Öğretmenlerin Proaktif Kişilik Özelliklerinin Problem Çözme Becerilerini Yordama Gücü

Bu çalışmada, alan yazındaki araştırmalardan yola çıkarak proaktif kişilik özelliklerinin, problem çözme becerilerini ne düzeyde yordadığı araştırılmaya değer görülmüştür. Araştırmada, öğretmenlerin proaktif kişilik özelliklerin problem çözme yeteneğine güven, kişisel kontrol, yaklaşma-kaçınma alt boyutlarından oluşan problem çözme becerilerini yordama düzeyini belirlemek amaçlanmıştır. Nicel araştırma paradigması doğrultusunda hazırlanan bu araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Bu doğrultuda proaktif kişilik kavramı bağımsız değişken, problem çözme becerileri ise bağımlı değişken olarak ele alınmıştır. Araştırmada Problem Çözme Envanteri ile Proaktif Kişilik Özellikleri Ölçeğinin Türk dil ve kültür yapısına uyarlanmış hali kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda öğretmenlerin proaktif kişilik özellikleri ile problem çözme becerileri ve problem çözmenin alt boyutları olan problem çözme yeteneğine güven, yaklaşma-kaçınma, kişisel kontrol arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğu görülmektedir. Her üç alt boyut için ANOVA değerlerine bakıldığında p değerinin anlamlı olduğu; bir başka deyişle regresyon modelinin geçerli olduğu söylenebilir. Regresyon katsayılarının anlamlılığına ilişkin t-testi sonuçları ise proaktif kişilik özelliklerinin problem çözme yeteneğine güven, yaklaşma-kaçınma ve kişisel kontrol alt boyutu üzerinde anlamlı bir yordayıcı olduğu görülmektedir. Ayrıca bütün alt boyutlar için Durbin-Watson değerleri hata terimleri arasında bir ilişkinin olmadığı varsayımı doğrulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Proaktif Kişilik, Problem Çözme Becerisi

The Predictive Power of Teachers' Proactive Personality Traits on Their Problem Solving Skills

In this research, it was aimed to determine the level of teachers' proactive personality traits predicting the problem-solving skills consisting of the sub-dimensions of confidence in problem-solving ability, personal control and approach-avoidance. The relational screening model was used in this research which was prepared in accordance with the quantitative research paradigm. Accordingly, the concept of proactive personality was discussed as an independent variable, and problem solving skills were discussed as dependent variables. It is seen that there is a positive and significant relationship between teachers' proactive personality traits and problem solving skills and confidence in problem-solving ability, approach-avoidance and personal control, which are the sub-dimensions of problem solving. When the ANOVA values are examined for all three sub-dimensions, it can be said that the value p is significant, in other words, the regression model is valid. According to the t-test results regarding the significance of the regression coefficients, it is seen that proactive personality traits are a significant predictor on the sub-dimensions of confidence in problem solving ability, approach-avoidance and personal control. Furthermore, according to Durbin-Watson values for all sub-dimensions, the assumption that there is no relationship between error terms is confirmed.

Keywords:

Proactive Personality, Problem-Solving Skills,

PDF

___

Altunışık, R., Recai, C., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamaları. Adapazarı: Sakarya Kitabevi.
Ashford, S. J. & Black, J. S. (1996). Proactivity During Organizational Entry: Antecedents, Tactics, and Outcomes. Journal of Applied Psychology, 81, 199–214.
Bateman, T. S. & Grant, J. M. (1993). The Proactive Component of Organizational Behavior. Journal of Organizational Behavior, 14, 103-118.
Boyar, E. ve Güngörmüş, A. H. (2016). Muhasebe Meslek Mensuplarının Proaktif Kişilik Özelliklerinin, Kariyer Memnuniyeti İle UFRS’ ye Bakış Açıları ve Bilgi Düzeyleri Üzerine Etkisi, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 55-66.
Brophy J. (1983). Research on the Self-Fulfilling Prophecy and Teacher Expectations. Journal of Educational Psychology, 75, 631-661.
Crant J. M. 2000. Proactive Behavior in Organizations. Journal of Management, 26, 435-462.
Crant, J. M. (1995). The Proactive Personality Scale and Objective Job Performance Among Real Estate Agents. Journal of Applied Psychology, 80, 532–537.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları, Pegem Akademi Yayınları, Ankara.
D’zurilla, T. J. & Goldfried, M. R. (1971), Problem Solving and Behavior Modification. Journal of Abnormal Psychology, 18, 407–426.
Duygulu, E. (2008). Algılanan Kurumsal Görünüm, Proaktif Kişilik Özelliği ve İş Kurma (Girişimcilik) Tutumu: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Öğrencileri Üzerine Bir İnceleme, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 95-120.
Erdem, A. R. ve Yazıcıoğlu, A. (2015). Öğretmen Adaylarının Problem Çözme Becerileri İle Eleştirel Düşünme Becerileri Arasındaki İlişki, Türkiye Sosyal Politika ve Çalışma Hayatı Araştırmaları Dergisi, 5(9), 27-41.
Gupta, V. K. & Bhawe, N. M. (2007). The Influence of Proactive Personality and Stereotype Threat on Women's Entrepreneurial Intentions, Journal of Leadership and Organizational Studies, 13, 73–85.
Henley, M. (2006). Classroom Management: A Proactive Approach. Upper Saddle River, NJ: Pearson Merrill Prentice Hall.
Heppner, P. P., Baumgardner, A. H. & Jakson, J. (1985). Depression and Attributional Style: Are They Related?, Cognitive Therapy and Research, 9, 105–113.
Heppner, P.P. & Petersen, C.H. (1982). The Development and İmplications of A Personal Problem -Solving Inventory, Journal of Counseling Psychology, 29, 66-75.
Heppner, P.P. & Baker, C.E. (1997). Application of Problem Solving Inventory, Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 29,(4),129-143.
Jawahar, I. M. & Liu, Y. (2016). Why Are Proactive People More Satisfied With Their Job, Career, and Life? An Examination of the Role of Work Engagement, Journal of Career Development, 44(4), 344-358.
Karasar, N. (2007). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (17.baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Konaklıoğlu, E. ve Kızanlıklı, M. M. (2011). Üniversite Öğrencilerinin Proaktif Kişilik Özellikleri İle Girişimcilik Eğilimleri Arasındaki İlişki, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi, 1, 72-92.
Lee, S.M. & Peterson, S. (2000). Culture, Entrepreneurial Orientation and Global Competitiveness, Journal of World Business, 35, 401–416.
Li, W. D., Frese, M. Fay, D., Harms, P., & Gao, X. (2014). Reciprocal Relationship Between Proactive Personality and Work Characteristics: A Latent Change Score Approach, Journal of Applied Psychology, 99(5), 948-965.
Morrison, E. W. (1993a). Newcomer Information Seeking: Exploring Types, Modes, Sources, and Outcomes, Academy of Management Journal, 36, 557–589.
Morrison, E. W. (1993b). Longitudinal Study of The Effects of İnformation Seeking on Newcomer Socialization, Journal of Applied Psychology, 78, 173–183.
Oral Kaya, N., Vergili, A. ve Erdem, R. (2016). Sağlık Çalışanlarının Proaktif Kişilik Yapıları İle Duygusal Bulaşma Durumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma, Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 91-103.
Prabhu, V. P. (2007). Understanding The Effect of Proactive Personality on Job Related Outcomes In An Organizational Change Setting. Unpublished doctoral thesis. Auburn University, Auburn, Alabama.
Rosenberg, M. (1989). Society and The Adolescent Self-Image. (Rev. ed.). Middeltown, CT: Wesleyan University Press.
Siebert, S. E., Crant, M. J. & Kraimer, M. L. (1999). Proactive Personality and Career Success, Journal of Applied Psychology, 84(3), 416-423.
Şahin, N., Şahin, N. H., and Heppner, P. P. (1993). Psychometric Proporties of the Problem Solving Inventory in a Group of Turkish University Students, Cognitive Therapy and Research, 4 (17), 379–396.
Thompson, J. A. (2005). Proactive Personality And Job Performance: A Social Capital Perspective, Journal of Applied Psychology, 90, 1011–1017.
Uncuoğlu Yolcu, İ. ve Çamak, A. F. (2017). Proaktif Kişilik İle Proaktif Çalışma Davranışı İlişkisi Üzerinde Psikolojik Güçlendirmenin Etkisi, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(2), 425-438.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (6. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.