FRANSIZ MANDA DÖNEMİNİ ‘İÇERİDEN’ HATIRLAMAK: HATAY’DA BİR SÖZLÜ TARİH

Fransız manda döneminin hatırlanma biçimleri Suriye gibi daha uzun süre manda altında kalmış bölgelerde detaylı incelenmiş olsa da Hatay’da daha az çalışılmış konulardan biridir. Bu çalışma tarihsel-antropolojik yöntemleri kullanarak, Fransız mandası altındaki İskenderun Sancağı’nda sosyal, kültürel ve ekonomik hayatı ve de eğitimi irdelemektedir. Manda dönemini hatırlayan veya ailesinden birinci elden dinlemiş kişilerle görüşmeler aracılığıyla bu dönemin toplumsal bellekte yer alma biçimlerine odaklanmaktadır. Bu araştırma, Fransızların bölgede yaşayan toplulukların kendi dillerinde eğitim alma imkanlarını sağlamak, kendi kültürlerine göre yaşam pratiklerini sürdürmelerine imkan vermek, alışıla gelen ekonomik ilişkilerin yapısına müdahale etmemek suretiyle bölgenin parçalı yapısının sürdürülmesine destek olduklarını ortaya koymaktadır. Ancak Fransız yönetimi toplumsal, kültürel açıdan parçalı yapının sürdürülmesini destekleyip teşvik ederken, yapılan görüşmelerin de ortaya koyduğu üzere, bir yandan da Antakya yöresinde Fransız dil ve kültürünün yaygınlaştırılması yönünde bir yaklaşım sergilemiştir. Bu çalışma Fransız yönetiminin politikalarının bellekteki yerini ve önemini bu çalışma diplomatik tarih ile değil ‘içeriden’ incelemektedir.

“INSIDERS” REMEMBERING OF FRENCH MANDATE PERIOD: A STUDY OF ORAL HISTORY IN HATAY

The impact of the French-mandate period on Hatay has been less studied although it has been studied extensively particularly on Syria. This research examines social, cultural and economic life and education in the Sanjak of Alexandretta under the French mandate by using historical-anthropological methods. It focuses on the ways in which the mandate period is remembered in terms of collective social memory through interviews with people who remember that period or with people who acquired information from their family members. This research argues that the French sustained the fractured structure of the region by providing local groups the right of education in their mother tongue, allowing them to practice their cultures and not intervening in the already existing economic relations. However, the French mandate regime worked to spread French culture and language in the region of Antakya, as our interviews also show, although they exacerbated social and cultural fragmentation.

___

  • Alkan, N. (2014). Divide and Rule: The Creation of the Alawi State after World War I, Goethe-Institut Art &Thought Fikrun wa Fann 100: 31-36.
  • Altug, S. (2002). Between Colonial and National Dominations:Antioch under the French Mandate (1920- 1939),Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Tarih Atatürk Tarih Enstitüsü, Boğaziçi Üniversitesi.
  • Assmann, J. (2001). Eski Yüksek Kültürlerde Yazı, Hatırlama ve Politik Kimlik (Çev. A. Tekin,), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
  • Aswad, B. C. (1974). Visiting Patterns among Women of the Elite in a Small Turkish City, Anthropological Quarterly, 47(1): 9-27.
  • Bilgili, M. F. (1939). Manda İdaresinde Hatay Kültür Hayatı, İktisat Basımevi, İstanbul.
  • Can, Ş. (2011). Nusayrilik: Sır ve Direniş, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kültürel İncelemeler, İstanbul Bilgi Üniversitesi, İstanbul.
  • Can, Ş. ve Arslan Z. (2018). Antakya’da Rum (Arap) Hıristiyan Kimliğinin Görünürlük Biçimleri: Etnisite, Ayrımcılık, Mülksüzleştirme, Rigas H. (Ed.), Üç Milliyetçiliğin Gölgesinde Kadim Bir Cemaat: Arapdilli Doğu Ortodoksları, (s. 43-71) içinde. İstos Yayınları, İstanbul.
  • Canbolat, A. (2006). Hatay Türkmen Aşiretleri ve Bu Aşiretlerin İskanı (18. ve 19. Yüzyıllar), (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş.
  • Cleveland, W. L. (2008). Modern Ortadoğu Tarihi (Çev. M. Harmancı), Agora Kitaplığı, İstanbul.
  • Çeviker, A. ve Küçükbiltekin, H. (2011). Fransız Mandası Döneminde Suriye’nin Ekonomik Yapısı ve Türkiye ile Ticari İlişkileri, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 3(2): 1-12.
  • Çirkin, H. (2011). Amik Ovasında Aşiretler, Doğuş Ofset Matbaacılık, Antakya.
  • Demirel, A. (2019). Ortadoğu’da Fransız Emperyalizmi: Fransız Manda Yönetimi Döneminde Suriye (1920-1946), BELLEK/Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Dergisi Uluslararası Tarih ve Kültür Araştırmaları Dergisi, 1: 69-89.
  • Duman, L. (2016). “Vatan”ın Son Parçası: Hatay’daki Uluslaştırma Politikaları. İletişim Yayınları, İstanbul. Edgar, B. (1998). Founding Churches in Ottoman Empire Territory: RP Foreign Missions, 1856-1974, Broomall Reformed Presbyterian Church, 1-27.
  • Gönlübol, M. ve diğerleri (1996). Olaylarla Türk Dış Politikası (1919-1995), 9.baskı, Siyasal Kitabevi, Ankara. Hourani, A. H. (2000). Arap Halkları Tarihi (Çev. Y. Alogan). İletişim Yayınları, İstanbul.
  • Kasaba, R. (2006). Antakya’da Farklı Kimlikler: Tarihsel Bir Bakış, K. Emiroğlu, O. Özel, E. Özveren ve S. Ünsal (Eds.) Akdeniz Dünyası: Düşünce, Tarih, Görünüm, (s. 199-213) içinde. İletişim Yayınları, İstanbul.
  • Khoury, P. S. (1983). Urban notables and Arab nationalism: The politics of Damascus 1860-1920, Cambridge University Press, Cambridge.
  • Khoury, P. S. (1987). Syria and the French Mandate: The Politics of Arab Nationalism, 1920-1945, I. B. Tauris, London.
  • Konuralp, N. A. (1970). Hatay Kurtuluş ve Kurtarış Mücadelesi Tarihi, yay. hzl. Abdurrahman Konuralp, Hatay Postası Gazete ve Basımevi, İskenderun.
  • Korucu, S. (2021). Ahalinin Gidişi: Musa Dağ 1939, Aras Yayıncılık, İstanbul.
  • Ouahes, I. (2018). Syria and Lebanon Under the French Mandate: Cultural Imperialism and the Workings of the Empire, I.B Tauris, London.
  • Pipes, D. (1990). Greater Syria: The History of an Ambition, Oxford University Press: New York.
  • Rifaioğlu, M. N. (2020). Antakya’da Fransız Mandası Dönemi Eğitim Yapısının Oluşum ve Dönüşüm Sürecinin Mimari Analizi. TÜBA-KED 21. DOI : 10.22520/tubaked.2020.21.004
  • Rogan, E. (2009). The Arabs: A History, Basic Books, New York.
  • Sanjian, A. K. (1965). The Armenian Communities in Syria under Ottoman Dominion, Harvard University Press, Cambridge.
  • Shorrock W. I. (1970). The Origin of the French Mandate in Syria and Lebanon: The Railroad Question, 1901-1914, International Journal of Middle East Studies, 1(2):133-163.
  • Şendeniz, Ö. (2020). “Kimdir Bu Lazlar?” Laz Kimliği ve Sanal Mekanda Lazca. İletişim Yayınları, İstanbul.
  • Tozlu, S. (2010). Osmanlı Arşiv Belgelerinde Antakya ve İskenderun Nusayrileri (19. Yüzyıl), Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 54: 79-110.
  • Türkmen, A. F. (1939). Mufassal Hatay Tarihi, 4. Cilt: Hatay Manda Tarihi Silahlı Mücadele Devresi. Tan Matbaası, İstanbul.
Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi-Cover
  • ISSN: 1308-2922
  • Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
  • Başlangıç: 2008
  • Yayıncı: Pamukkale Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler

DUYGUSAL EMEK İLE MESLEKİ YETKİNLİK ALGISI İLİŞKİSİNDE İŞ ARAMA DAVRANIŞININ DÜZENLEYİCİ ROLÜ

Serdar ÇAKAN

“FRANSIZ-BELÇİKA” ÇİZGİ ROMAN ÜSLUBUNUN, TARİHSEL AÇIDAN GELİŞİMİ VE GÖRSEL YAPISININ İNCELENMESİ

Bayram BOZHÜYÜK

BRICS ÜLKELERİNDE DÖVİZ KURU VE BORSA ARASINDAKİ GETİRİ VE VOLATİLİTE ETKİLEŞİMİ: VAR-EGARCH MODELİ İLE BİR UYGULAMA

Müslüm POLAT, Ethem KILIÇ

SOSYAL AĞ SİTELERİNİN SÜREKLİLİĞİ: TÜRKİYE’DEKİ INSTAGRAM KULLANICILARI ÜZERİNDE AMPİRİK BİR İNCELEME

Kadir KURT, Nihal SÜTÜTEMİZ

AFET HABERLERİNDE ‘‘KORKU ÇEKİCİLİĞİ’’NİN KULLANIMI: CUMHURİYET, HÜRRİYET VE SABAH GAZETELERİNDEKİ COVİD-19 HABERLERİNE YÖNELİK BİR İNCELEME

Hakan SAĞLAM

İŞSİZLİK ORANI İLE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ ASİMETRİK İLİŞKİNİN İNCELENMESİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Ömer SARICA, M.ali AVCI, Reşat CEYLAN

ULAŞIM SİSTEMLERİ ÜZERİNE YAPILAN PLAN DEĞİŞİKLİKLERİNİN DEĞER ARTIŞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Yeşim ALİEFENDİOĞLU, Esra KESKİN, Parla GÜNEŞ

POLİTİK PSİKOLOJİ KAPSAMINDA KATI SİYASİ TUTUMLARIN OLUŞUMUNA EBEVEYNLERİN ETKİSİ: ISPARTA İLİ ÖRNEĞİ

Ş. Şeyda ZEYNEL

EĞİTİM, GELİR DAĞILIMI, CİNSİYETE DAYALI ÜCRET FARKLILIKLARI: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Bahadır KÖSEOĞULLARI, Hakan ULUCAN

YETİŞKİNLERİN SİBER ZORBALIK DAVRANIMLARI İLE DİJİTAL VATANDAŞLIK BECERİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Sıla KARAKUŞ, Seda Gökçe TURAN