YEREL HALKIN NEOFOBİ DÜZEYLERİ İLE ÖZEL İLGİ TURİZMİ KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLEN ÇAY TURİZMİ ALGISI ARASINDAKİ İLİŞKİ: RİZE İLİ ÖRNEĞİ

Bilişsel kuram ve bilişsel davranış kuramı temeline dayanarak, yenilik korkusu olarak tanımlanan neofobi eğiliminin, bireylerin yeni bir uyarıcı karşısında gösterecekleri davranışı etkileyeceği söylenebilir. Dolayısıyla bu çalışmayla; Rize’de yerel halkın neofobi eğilimleri ile çay turizmi algısı arasındaki ilişkiyi test etmek amaçlanmıştır. Bilindiği üzere çay; Türk kültürünün ve yaşam tarzının önemli bir parçasıdır. Son dönemlerde çay bitkisinin yetiştirildiği bölgelerde turizm faaliyetlerinin çeşitlendirildiği görülmektedir. Çay turizmi, başta Çin Halk Cumhuriyeti, Sri Lanka ve Hindistan gibi ülkeler olmak üzere; çay bitkisinin yetiştirildiği bölgelerde yoğun bir şekilde yapılmakta ve post modern turizm dinamikleri ile de giderek artan oranda talep görmektedir. Çay bitkisinin yetiştirildiği Rize ilinin diğer turistik çekicilikleri ile birlikte çay turizmi açısından potansiyeli yüksektir. Bu bağlamda yerel halkın konu ile ilgili görüşleri önem arz etmektedir. Çalışmada nicel araştırma yaklaşımı benimsenmiş ve araştırmanın deseni, deneysel olmayan yöntemlerden olan tarama modeli olarak belirlenmiştir. Veri toplama aracı olarak anket tekniği kullanılmıştır. Çalışma sonucunda, bireylerin neofobi eğilimi ile çay turizmi algısı arasında negatif yönlü bir ilişki bulunmuştur. Bireylerin neofobi eğilimleri arttıkça çay turizminin oluşturacağı olumsuz etkilere odaklanılırken, neofobi eğilimleri azaldıkça çay turizminin oluşturacağı olumlu etkilere odaklanıldığı sonucuna ulaşılmıştır. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda kamu ve özel sektörde yer alan turizm paydaşlarına çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Rize, Yerel Halk, Çay Turizmi, Neofobi

THE RELATIONSHIP BETWEEN NEOPHOBIA LEVELS OF THE LOCAL PEOPLE AND THE PERCEPTION OF TEA TOURISM EVALUATED WITHIN THE SCOPE OF SPECIAL INTEREST TOURISM: AN EXAMPLE OF RİZE PROVINCE

Based on the cognitive theory and cognitive behavior theory, it can be said that the neophobia tendency, which is defined as the fear of novelty, will affect the behavior of individuals in the face of a new stimulus. Therefore, in this study, it is aimed to test the relationship between the neophobia tendencies of the local people in Rize and the perception of tea tourism. As it is known, tea is an important part of Turkish culture and lifestyle. It is seen that tourism activities have recently been diversified in the regions where the tea plant is grown. Tea tourism is intensely done in regions where tea plants are grown, especially in countries such as the People's Republic of China, Sri Lanka and India, and it is increasingly in demand thanks to post-modern tourism dynamics. The province of Rize, where the tea plant is grown, has a high potential in terms of tea tourism along with other touristic attractions. In this context, the local people’s opinions on the subject are important. Quantitative research approach was adopted in the study and the design of the research was determined as the screening model, which is one of the non-experimental methods. Questionnaire technique was used to collect data. As a result of the study, a negative relationship was found between individuals’ neophobia tendency and the perception of tea tourism. It was concluded that as individuals’ neophobia tendencies increase, the negative effects of tea tourism are focused on while the positive effects of tea tourism are focused on as their neophobia tendencies decrease. In line with the results obtained, various suggestions were made for tourism stakeholders in the public and private sectors.

Keywords:

Rize, Local People, Tea Tourism, Neophobia,

PDF

___

Acuner, E. & Tayfun, A. (2016). Doğa Temelli Erişilebilir Turizm: Rize Örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 4(2), 63-91
Acuner E., Küçük, K., Keskin C. & Ergin, E. (2021). Yerel halkın turizme ilişkin tutumlarına yönelik bir araştırma: Huser yaylası örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 12(2), 266-283.
Beck, A. T., & Weıssman, A., Lester, D. & Trexler, L. (1974). The hopelessness scale. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 42(6), 861-865.
Bezborah. H., & Goowalla, P. (2019). Economıc of tea tourısm ın North East Indıa. Reconnectıng Asıa Wıth Eastern Europe, 12.
Birch, L. L., McPhee, L., Shoba, B. C., Pirok, E., & Steinberg, L. (1987). What kind of exposure reduces children’s food neophobia?. Looking vs. tasting. Appetite, 9(3), 171–178.
Bozkurt, Ö. (2015). Sosyal hizmet işletmelerinde yenilik yönetimi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi. Sosyal Hizmet Özel Sayısı, 89-106.
Campbell, R. J. (2004). Campbell’s Psychiatric Dictionary (8th ed.). Oxford University Press (OUP).
Ceylan, V. ve Şahingöz, S. A. (2019). Yetişkin bireylerde gıda neofobi düzeyinin belirlenmesi. Determination of Food. Studies, 7(2), 772-784.
Chen, Y., Jafar, R. M. S., Morley-Bunker, M., Lin, C., Chen, L., Wu, R., & Zhuang, P. (2017, May). On the Marketing Mix of Fujian Tea Tourism. In International Conference on Social Science, Public Health and Education (SSPHE 2017). 127-137, Atlantis Press.
Cheng, S., Hu, J., Fox, D., & Zhang, Y. (2012). Tea tourism development in Xinyang, China: Stakeholders' view. Tourism Management Perspectives, 2, 28-34.
Choe, J. Y., & Cho, M. S. (2011). Food neophobia and willingness to try non-traditional foods for Koreans. Food Quality and Preference, 22(7), 671-677.
Costa Jr, P. T., & McCrae, R. R. (1992). Four ways five factors are basic. Personality and individual differences, 13(6), 653-665.
Çaymer. (2018). Çay Turizmi Stratejisinin ve Eylem Planının Geliştirilmesi. Rize Çay Araştırma ve Uygulama Merkezi’nin Kurulması Teknik Yardım Projesi.
Demir, K. (2006). Rogersın yeniliğin yayılması teorisi ve internetten ders kaydı. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 12(3), 367-392.
Dilek, S. E., Çoban, Ö. ve Harman, S. (2017). Hasankeyf Halkının Turizmin Gelişimine Yönelik Tutumu. Turar Turizm ve Araştırma Dergisi, 6(2), 59-72.
Doğa Koruma ve Milli Parklar Müdürlüğü. (2014). Rize Doğa Turizmi Master Planı 2014-2023.
Easy Tour China. (2020). Ulusal çay müzesi. https://www.easytourchina.com/blogv 1130-top-places-in-china-to-enjoy-tea adresinden 17. 10. 2020 tarihinde edinilmiştir.
Elliot, A. J., & Thrash, T. M. (2002). Approach–avoidance motivation in personality: approach and avoidance temperaments and goals. Journal of Personality and Social Psychology, 82, 804–818.
Eröz, S. S. ve Bozok, D. (2018). Çay turizmi ve Rize ili potansiyeli. Third Sector Social Economic Review, 53(3), 1159.
Fernando, P. I. N., Rajapaksha, R. M. P. D. K., & Kumari, K. W. S. N. (201). Tea tourism as a marketing tool: a strategy to develop the image of Sri Lanka as an attractive tourism destination. Kelaniya Journal of Management, 5(2), 64-79.
Fischler, C. (1988). Food, self and identity. Social Science Information, 27, 275-293.
Flight, I., Leppard, P. & Cox, D. N. (2003). Food neophobia and associations with cultural diversity and socio-economic status amongst rural and urban Australian adolescents. Appetite, 41, 51-59.
Galloway, A. T., Lee, Y., & Birch, L. L. (2003). Predictors and consequences of food neophobia and pickiness in young girls. Journal of the American Dietetic Association, 103(6), 692–698.
Geoffrey, S., Wall, G., & Wang, Y. (2019). Integrating tea and tourism: A sustainable livelihoods approach. Journal of Sustainable Tourism, 27(10), 1591-1608.
Goonwalla, H., & Neog, D. (2011). Problem and prospect of tea tourism in Assam-a SWOT analysis. In 2011 International Conference on Advancements in Information Technology With workshop of ICBMG, Vol. 20, 243-248.
Harvard Health Publishing (2018). Phobia: What is It. Harvard Health. https://www.health.harvard.edu/a_to_z/phobia-a-to-z adresinden 1.12. 2020 tarihinde edinilmiştir.
Hobden, K., & Pliner, P. (1995). Effects of a model on food neophobia in humans. Appetite, 25(2), 101-114. İskender, A. (2020). Çay Turizmi: Doğu Karadeniz Bölgesinde uygulanabilirliği üzerine değerlendirme. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(3), 1958-1971.
Jayasooriya, S. S. W. (2019). Exploring the potentials, issues, and challenges for community-based tea tourism development (with reference to Hanthana Mountains). International Journal of Advance Research, 5(2), 475-480.
Jolliffe, L. (Ed.). (2007). Tea and tourism: Tourists, traditions and transformations (Vol. 11). Channel View Publications.
Kansız, N. & Acuner, A. Ş. (2007). Rize İli Turizm Swot Analizi. Milli Prodüktivite Merkezi.
Kaplan, A. (2018). Gastronomi turistlerinin gıda seçiminde neofobi– neofili etkisi (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/Ulu-salTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
King, S. C., Meiselman, H. L., & Henriques, A. (2008). The effect of choice and psychographics on the acceptability of novel flavors. Food Quality and Preference, 19(8), 692-696.
Liu, Y. (2019). Study on the Development of Tea Culture Tourism in Xinyang City. World Scientific Research Journal, 5(7), 17-22.
Meiselman, H. L., King, S. C., & Gillette, M. (2010). The demographics of neophobia in a large commercial US sample. Food quality and preference, 21(7), 893-897.
Mishra, A. K. (2020). Potentiality of tea tourism in Assam with special reference to tinsukia district. Studies in Indian Place Names, 40(60), 5468-5473.
Mustonen, S., & Tuorila, H. (2010). Sensory education decreases food neophobia score and encourages trying unfamiliar foods in 8–12-year-old children. Food Quality and Preference, 21(4), 353-360.
Olabi, A., Najm, N. E. O., Baghdadi, O. K., & Morton, J. M. (2009). Food neophobia levels of Lebanese and American college students. Food Quality and Preference, 20(5), 353-362.
Özçatalbaş, O. (2014). Tarımsal Yayın ve Danışmanlık. Kişisel Gelişim. Cilt 1 Gaziosmanpaşa Üniversitesi Yayınları. No:1, 1-137.
Özdel, K. (2015). Dünden bugüne bilişsel davranışçı terapiler: teori ve uygulama. Turkiye Klinikleri J Psychiatry-Special Topics, 8(2), 10-20.
Öztürk, G. (2019). Etnik gıdaya yönelik tutum ile kültürleşme, kültürel açıklık ve neofobi’nin ilişkisi: samsun Gürcü mutfağı örneği (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
Pliner, P. L., & Hobden, K. (1992). Development of a scale to measure the trait of foodneophobia in humans. Appetite, 19(2), 105–120.
Pliner, P., & Loewen, E. R. (1997). Temperament and food neophobia in children and their mothers. Appetite, 28(3), 239-254.
Pliner, P., & Salvy, S. (2006). Food neophobia in humans. Frontiers in Nutritional Science, 3, 75.
Prasath, J. M., & Wickramaratne, M. A. P. D. P. (2019). Present Status and Future Prospects of Tea Tourism in Nuwara-Eliya Area. In Proceedings of International Forestry and Environment Symposium (Vol. 24).
Qian, Y. (2019). The swot analyses of Fujian tea health tourism. Business and Management Research, 85, 610-612.
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Çay İhtisaslaşma Koordinatörlüğü Çay Çalıştayı (2019). Çalıştay Sonuç Raporu, http://cayihtisas.erdogan.edu.tr/Files/ckFiles/cayihtisas-erdogan-edutr/%C3%87AY%20%C3%87ALI%C5%9ETAYI%20K%C4%B0TAP% C3%87I%C4%9EI.pdf adresinden 17.10.2020 tarihinde edinilmiştir.
Rızaoğlu, B., Ayazlar, R. A. ve Gençer, K. (2013). Yiyecek deneyimiyle bireysel eğilimlerin sosyo-demografik özellikler açısından değerlendirilmesi: Kuşadası’na gelen yabancı turistler örneği. 14. Ulusal Turizm Kongresi Bildiri Kitabı, 669-687.
Rize İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. (2020). Rize ili turist verileri https://rize.ktb.gov.tr/TR-141221/turist-istatistikleri.html adresinden 15.03.2020 tarihinde edinilmiştir.
Sarmah, P. (2020). Tea tourısm of Assam: potentıal and challenges. Journal of Critical Reviews, 7(13), 4341-4344. Saruhan, Ş. C. ve Özdemirci, A. (2018). Bilim, Felsefe ve Metodoloji (5. Baskı). İstanbul:Beta Basım Yayın Dağıtım A.Ş
Siegrist, M., Hartmann, C., & Keller, C. (2013). Antecedents of food neophobia and its association with eating behavior and food choices. Food Quality and Preference, 30(2), 293-298.
Sivrikaya, K., K. (2019). Gıda neofobisi ve heyecan arama kişilik özelliklerinin yabancı turistlerin geleneksel Türk yemeklerini satın alma niyetine etkisi (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
Sohn, E., Yuan, J., & Jai, T. M. (2014). From a tea event to a host destination: Linking motivation, image, satisfaction and loyalty. International Journal of Tourism Sciences, 14(3), 1-23.
Stratton, L. M., Vella, M. N., Sheeshka, J., & Duncan, A. M. (2015). Food neophobia is related to factors associated with functional food consumption in older adults. Food quality and preference, 41, 133-140.
Su, M. M., Wall, G., & Wang, Y. (2019). Integrating tea and tourism: A sustainable livelihoods approach. Journal of Sustainable Tourism, 27(10), 1591-1608.
Sultana, S., & Khan, R. S. (2018). Factors determining tourism: A Framework to promote tea tourism destination in Chittagong. Global Journal of Management And Business Research, 18(1), 21-30.
Tuorila, H., Lähteenmäki, L., Pohjalainen, L., & Lotti, L. (2001). Food neophobia among the finns and related responses to familiar and unfamiliar foods. Food Quality and Preference, 12(1), 29–37.
Türkiye İstatistikler Kurumu (TUİK). Çay Üretimi. https://data.tuik.gov.tr/tr/main-category-sub-categories-sub-components2/ adresinden 11.10.2020 tarihinde edinilmiştir.
Üzülmez, M. (2018). Yabancı turistlerin Türk mutfağı seçim motivasyonlarının neofobi ve neofili düzeylerine göre incelenmesi: İstanbul'da bir araştırma (Doktora Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
Wadolowska, L., Zielinska, E. B., & Czarnocinska, J. (2008). Food choice models and their relation with food preferencesand eating frequency in the Polish population: POFPRES study. Food Policy, 33(2), 122-134.
Watanabe, S., Tareq, M., & Kanazawa, Y. (2011). When openness to experience and conscientiousness affect continuous learning: A mediating role of intrinsic motivation and a moderating role of occupation 1. Japanese Psychological Research, 53(1), 1-14.
Wejnert, B. (2002). Integrating models of diffusion of innovations: A conceptual framework. Annual Review of Sociology, 28, 297-326.
Woo, S. E., Chernyshenko, O. S., Longley, A., Zhang, Z. X., Chiu, C. Y., & Stark, S. E. (2014). Openness to experience: Its lower level structure, measurement, and cross-cultural equivalence. Journal of personality assessment, 96(1), 29-45.
Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). Spss Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık. Yiğit, S. ve Doğdubay, M. (2017). Gastronomi eğitimi alan öğrencilerde yiyecekte yenilik korkusu (food neophobia): Balıkesir Üniversitesi örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(2), 162-168.
Yue, W. (2019). Research on Tourism Commodity Development of Shandong Province Based on Traditional Tea Culture. In 2019 International Conference on Economic Management and Cultural Industry (ICEMCI 2019), 584-587). Atlantis Press.
Yücel, E. K.(2020). Neofobinin (Yenilik korkusunun) hedonik tüketim üzerine etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 21(1), 31-45.
Zhou, M. I. (2011). Exploration of factors associated with tea culture and tea tourism in United States, China, and Taiwan (Master’s Thesis). Libres.Uncg.Edu