i Hümayun ve İnönü Gezisi’nin Tarihi: Önce Mesire Yeri Sonra Kışla, Stadyum, En Sonunda Park. G. Göncü (Ed.). #Yaşarken yazılan tarih içinde (s.12-15). İstanbul: Metis.
PLANLAMA-Cover
  • ISSN: 1300-7319
  • Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
  • Başlangıç: 1986
  • Yayıncı: TMMOB Şehir Plancıları Odası
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Komşuluk Birimi Ölçeğinde Yapılı Çevreyi Biçimlendiren Planlama Kararlarına İlişkin Sonuçların Ölçülmesine Yönelik Çok Değişkenli Bir Yöntem Önerisi

Kadriye Burcu Yavuz KUMLU, Şule TÜDEŞ, Ruşen KELEŞ

Tarihi, Kültürel ve Doğal Değerlerin Korunması ve Yönetiminde Yeni Bir Yaklaşım: Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alanı

Dilek ERBEY

Mekânın Üretimi ve Lefebvre’in Mekânsal Üçlü Kavramsallaştırmasının Görünürlüğü: Taksim Gezi Parkı Örneği

Pınar YURDADÖN ASLAN, NURİ YAVAN

Suç Korkusu Konusunda Bir İnceleme: Kadıköy Örneği

Nilgün Çolpan ERKAN, Beril SEVİN

Site ve Mahalle Yerleşimlerinde Açık Alan Oyunlarının Karşılaştırılması: Tekirdağ Örneği

Okşan TANDOĞAN

Bir ‘‘Planlama Örneği” Olarak Köy Enstitüleri Deneyimi

Gül ŞİMŞEK, Cansın MERCANOĞLU