Neslihan DERİN, Özgür DEMİRTAŞ, Tuğba Gül BAYNAL DOĞAN

VİZYONER LİDERLİK DAVRANIŞLARININ ÖRGÜTSEL DESTEK ARACILIĞIYLA ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞLARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: PSİKOLOJİK RAHATLIĞIN DÜZENLEYİCİ ROLÜ

Bu çalışmanın amacı sağlık kurum yöneticilerinin vizyoner liderlik davranışlarının örgütsel destek aracılığıyla hemşirelerin örgütsel vatandaşlık davranışları üzerindeki etkisini incelemektir. Ayrıca bu ilişkide psikolojik rahatlığın da düzenleyicilik rolü incelenecektir. Bu amaca yönelik oluşturulan araştırma hipotezlerini test etmek amacıyla Kayseri merkezde faaliyet gösteren özel ve kamu hastanelerinde hemşire olarak çalışan 395 kişiden anket yöntemiyle yüz-yüze görüşmeler yoluyla veriler toplanmıştır. Araştırma sonuçları sağlık kurum yöneticilerinin vizyoner liderlik davranışlarının, hemşirelerin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerinde anlamlı fakat zayıf düzeyde pozitif bir etkiye sahip olduğunu, bu ilişkide örgütsel desteğin kısmi aracı rolde yer aldığını ve ilave olarak da psikolojik rahatlığın bu ilişkide düzenleyici role sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Vizyoner Liderlik, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı, Psikolojik Rahatlık, Örgütsel Destek, Sağlık Kurumları

PDF

___

Allen, D., Shore, L.M. ve Griffeth, R.W. (2003). “The Role of Perceived Organizational Support and Supportive Human Resource Practices in The Turnover Process”, Journal of Management, 29, 99-118.
Baranik L. E., Roling E. A. ve Eby Lillian T. (2010). “Why Does Mentoring Work? The Role of Perceived Organizational Support”, Journal of Vocational Behavior, 76, 366–373. Basım, N. ve Şeşen H. (2006). “Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği Uyarlama ve Karşılaştırma Çalışması”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 61(4), 83-101.
Blau, P. (1964). Exchange and Power in Social Life. New York: Wiley.
Chalofsky, N. (2003). “An Emerging Construct for Meaningful Work”, Human Resource Development International, 6(1), 69-83.
Chen, S. H., Yu, H. Y., Hsu, H. Y., Lin, F. C. ve Lou, J. H. (2013). “Organizational Support, Organizational Identification and Organizational Citizenship Behaviour Amongmale Nurses”, Journal of Nursing Management, 21, 1072–1082.
Chu, C. I., Lee, M. S. ve Hsu, H. M. (2006). “The Impact of Social Support And Job Stresson Public Health Nurses Organizational Citizenship Behaviours in Rural Taiwan”, Public Health Nursing, 23(6), 496–505.
Çimen, İ. (2016). “Öğretmenlerin Ruhsal Liderliğe İlişkin Algıları ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Gösterme Düzeyleri Arasındaki İlişki”, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 9-19.
Deconinck J. B. (2010). “The Effect of Organizational Justice, Perceived Organizational Support and Perceived Supervisor Support on Marketing Employees' Level of Trust”, Journal of Business Research, 63, 1349–1355.
Derin, N. (2013). “Vizyoner Liderliğin Sağlık İşletmelerinin Başarısındaki Rolü ve Bir Örnek Olay Çalışması”, IV. Uluslarası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler Kitabı, Ankara.
Derin, N. (2017). “İşyerinde Kişiler Arası Güven İle İşgören Sesliliği Arasındaki İlişkide Psikolojik Rahatlığın Aracılık Rolü”, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi,15(30), 51-68.
Derin, N. (2019). “Vizyoner Liderliğin Kavramsal Çerçevesi Ve İşletmeler İçin Önemi”, Kocatepe İİBF Dergisi, 21(2), 114-125.
Dhammika, K.S. (2014). “Visionary Leadership and Organizational Citizenship Behavior: An Assessment of Impact of Sectarian Difference”, Proceedings of the First Middle East Conference on Global Business, Economics, Finance and Banking Conference, 10-12 October.
Edmondson, A. (1999). “Psychological Safety and Learning Behavior in Work Teams Amy Edmondson”. Administrative Science Quarterly, 44(2), 350-383.
Eisenberger, R., Huntington R., Hutchison S. ve Sowa, D. (1986). “Perceived Organizational Support”, Journal of Applied Psychology, 7, 500–507.
Eisenberger, R., Stinglhamber, F., Vandenberghe, C., Sucharski, I.L. ve Rhoades, L. (2002). “Perceived Supervisor Support: Contributions to Perceived Organizational Support and Employee Retention”, Journal of Applied Psychology, 87(3), 565-573.
Fettahoğlu, O.Ö., Özay, E. ve Akdoğan, Z. (2018). “The Effect Of Visionary Leadership Style on Organizational Support Segment”, Atlas International Referred Journal on Social Sciences, 4(8), 183-199.
Fu J., Sun W., Wang Y., Yang X. ve Wang, L. (2013). “Improving Job Satisfaction of Chinese Doctors: The Positive Effects of Perceived Organizational Support and Psychological Capital”, Public Health, 127(10), 946-951.
Fuller, J.B., Barnett T., Hester K. ve Relyea C. (2003). “A Social Identity Perspective on The Relationship Between Perceived Organizational Support and Organizational Commitment”, Journal of Social Psychology, 143(6), 789-791.
Giray M.D ve Şahin, D. N. (2012). “Algılanan Örgütsel, Yönetici ve Çalışma Arkadaşları Desteği Ölçekleri: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”, Türk Psikoloji Yazıları, 15(30), 1-9.
Groebner, D. F., Shannon, P. W. ve Fry, S. (1993). Study Guide to Accompany: Business Statistics: A Decision-making Approach. Merrill Publisher, Macmillan.
Gürbüz, S., & Şahin, F. (2016). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Harris, R.B., Harris, K.J. ve Harvey P. (2007). “A Test of Competing Models of the Relationships Among Perceptions of Organizational Politics, Perceived Organizational Support, and Individual Outcomes”, The Journal of Social Psychology, 147(6), 631-655.
İplik E., İplik F. N. ve Efeoğlu E. (2014). “Çalışanların Örgütsel Destek Algılarının Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisinde Örgütsel Öz-Deşleşmenin Rolü”, International Journal of Economic and Administrative Studies, 6(12), 109-122.
Kalkın, G., Erdem, H. ve Tikici, M. (2015). “Cam Tavan Algısı İle Örgütsel Vatandaşlık İlişkisi: Yükseköğrenim Kurumlarında Görev Yapan Kadın Çalışanlar Üzerinde Bir Araştırma”, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 7(13), 125-144.
LePine, J. A. ve Dyne, L. V. (1998). “Predicting Voice Behavior in Work Groups”, Journal of Applied Psychology, 83(6), 853-868.
Nakip, M. (2003). Pazarlama Araştırmaları Teknikler ve (SPSS Destekli) Uygulamalar, Seçkin Yayıncılık, 1. Baskı, Ankara.
Oğuz, E. (2011). “Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışları ile Yöneticilerin Liderlik Stilleri Arasındaki İlişki”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi,17(3), 377-403.
Organ, D. W. (1988). Organizational Citizenship Behavior: The Good Soldier Syndrome. Lexington Books/DC Heath and Com.
Organ, D. W. ve Ryan, K. (1995). “A Meta-analytic Review of Attitudinal and Dispositional Predictors of Organizational Citizenship Behavior”, Personnel Psychology, 48(4), 775.
Orpen, C. (1994). “The Effects of Exchange Ideology on the Relationship Between Perceived Organizational Support and Job Performance”, The Journal of Social Psychology, 134(3), 407-408.
Ötken A. B. (2015). “ Algılanan Örgütsel Destek Ve Psikolojik Sahiplenme Arasındaki İlişki ve Bu İlişkide Örgütsel Adaletin Rolü”, Hacettepe University Journal of Economics and Administrative Sciences, 33(2), 113-140.
Özdemir Ö. (2015). “Lidere Duyulan Güven Üzerinde Hizmetkâr Liderliğin Katkısı, 3. Örgütsel Davranış Kongresi Bildiri Kitabı, 6-7 Kasım, Tokat, 474-481.
Parry Ken W. ve Hansen H. (2007). “The Organizational Story as Leadership”, Leadership, 3(3), 281-300.
Podsakoff, N. P., Whiting, S. W., Podsakoff, P. M. ve Blume, B. D. (2009). “Individual- and Organizational-Level Consequences of Organizational Citizenship Behaviors: A Meta-Analysis”, Journal of Applied Psychology, 94(1), 122-141.
Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., Moorman, R. H. ve Fetter, R. (1990). “Transformational Leader Behaviors and Their Effects on Followers' Trust in Leader, Satisfaction, and Organizational Citizenship Behaviors”, The Leadership Quarterly, 1(2), 107-142.
Podsakoff, P. M. ve Organ, D. W. (1986). “Self-Reports in Organizational Research: Problems And Prospects”, Journal of Management, 12(4), 531-544.
Qiu, S., Alizadeh, A., Dooley, L.M. ve Zhang, R. (2019). “The Effects of Authentic Leadership on Trust in Leaders, Organizational Citizenship Behavior and Service Quality in The Chinese Hospitality Industry”, Journal of Hospitality and Tourism Management, 40,77–87.
Rao Jada, U. ve Mukhopadhyay, S. (2018). “Empowering Leadership and Constructive Voice Behavior: A Moderated Mediated Model”, International Journal of Organizational Analysis, 26(2), 226-241.
Riggle R. J., Edmondson Diane R. ve Hansen J. D. (2009). “A Meta-Analysis of The Relationship Between Perceived Organizational Support and Job Outcomes:20 Years Of Research”, Journal of Business Research, 62, 1027–1030.
Rosenbach, W. E. ve Sashkin, M. (2007). Visionary Leadership, TLP Booklet Draft, 2, 1-27.
Rousseau, D. M. ve Ho, V. T., Greenberg, J. (2006). “Ideals: Idiosyncratic Terms in Employment Relationships”. Academy of Management Review, 31(4), 977-994.
Saba, S., Tabish, A. ve Khan, A.B. (2017). “Role of Visionary Leadership in the Performance of the Employees at a Workplace: Moderating Effect of Organizational Citizenship Behavior”, Australasian Journal of Business, Social Science and Information Technology, 3(2), 62-70.
Shamir, B. (1991). Meaning, Self and Motivation in Organizations. Organizational Studies 12, 405-424.
Smith, C. A., Organ, D. W., Near, J. P. (1983). Organizational Citizenship Behavior: Its Nature and Antecedents. Journal of Applied Psychology, 68(4), 653
Turunç Ö., Çelik M. (2010). Çalışanların Algıladıkları Örgütsel Destek ve İş Stresinin Örgütsel Özdeşleşme ve İş Performansına Etkisi. Yönetim Ve Ekonomi, 17 (2), 183-206.
Van Dyne, L., Cummings, L. L., McLean Parks, J. (1995). Extra-Role Bahaviors: in Pursuit of Construct and Definitional Clarity. In L. L. Cummings & B. M. Staw (Eds.), Research in Organizational Behavior, Greenwich, CT: JAI Press Inc. 17, 215-285.
Wayne S.J., Shore L.M, Liden R.C. (1997). Perceived Organizational Support and Leader-Member Exchange: A Social Exchange Perspective. Academy of Management Journal, 40, 82-112.
Yener S. (2015). Psikolojik Rahatlık Ölçeğinin Türkçe Formunun Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması, ODU Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 5(13), 280-305.
Yılmaz H., Görmüş A. Ş. (2012). Stratejik Girişimciliğin, Algılanan Örgütsel Destek ve Örgütsel Öğrenme Üzerine Etkilerinin Araştırılması: Tekstil Sektöründe Ampirik Bir Çalışma. Journal of Yasar University, 26(7),4483 – 4504.
Yu, H.Y., Lou, J.H., Eng, C.J., Yang, C.I., Lee, L.H. (2018). Organizational Citizenship Behaviour of Men in Nursing Professions: Career Stage Perspectives. The Australian Journal of Nursing Practice, Scholarship and Research, 25(1), 19–26.