Eğlence ve Yeme-İçme İşletmelerinin Turizm Faaliyetlerine Yönelik Görüş ve Algılamalarının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma: Boğaziçi Alanı Örneği

Bu çalışma, turizm odaklı bir gelişim senaryosunda turizmden herhangi bir fayda sağlayamayacak kadar karar verme sürecinden soyutlanabilen yerel işletmelerin turizm gelişmesine yönelik tavır ve tutumlarını görünür kılmayı hedeflemektedir. Bu amaçla İstanbul’un önemli doğal ve kültürel kaynaklarından biri olan Boğaziçi Bölgesi’ndeki eğlence, yiyecek ve içecek hizmeti veren yerel işletmelere anket uygulanmıştır. Araştırmanın evrenini Boğaziçi Bölgesi’nde soyut ve somut kültürel mirası ve doğal mirası ile ön plana çıkan 26 mahalledeki işletmeler oluşturmuştur. İşletmelerin turizm müdahalelerine karşı davranış ve tutumlarını ölçebilmek için elde edilen veriler Temel Bileşenler Analizini (TBA), “Ağırlıklandırılmış Doğrusal Kombinasyon Yöntemi (WCL)” kullanılarak analiz edilmiştir. Bu analizler sonucu, yerel işletmelerin turizm odaklı davranış ve tutumlarını belirleyen yedi adet faktör belirlenmiştir. Bu faktörler “turizm odaklı stratejiler”, “turizmin algılanan olumlu etkileri”, “rekabetçi çevre koşulları”, “sosyo- ekonomik çevre koşulları”, “yere bağlılık”, “sosyo kültürel çevre koşulları“, turizmin algılanan olumsuz etkileri” olarak adlandırılmıştır. Yerel işletmelerin turizme karşı davranış ve tutumlarını belirleyen en önemli faktörün “turizm odaklı stratejiler” olduğu görülmüştür. Sonuç olarak yerli ve yabancı girişimcileri kente çekmek üzere yapılan müdahalelerin mahalledeki sosyo-ekonomik ve fiziki dokusunda bir değişim meydana getireceği ve bu değişimin mahallenin özgün kimliğinin de değişmesine ve hatta hem mahalle sakinlerinin hem de yerel işletmelerin giderek yerlerinden edilmelerine neden olan bir soylulaşma sürecini tetikleyeceği unutulmamalıdır. Bu ise kent hakkı ve yerel kimlikle ilgili pek çok problemi de beraberinde getirecektir. Bu çalışma, sürdürülebilir ve adaletli bir kentsel gelişme için yerel halkı ve yere özgü değerleri gözeten kamu politikalarına ihtiyaç olduğunu ortaya koymaktadır.

An Investigation to Determine Opinions and Perceptions of Entertainment and Food & Beverage Businesses towards Tourism Activities: The Case of Bosphorus, İstanbul

This study, therefore, aims at revealing reactions and attitudes towards tourism, of local enterprises, which are excluded from the decision-making process to the extent that they can get no benefits in a tourism-oriented development scenario. To that end, a questionnaire conducted on local food-beverage and accommodation enterprises at Bosporus Site, which is a significant natural and cultural asset of Istanbul. Population of the research consist enterprises at 26 neighborhoods, which stand out with their cultural and natural heritage. In order to measure reactions and attitudes of enterprises to tourism interventions, obtained data was analyzed through “Principal Components Analysis (PCA)”, “The Weighted Linear Combination Method (WCL)”. Seven factors as determinants of local enterprises’ reactions and attitudes towards tourism were concluded from the analysis. Those factors were respectively named “tourism- oriented interventions,” “positive influences of tourism”, “competitive environmental conditions”, “socio -economic environment perception”, place attachment”, “socio-cultural environment perception,” and “negative influences of tourism.” It was found that “tourism- oriented interventions” is the factor most determining local enterprises’ reactions and attitudes towards tourism. To conclude, it should be remembered that interventions made in order to attract local and foreign entrepreneurs to the city will change the socio-economic and physical texture of the neighborhood, and such a change, in turn will trigger a gentrification process which will also change authenticity of the neighborhood and will even pave the way for the gradual displacement of both inhabitants and local enterprises. That will bring along many problems regarding the right to the city and local identity. This study shows that public policies safeguarding local people and indigenous values are required for a sustainable and fair city development.

PDF

___

Andereck, K. L., & Nyaupane, G. P. (2011). Exploring the Nature of Tourism and Quality of Life Perceptions among Residents. Journal of Travel Research, 50: 248–260.
Aydıner Boylu, A., & Terzioğlu, G. (2007). Ailelerin Yaşam Kalitelerini Etkileyen Bazı Objektif ve Subjektif Göstergelerin İncelenmesi. BAP, Hacettepe Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Birimi, Ankara. 02 11, 2018 tarihinde https://ailetoplum.aile.gov.tr/uploads/pages/bilim-serisi/46- ailelerin-yasam-kalitelerini-etkileyen-bazi-objektif-ve-subjektifgostergelerinin-incelenmesi.pdf adresinden alındı
Bahar, O. (2004). Türkiye’de Turizm Sektörünün Rekabet Gücü Analizi Üzerine Bir Alan Araştırması: Muğla Örneği. Muğla: Yayınlanmamış Doktora Tezi, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Beşiktaş Belediyesi. (2014). Beşiktaş’ta yaşam rehberi. www.besiktas.bel.tr.
Beykoz Belediyesi. (2014). Beykoz’daki Yeme-İçme Yerleri, Beykoz Belediyesi Ruhsat ve Denetim Müdürlüğü Verisi.
BİM. (2008). Boğaziçi Sahil Şeridi ve Öngörünüm Bölgesi Uygulama İmar Plan Raporu. İstanbul.
Bolzoni, M. (2013). What tourists ignore Ambivalences, conflicts and compromises in a changing neighbourhood. RC21 Conference 2013, Session 17: Resistance and Protest in the Tourist City. http://www.rc21.org/conferences/berlin2013/prog-17.php. adresinden alındı
Bolzoni, M. (2014, 24 June). Turning tp Leisure and entertainment in times of crisis. Atlantıs Magazıne, s. 24(4): 10–13.
ÇDP. (2009). 1/100000 ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Şehir Planlama Müdürlüğü. İstanbul: İstanbul Büyük Şehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal Bilimler için Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve LISTER Uygulamaları. Ankara: Pegem.
Doğan, H. Z. (2004). Turizmin Sosyo-Kültürel Temelleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
Dwyer, L., & Kim, C. (2003). DestinationCompetitiveness: Determinants and Indicators. Current Issues in Tourism 6(5):, 369–414.
Grodach, C., & Loukaitou-Sideris, A. (2007). Cultural Development Strategıes and Urban Revıtalızatıon., (s. 13(4): 349–370).
Hall, T. (1998). Urban Geography. London: Routledge. doi:ISBN 0-415- 14084-6,
Huning, S., & Novy, J. (2006). Tourism as an Engine of Neighborhood Regeneration? Some Remarks Towards a Better Understanding of Urban tourism beyond the 'Beaten Path. CMS Working Paper Series| No. 006- 2006. 09 18, 2014 tarihinde http://www.geschundkunstgesch.tu-berlin. de/uploads/media/006-2006_03.pdf, adresinden alındı
Kuntay, O. (2004). Sürdürülebilir Turizm Planlaması. Ankara: Alp Yayınevi.
Mommaas, H. (2004). Cultural Clusters and the Post-industrial City: Towards The Remapping of Urban Cultural Policy. Urban Studies, 41 (3): 507–532.
Öncü, A. (2005). İdealinizdeki Ev Mitolojisi Küresel Sınırları Asarak İstanbul’a Ulaştı”, Mekan, Kültür, İktidar: Küreselleşen Kentlerde Yeni Kimlikler. A. Öncü, & P. Weyland. içinde İstanbul: İletişim Yayınları.
Özer, S. U. (2010). Şehir Turizmi ve Kültür: Yabancı Turistlerin Kültürel Bir Destinasyon Olarak İstanbul’u Değerlendirmeleri Üzerine Bir Araştırma. Eskişehir, Türkiye: Anadolu Üniversitesi Turizm ve Otel İşletmeciliği Anabilim Dalı.
Peck, J. (2005). Struggling With The Creative Class. International Journal of Urban and Regional Research, Blackwell, 29(4): 740–770.
Raphael, D., Brown, I. D., Renwick, R., Cava, M., Weir, N., & Heatcote, K. (1998). How to Carry Out a Community Quality of Life Project. A Manual. Department of Public Health Sciences, Toronto. Journal of Environmental Psychology, 30:422–434.
Ritchie, J., & Crouch, G. (2000). The Competitive Destination: a Sustainability Perspective. Tourism Management 21(1): 1–7.
Sarıyer Belediyesi. (2014, 10 24). Sarıyer İlçesindeki Yeme İçme Yerleri, Sarıyer Belediyesi Ruhsat ve Denetim Müdürlüğü Verisi.
Uğur, S. (1993, 08 01). Bir Zamanlar Ortaköy. https://core.ac.uk/download/ pdf/38303127.pdf adresinden alındı
Üsküdar Belediyesi. (2014, 24 10). Üsküdar İlçesindeki Yeme İçme Yerleri, Üsküdar Belediyesi Ruhsat ve Denetim Müdürlüğü Verisi, Sarıyer 24.10.2013. 2013.
Wilson, D., & Keil, R. (2008). The real creative class. Social & Cultural Geography,, 9: 8, 841–847.
Yılmaz Çakmak, B. (2013). Kültürel mirasın korunması bağlamında bir yeniden kullanım örneği, Hamdi Gültepe Evi. Artium Dergisi,, 1(1): 54–64.
Yoon, Y. (2002, September 19). Development of Structural Model for Tourism Destination Competitiveness from Stakejolders' Perspective. Blacksburg, Virginia, USA: Doctor of Phılosophy in Hospitality and Tourism Management, Virginia Polytechnic Institute and State University