Bursa Örneğinde Kentsel Büyümenin Yerel İklim Değişikliği Üzerine Etkisi

Günümüzde, kentsel büyüme ve yayılma, insan kaynaklı sera gazı salımlarının artışına neden olan faktörler arasında gösterilmektedir. Bu çerçevede çalışmanın amacı, Bursa Kenti'nin 1984-2014 yılları arasındaki mekânsal gelişiminin, yerel iklim değişikliği üzerinde etkili olup olmadığını ortaya koymaktır. Uydu görüntüleri ve iklim parametreleri bu çalışmanın temel veri kaynaklarıdır. İklim parametrelerinin analizi ve değerlendirmesi Eşli Örneklem t-Testi kullanılarak yapılmıştır. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre, 1984-2014 yılları arasında kent nüfusu iki buçuk kat artarken kent yerleşim alanı altı kat büyümüştür. Kentsel alanın büyümesi ile orman ve tarım alanlarında azalma olmuştur. Holdren Modeli uygulaması sonucunda, 1995-2003 dönemindeki büyümenin %65,5 oranında kentin yayılmasından kaynaklandığı saptanmıştır. Aynı dönemde yerel iklim parametrelerinden ortalama aylık minimum sıcaklıklarda 1,36°C artış izlenmiştir. Bu değişimde Bursa Ovası'nın kentsel gelişmeye açılmasının önemli bir payı olduğu söylenebilir. Sonuç olarak bu çalışma, yerel iklim değişiminde bir yandan kentsel büyümenin ve yayılmanın etkili olduğunu ortaya koyarken diğer yandan da mekânsal planlama kararlarının bu süreçteki rolüne dikkat çekmektedir

The Urban Growth Effects Over the Local Climate Change in the Case of Bursa

Today, urban growth and sprawl are cited among the factors causing the increase of human-induced greenhouse gas emission. Within this framework, the purpose of the study is to determine whether the spatial development of Bursa City between 1984 and 2014 has an effect on local climate change or not. Satellite images and climatic parameters were the data sources used in the study. The analysis and evaluation of the climate parameters were made by using Paired Samples t- Test. According to the results obtained from the study, the urban settlement grew sixfold between 1984 and 2014 while the urban population revealed an increase of two and a half. With the growth of the urban area, a reduction occurred in forests and agricultural land. As a result of the application of the Holdren Model, it was determined that the growth during 1995–2003 stemmed from the 65% urban sprawl. During the same period, an increase of 1.36°C in monthly minimum temperatures was observed from the local climate parameters. It may be said that the opening of the Bursa Plain to urban development has played a major role in this change. In conclusion, this study suggests on the one hand that urban growth has an effect on local climate change and, on the other hand that it draws attention to the role of spatial planning decisions in this process

PDF

___

Abi, K. (2010). İklim Değişikliklerinin Bursa’nın Sıcaklık Özelikleri Üzerinde Yansımaları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Acar, D. (2005). Bursa’da şehirleşmenin yağış ve sıcaklık üzerinde etkileri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Ahmed, B., Ahmed, R. (2013). Modeling Urban Land Cover Growth Dynamics Using Multi Temporal Satellite Images: A Case Study of Dhaka, Bangladesh Geo-Information, 1(1), 3-31.
Ataç, E.(2007). “Gelişen Kentlerin Verimli Toprak Kayıpları: Bursa Ovası Örneği, Kent ve Bölge Üzerine Çalışmalar”. Prof.Dr. Orhan Kuntay’a Armağan, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, Ankara, 137-150.
Balaban, O., Tamer-Görer, N. (2012). İklim Değişikliği, Küresel Isınma ve Kentler. Kentsel Planlama Ansiklopedik Sözlük, (M. Ersoy, Derleyen), İstanbul: Ninova Yayınları.
Bart, I. L.(2010).Urban Sprawl and Climate Change: A Statistical Exploration of Cause and Effect, with Policy Options for the EU. Land Use Policy, 27(2),283–92.
Baur, A. H., Förster, M., Kleinschmit, B. (2015). The Spatial Dimension Of Urban Greenhouse Gas Emissions: Analyzing The Influence Of Spatial Structures And LULC Patterns In European Cities. Landscape Ecology, 30(7), 1195-1205.
Camarota, A.S., Beck, R., Kolankiewicz, L.(2003).Outsmarting Smart Growth: Population Growth, Immigration, and the Problem of Sprawl. Center for Immigration Studies.
Crawley, D. B. (2008). Estimating The İmpacts Of Climate Change And Urbanization On Building Performance. Journal of Building Performance Simulation, 1(2), 91-115.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı.(2013).4.İklim Değişikliği Ulusal Raporu. Dale, V. H. (1997). The Relationship Between Land-Use Change And Climate Change. Ecological Applications, 7(3), 753-769.
Davoudi, S., Crawford, J., Mehmood, A. (2009). Planning for Climate Change: Strategies for Mitigation and Adaptation for Spatial Planners, London: Earthscan.
Eryılmaz, S. S., Cengiz, H., Eryılmaz, Y. (2008). The Urban Sprawl Model for an Affected Metropolis: Bursa- İstanbul Example, 44th ISoCaRP Congress on Urban Growth without Sprawl-A Way Towards Sustainable Urbanization, Dailan, China 19-23 Sept. 2008. http://www.isocarp.net/ projects/case_studies/cases/cs_info.asp?ID=1339
Ezber, Y., Sen, Ö.L., Kindap. T., Karaca. M. (2007). Climatic Effects of Urbanization in Istanbul: A Statistical and Modeling Analysis. International Journal of Climatology, 27, 667-679. DOİ:10.1002/joc.1420.
Ghalhari, G.F., Dastjerdi, J.K., Nokhandan, M.H.(2012).Using Mann Kendal and t-Test Methods in Identifying Trends of Climatic Elements: A Case Study of Northern Parts of Iran, Management Science Letters, 2, 911-920.
Giddens, A. (2009). The Politics of Climate Change, Polity Press, Cambridge, UK.
Grimmond, S. (2007). Urbanization and Global Environmental Change: Local Effects Of Urban Warming. The Geographical Journal, 173(1), 83-88.
Grimm N., Faeth S., Golubiewski N., Redman C., Wu J., Bai X., Briggs J. (2008). Global Change And The Ecology Of Cities. Science, 319, 756– 760.
Gu, C., Hu, L., Zhang, X., Wang, X., and Guo, J. (2011). Climate change and urbanization in the Yangtze River Delta. Habitat International, 35(4), 544-552.
Guo-Yu, R. E. N. (2015). Urbanization as a major driver of urban climate change. Advances in Climate Change Research, (6)1, 1-6.
Hale, R. C., Gallo, K. P., Owen, T. W., Loveland, T. R. (2006). Land Use/Land Cover Change Effects on Temperature Trends at US Climate Normals Stations. Geophysical Research Letters, 33(11).
Holdren, J.P. (1991). Population and Energy Problem. Population and Environment:A Journal of Interdisciplinary Studies, 12(3),231-255.
IPCC. (2014). Mitigation of Climate Change Contribution of Working Group III. IPCC Fifth Assessment Report, UK: Cambridge University Press.
Keleş, R. (1998). Kentbilim Terimleri Sözlüğü (2.baskı).Ankara, İmge Kitabevi. Liu, J., Deng, X. (2011). Impacts And Mitigation Of Climate Change On Chinese Cities. Current Opinion In Environmental Sustainability, 3(3), 188-192.
Kishtawal, C. M., Niyogi, D., Tewari, M., Pielke, R. A., Shepherd, J. M. (2010). Urbanization Signature In The Observed Heavy Rainfall Climatology Over India. International Journal of Climatology, 30(13), 1908-1916.
Miller R. B., Small C. (2003). Cities from space: potential applications of remote sensing in urban environment research and policy. Environment Science and Policy, 6, 129-137.
Moriarty, P., Honnery, D. (2014). Future Cities In A Warming World. Futures, 66, 45–53.
Moradi, M. (2016). Kentleşme ve İklim Değişikliği Bursa Örneği, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Mölders, N. (2012). Land-Use and Land-Cover Changes: Impact On Climate And Air Quality. ABD: Springer Science & Business Media, 23-24.
Mutlu, E.(2015). Bursa Metropoliten Alanının Demografik ve Sosyo-Ekonomik Özelliklerinin Mekansal Farklılaşması, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Önöz, B., Bayazit, M.(2003).The Power of Statistical Tests for Trend Detection.Turkish
Journal of Engineering and Environmental Sciences, 27 (4), 247-251.
Öztürk, M.Z. (2010). Uludağ (Zirve) ve Bursa Meteoroloji İstasyonlarının Karşılaştırmalı İklimi. Türk Coğrafya Dergisi, 55, 13-24.
Roshan, G. R., Shahraki, S. Z., Sauri, D., and Borna, R. (2010).Urban sprawl and climatic changes in Tehran. Iranian Journal of Environmental Health Science & Engineering, 7(1), 43.
Seto K. C., S. Dhakal, A. Bigio, H. Blanco, G. C. Delgado, D. Dewar, L. Huang, A. Inaba, A. Kansal, S. Lwasa, J. E. McMahon, D. B. Müller, J. Murakami, H. Nagendra, and A. Ramaswami. (2014). Human Settlements, Infrastructure and Spatial Planning. In: Climate Change 2014: Mitigation of Climate Change. Contribution of Working Group III to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change [Edenhofer, O., R. Pichs-Madruga, Y. Sokona, E. Farahani, S. Kadner, K. Seyboth, A. Adler, I. Baum, S. Brunner, P. Eickemeier, B. Kriemann, J. Savolainen, S. Schlmer, C. von Stechow, T. Zwickel and J.C. Minx (eds.)]. Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom and New York, NY, USA.
Seto, K.C., Shepherd, M. (2009). Global Urban Land-Use Trends And Climate Impacts. Current Opinion In Environmental Sustainability, 1(1), 89–95.
Sertel, E., Örmeci, C.(2011).Modelling Land Cover Change Impact on the Summer Climate of the Marmara Region, Turkey. Int.J.Global Warming, 3 (1-2), 194-202.
Shi, T., Huang, Y., Wang, H., Shi, C. E., Yang, Y. J. (2015). Influence Of Urbanization On The Thermal Environment Of Meteorological Station: Satellite-Observed Evidence. Advances In Climate Change Research, 6(1), 7-15. http://dx.doi.org/10.1016/j.accre.2015.07.001
Stone, B,. Vargo, J., Habeeb, D. (2013). Managing Climate Change In Cities: Will Climate Action Plans Work?, Landscape and Urban Planning 107(3), 263– 271. Tayanç, M.,Toros, H. (1997). Urbanization Effects On Regional Climate Change In The Case Of Four Large Cities Of Turkey. Climatic Change, 35(4), 501-524. doi:10.1023/A:1005357915441
TMMOB Şehir Plancıları Odası Bursa Şubesi. (2009). Bursa Kent Raporu. www.spo.org.tr/resimler/ekler/de9264cf376fffe_ ek.doc?tipi=2&turu=X&sube...
United Nations Population Fund. (2007). UNFPA State Of World Popu lation 2007: Unleashing The Potential Of Urban Growth. New York: United Nations.
Vardar, A., Kurtulmuş, F., Darga, A. (2011). Local Indications Of Climate Changes In Turkey: Bursa As A Case Example. Climatic Change, 106 (2) 255-266. doi:10.1007/s10584-010-9904-8
Wilson, E., Piper, J.(2010). Spatial Planning and Climate Change, NewYork: Routledge.
Yan. Li, Zhu, L., Zhao, X,. Li, Sh,. Yan, Y. (2013). Urbanization Impact on Temperature Change in China with Emphasis on Land Cover Change and Human Activity. Journal of Climate, 26(22), 8765-8780.
Zhan, J., Huang, J., Zhao, T., Geng, X.,Xiong,Y. (2013), Modeling The Im -pacts Of Urbanization On Regional Climate Change: A Case Study In The Beijing-Tianjin-Tangshan Metropolitan Area. Advances in Meteo -rology, 1-8.
Zhang, H., Qi, Z. F., Ye, X. Y., Cai, Y. B., Ma, W. C., Chen, M. N. (2013). Analysis Of Land Use/Land Cover Change, Population Shift, And Their Effects On Spatiotemporal Patterns Of Urban Heat Islands In Metro -politan Shanghai, China. Applied Geography. 44, 121-133.
http://unhabitat.org/books/planning-for-climate-change-a-strategic-valuesbased-approach-for-urban-planners-cities-and-climate-change-initiative/
Şekil 1 için kaynak: http://openstreetmap.org