Seher YALÇIN, Hatice BAKKALOĞLU, Meral Çilem ÖKCÜN AKÇAMUŞ, Seyda DEMİR, Zeynep BAHAP KUDRET

Otizm Spektrum Bozukluğunda Kullanılan Ölçeklerde Ebeveyn ve Öğretmenler Arasındaki Uyumun Farklı Tekniklere Göre Karşılaştırılması

Bu çalışmada, Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) olan çocuklarda bozukluğun derecesini ölçmede, bozukluğun göstergelerinden biri olan tekrarlayıcı davranışların ve sosyal iletişim-etkileşim davranışlarının değerlendirilmesinde alanyazında sıklıkla kullanılan dört ölçek için aynı çocukların hem ebeveynleri hem öğretmenleri tarafından yapılan puanlamalar arasındaki uyumu farklı tekniklere göre karşılaştırmak amaçlanmıştır. İlişkisel tarama modelinde olan bu çalışmanın katılımcıları, 2018-2019 eğitim-öğretim döneminde, Ankara ilinde Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullara ve rehabilitasyon merkezlerine devam eden, 3-23 yaş aralığındaki 300 ile 380 OSB tanılı bireyden ve bunların 292 ile 379 aralığındaki ebeveyni ile 298 ile 378 aralığındaki öğretmeninden oluşmaktadır. Araştırmada OSB olan çocukların bozuklukla ilişkili davranışsal ve gelişimsel özelliklerini değerlendiren dört farklı ölçek kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda farklı ölçekleri puanlayan ebeveyn ve öğretmenler için ölçeklere verilen puanlamaların kendi içinde iç tutarlılığının yüksek olduğu görülmüştür. Ayrıca bazı alt ölçeklerde, ebeveyn ve öğretmenlerin verdikleri puanlara ilişkin güvenirlik katsayıları arasında öğretmenler lehine anlamlı farklılık bulunmuştur. Ebeveyn ve öğretmenlerin verdikleri puanlar arasındaki korelasyonların alt ölçeklere göre değiştiği (düşük, orta, yüksek düzeyde anlamlı ilişkiler ve anlamlı olmayan ilişki) tespit edilmiştir. Araştırmada elde edilen bulgular ışığında, sadece korelasyonlara dayalı olarak ebeveyn ve öğretmenler arasındaki uyum hakkında yorum yapmanın uygun olmadığı da görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Otizm spektrum bozukluğunda kullanılan ölçekler, ebeveyn ve öğretmenler arasındaki uyum, otizm spektrum bozukluğu

Comparison of the Consistency between Parents and Teachers in Scales Used in Autism Spectrum Disorder According to Different Techniques

In this study, it was aimed to compare the consistency between the scores of both the parents and teachers of the same children according to different techniques for the four scales commonly used in the literature in measuring the degree of the disorder in children with autism spectrum disorder (ASD), and in the evaluation of repetitive behaviors and social communication-interaction behaviors, which are the leading indicators of the disorder. Participants of this study, which is a relational survey model, are the individuals diagnosed with ASD, between the ages of 3-23 (and N between 300 and 380), and attending schools and rehabilitation centers affiliated with the Ministry of National Education in the 2018-2019 academic year, as well as their parents (N between 292 and 379) and teachers (N between 298 and 378). Four different scales were used to evaluate the behavioral and developmental characteristics of children with ASD in the study. As a result of the research, it was seen that the scores obtained from parents and teachers, who completed different scales, were high in internal consistency within groups. Moreover, in some subscales, the difference between the reliability coefficients regarding the scores obtained from parents and teachers was statistically significant in favor of teachers. It was determined that the correlations regarding the scores obtained from the parents and teachers differed according to the sub-scales (low, medium, high level, and non-significant relationship). In this context, it was also found that it is not appropriate to interpret the consistency between parents and teachers based only on correlations.

Keywords:

scales used in autism spectrum disorder, the consistency between parents and teachers, autism spectrum disorder,

PDF

___

Akhun, İ. (1984). İki korelasyon katsayısı arasındaki farkın manidarlığının test edilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 17(1), 1-7. doi: 10.1501/Egifak_0000001034
Alpar, R. (2010). Uygulamalı istatistik ve geçerlik, güvenirlik. Ankara: Detay Yayıncılık.
American Psychiatric Association (APA). (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders. Arlington: American Psychiatric Publishing.
Atılgan, H., Kan, A., & Doğan, N. (2011). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Anı Yayıncılık.
Azad, G. F., Reisinger, E., Xie, M., & Mandell, D. S. (2016). Parent and teacher concordance on the Social Responsiveness Scale for children with autism. School Mental Health, 8, 368-376. doi: 10.1007/s12310-015-9168-6
Bakkaloğlu, H., Ökcün-Akçamuş, M. Ç., Demir, Ş., Bahap-Kudret, Z., & Yalçın, S., (2019). Sosyal Yanıtlayıcılık Ölçeği-2-Okulöncesi Türkçe Formu’nun Türk kültürüne uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Yayınlanmamış araştırma raporu.
Bates, B. T., Zhang, S., Dufek, J. S., & Chen, F. C. (1996). The effects of sample size and variability on the correlation coefficient. Medicine and Science in Sports and Exercise, 28(3), 386-391. doi: 10.1097/00005768-199603000-00015
Baykul, Y. (2000). Eğitimde ve psikolojide ölçme: Klasik test teorisi ve uygulaması. Ankara: ÖSYM Yayınları.
Bodfish, J. W., Symons, F. J., Parker, D. E., & Lewis, M. H. (2000). Varieties of repetitive behavior in autism: Comparisons to mental retardation. Journal of Autism and Developmental Disorders, 30(3), 237-243. doi: 10.1023/a:1005596502855
Büyüköztürk, Ş. (2013). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (18. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Can, A. (2016). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
Constantino, J. N., Davis, S. A., Todd, R. D., Schindler, M. K., Gross, M. M., & Brophy, S. L. (2003). Validation of a brief quantitative measure of autistic traits: Comparison of the social responsiveness scale with the autism diagnostic interview- revised. Journal of Autism and Developmental Disorders, 33(4), 427-433. doi: 10.1023/a:1025014929212
Constantino, J. N., & Gruber, C. P. (2012). Social responsiveness scale-second edition (SRS-2). Torrance: Western Psychological Services.
Constantino, J. N., Przybeck, T., Friesen, D., & Todd, R. D. (2000). Reciprocal social behavior in children with and without pervasive developmental disorders. Journal of Developmental and Behavioral Pediatrics, 21, 2-11. doi: 10.1097/00004703-200002000-00002
Crocker, L. M., & Algina, L. (1986). Introduction to classical and modern test theory. New York: Holt, Rinehart and Winston.
Diken, İ. H. , Ardıç, A., Diken, Ö., & Gilliam, J. E. (2012). Gilliam Otistik Bozukluk Derecelendirme Ölçeği-2-Türkçe Versiyonu’nun (GOBDÖ-2-TV) geçerlik ve güvenirliğinin araştırılması: Türkiye standardizasyon çalışması. Eğitim ve Bilim, 37(166), 318-328.
Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (8th Edition). New York: McGraw-Hill.
Gilliam, J. E. (2006). Gilliam autism rating scale. Austin, TX.: PRO-ED.
Goodwin, L. D. (2001). Interrater agreement and reliability. Measurement in Psychical Education and Exercises Science, 5(1), 13-34. doi: 10.1207/S15327841MPEE0501_2
Güler, N. (2008). Klasik test kuramı genellenebilirlik kuramı ve rasch modeli üzerine bir araştırma (Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden alınmıştır.
Hundert, J., Morrison, L., Mahoney, W., Mundy, F., & Vernon, M. L. (1997). Parent and teacher assessments of the developmental status of children with severe, mild/moderate, or no developmental disabilities. Topics in Early Childhood Special Education, 17, 419-434. doi: 10.1177/027112149701700404
İnan, B., Ökcün-Akçamuş, M. Ç., Bakkaloğlu, H., & Yalçın, S. (2020). Turkish adaptation and validity-reliability study of the revised Social Communication Checklist for children wıth autism spectrum disorder. Journal of Early Childhood Studies, 4(4), 172-196. doi: 10.24130/eccd-jecs.1967202041193
Jepsen, M. I., Gray, K. M., & Taffe, J. R. (2012). Agreement in multiinformant assessment of behaviour and emotional problems and social functioning in adolescents with Autistic and Asperger’s Disorder. Research in Autism Spectrum Disorders, 6, 1091-1098. doi: 10.1016/j.rasd.2012.02.008
Joosten, A. V., Bundy, A. C., & Einfeld, S. L. (2012). Context influences the motivation for stereotypic and repetitive behaviour in children diagnosed with intellectual disability with and without autism. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, 25(3), 262-271. doi: 10.1111/j.1468-3148.2011.00663.x
Kaat, A. J., Gadow, K. D., & Lecavalier, L. (2013). Psychiatric symptom impairment in children with autism spectrum disorders. Journal of Abnormal Child Psychology, 41, 959-969. doi: 10.1007/s10802-013-9739-7
Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (5. baskı). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Kirby, A. V., Boyd, B. A., Williams, K. L., Faldowski, R. A., & Baranek, G. T. (2017). Sensory and repetitive behaviors among children with autism spectrum disorder at home. Autism, 21(2), 142-154. doi: 10.1177/1362361316632710
Lampi, A., Fitzpatrick, P., Romero, V., Amaral, J., & Schmidt, R. C. (2018). Understanding the influence of social and motor context on the co-occurring frequency of restricted and repetitive behaviors in autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 50, 1479-1496. doi: 10.1007/s10803-018-3698-3
Lord, F. M., & Novick, M. R. (1968). Statistical theories of mental test scores. Addison Wesley, Reading, MA.
Mirenda, P., Smith, I., Vaillancourt, T., Georgiades, S., Duku, E., Szatmari, P., et al. (2010). Validating the repetitive behavior scale-revised in young children with autism spectrum disorder. Journal of Autism and Developmental Disorders, 40(12), 1521-1530. doi: 10.1007/s10803-010-1012-0
Murray, D. S., Ruble, L. A., Willis, H., & Molloy, C. A. (2009). Parent and teacher report of social skills in children with autism spectrum disorders. Language, Speech, and Hearing Services in Schools, 40(2), 109-115. doi: 10.1044/0161-1461
Ökcün-Akçamuş, M., Bakkaloğlu, H., Demir, Ş., & Bahap-Kudret, Z. (2019). Otizm spektrum bozukluğunda Tekrarlayıcı Davranışlar Ölçeği-Revize Türkçe Sürümünün geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 20(Ek sayı.1), 65-72. doi: 10.5455/apd.42649
Pekin, Z. (2015). Otizm sosyal beceriler profili ölçeğinde puanlayıcılar arası güvenirliğin klasik test kuramı ve genellenebilirlik kuramına göre karşılaştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Raver, S. A. (2009). Early childhood-special education-0-8 years: Strategies for positive outcomes. Pearson Education, Inc.
Ryland, H. K., Hysing, M., Posserud, M. B., Gillberg, C., & Lundervold, A. J. (2012). Autism spectrum symptoms in children with neurological disorders. Child and Adolescent Psychiatry and Mental Health, 6(34), 1-9. doi: 10.1186/1753-2000-6-34
Tasse, M., & Lecavalier, L. (2000). Comparing parent and teacher ratings of social competence and problem behaviors. American Journal on Mental Retardation, 105, 252-259. doi: 10.1352/0895-8017
Tucker, V., & Schwartz, I. (2013). Parents’ perspectives of collaboration with school professionals: Barriers and facilitators to successful partnerships in planning for students with ASD. School Mental Health, 5(1), 3-14. doi: 10.1007/s12310-012-9102-0
Turner, M. (1999). Annotation: Repetitive behaviour in autism: A review of psychological research. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 40(6), 839-849. doi: 10.1111/1469-7610.00502
Vickerstaff, S., Heriot, S., Wong, M., Lopes, A., & Dossetor, D. (2007). Intellectual ability, self-perceived social competence, and depressive symtomatology in children with high-functioning autistic spectrum disorders. Journal of Autism and Developmental Disorders, 37, 1647-1664. doi: 10.1007/s10803-006-0292-x.
Voelker, S. L., Shore, D. L., Lee, C. H., & Szuszkiewicz, T. A. (2000). Congruence in parent and teacher ratings of adaptive behavior of low-functioning children. Journal of Developmental and Physical Disabilities, 12(4), 367-376. doi: 10.1023/A:1009436230984
Wainer, A. L., Berger, N. I., & Ingersoll, B. R. (2017). Brief report: The preliminary psychometric properties of the Social Communication Checklist. Journal of Autism and Developmental Disorders, 47(4), 1231-1238. doi: 10.1007/s10803-016-3026-8