Öğretmenlerin Okuduğunu Anlama Düzeyleri: Temel Eğitim Okullarında Çalışan Öğretmenler Üzerine Bir Araştırma

Bu çalışmanın amacı, temel eğitim okullarında (ilk ve ortaokul) görev yapan öğretmenlerinin okuduğunu anlama düzeylerinin belirlenmesidir. Araştırma betimsel tarama modeli ile kurgulanmıştır. Ankara’da çalışmakta olan 1415 öğretmen araştırmanın örneklem grubunu oluşturmaktadır. Çalışmada araştırmacı tarafından geliştirilen ‘Okuduğunu Anlamayı Değerlendirme Ölçeği’ kullanılmıştır. Ölçme aracına ait puanlama anahtarının güvenilirliği Krippendorff'un alfa (α) katsayısı, Cohen'in kappa (κ) katsayısı, Pearson moment çarpım katsayısı kullanılmıştır. Veriler, betimsel istatistik teknikleri kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, öğretmenler öyküleyici metinleri ‘iyi’, bilgilendirici metinleri ‘zayıf’ düzeyde anlamaktadır. Genel olarak öğretmenler, okuduklarını ‘orta’ düzeyde anlamaktadırlar. Bunun yanında öğretmenlerin demografik özellikleriyle (cinsiyet, mesleki kıdem, branş ve öğrenim durumları) okuduğunu anlama düzeyi arasında anlamlı farklılık bulunmaktadır. Erkek, lisansüstü mezunu ve mesleki kıdemi fazla olan öğretmenler, okuduklarını daha fazla anlamaktadırlar. Ayrıca, genel okuduğunu anlama düzeyi, Türkçe öğretmenlerinde "iyi"; beden eğitimi, görsel sanatlar, müzik ile teknoloji ve tasarım dallarındaki öğretmenlerinde "zayıf"; bilişim teknolojileri, din kültürü ve ahlak bilgisi, fen ve teknoloji, matematik, okul öncesi, rehberlik, sınıf, sosyal bilgiler ve yabancı dil öğretmenlerinde "orta" düzeyde olduğu belirlenmiştir. Bu araştırmada öğretmenlerin okuduğunu anlama düzeylerindeki yetersizlik görünür kılınmıştır. Alanyazındaki önemli bir boşluğa işaret eden bu çalışma, okuduğunu anlama çalışmalarının hizmet öncesi ve hizmetiçi dönemi kapsayacak şekilde genişletilmesi açısından önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Okuma, okuduğunu anlama, okuduğunu anlama düzeyi, öğretmen

The Reading Comprehension Levels of Teachers: A Study on Teachers Working in Basic Education Schools

The aim of this study is to determine the level of reading comprehension of the teachers working in primary education schools (primary and secondary schools). 1415 teachers working in Ankara constitute the sample group of the study. 'The Scale of Evaluation of Reading Comprehension' developed by the researcher was used in the study. Krippendorff's alpha (α) coefficient, Cohen's kappa (κ) coefficient, Pearson moment coefficient is used to determine the questionnaire's reliability. According to the study results, it was determined that teachers understand the narrative texts at the 'good' level and the informative texts at the 'weak' level. In general, teachers understand what they read at an 'intermediate' level. Besides, there is a significant difference between the teachers' demographic characteristics (gender, professional tenure, branch, and graduation) and the level of reading comprehension. Teachers who are male, graduates, and have more professional tenure understand what they read. Also, when the general reading comprehension level is examined, Turkish language teachers are "good"; teachers in physical education, visual arts, music, and design branches are "weak"; computer technologies, religious education, science, math, pre-school, counseling, primary school teachers, social studies and foreign language teachers were determined as "medium" level. In this study, the insufficiency of teachers' reading comprehension levels has been made visible. This study, which indicates an important gap in the literature, is essential in extending reading comprehension studies to cover the pre-service and in-service periods.

Keywords:

Reading, reading comprehension, reading comprehension level, teacher,

PDF

___

Al-Homoud, F., & Schmitt, N. (2009). Extensive reading in a challenging environment: A comparison of extensive and intensive reading approaches in Saudi Arabia. Language Teaching Research, 13(4), 383-401.
Baker, L. (1984). Spontaneous versus instructed use of multiple standards for evaluating comprehension: Effects of age, reading proficiency, and type of standard. Journal of Experimental Child Psychology, 38(2), 289-311.
Baltacı, A. (2017). Okul müdürlerinin okuma alışkanlıkları ve okuduğunu anlama düzeyleri. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 4(2), 1-32.
Bamberger, R. (1976). Literature and development in reading. New horizons in reading, 5(1), 60-65.
Başaran, M. (2013). Okuduğunu anlamanın bir göstergesi olarak akıcı okuma. Kuram ve Uygulamalarda Eğitim Bilimleri, 13(4), 2277-2290.
Bell, T. (2001). Extensive reading: Speed and comprehension. The reading matrix, 1(1).
Brantmeier, C. (2003). Does gender make a difference? Passage content and comprehension in second language reading. Reading in a foreign language, 15(1), 1.
Bügel, K., & Buunk, B. P. (1996). Sex differences in foreign language text comprehension: The role of interests and prior knowledge. The modern language journal, 80(1), 15-31.
Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Atıf İndeksi, 1-213.
Cain, K., Oakhill, J., & Bryant, P. (2004). Children's reading comprehension ability: Concurrent prediction by working memory, verbal ability, and component skills. Journal of educational psychology, 96(1), 31.
Can, R., Türkyılmaz, M., & Karadeniz, A. (2010). Ergenlik dönemi öğrencilerinin okuma alışkanlıkları. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 1-21.
Chall, J. S., Jacobs, V. A., & Baldwin, L. E. (2009). The reading crisis: Why poor children fall behind. Boston: Harvard University Press.
Chavez, M. (2001). Gender in the language classroom. New York: McGraw Hill.
Cohen, J. (1968). Weighted kappa: Nominal scale agreement provision for scaled disagreement or partial credit. Psychological bulletin, 70(4), 213-221.
Coiro, J., & Dobler, E. (2007). Exploring the online reading comprehension strategies used by sixth‐grade skilled readers to search for and locate information on the Internet. Reading research quarterly, 42(2), 214-257.
Çam, B. (2006). İlköğretim öğrencilerinin görsel okuma düzeyleri ile okuduğunu anlama, eleştirel okuma ve Türkçe dersi akademik başarıları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi.
Çelenk, S., & Çalışkan, M. (2004). Bazı sosyoekonomik faktörlerin okuduğunu anlama başarısına etkisinin incelenmesi. Çağdaş Eğitim Dergisi, 309, 24-33.
Durkin, D. (1978). What classroom observations reveal about reading comprehension instruction. Reading Research Quarterly, 11(3), 481-533.
Ehri, L. C. (2005). Learning to read words: Theory, findings, and issues. Scientific Studies of reading, 9(2), 167-188.
Fleiss, J. L. (1971). Measuring nominal scale agreement among many raters. Psychological bulletin, 76(5), 378.
Friedman, N. P., & Miyake, A. (2004). The reading span test and its predictive power for reading comprehension ability. Journal of memory and language, 51(1), 136-158.
Hannon, B. (2014). Are there gender differences in the cognitive components of adult reading comprehension? Learning and Individual Differences, 32(2), 69-79.
Hock, M., & Mellard, D. (2005). Reading comprehension strategies for adult literacy outcomes. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 49(3), 192-200.
Hsueh-Chao, M. H., & Nation, P. (2000). Unknown vocabulary density and reading comprehension. Reading in a foreign language, 13(1), 403-430.
Just, M. A., & Carpenter, P. A. (1980). A theory of reading: From eye fixations to comprehension. Psychological review, 87(4), 329-342.
Karatay, H. (2007). İlköğretim Türkçe öğretmeni adaylarının okuduğunu anlama becerileri üzerine alan araştırması. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Kartal, E., & Özteke, H. Ç. (2010). İlköğretim öğrencilerinin okuduklarını anlama ve anlatma düzeylerinin belirlenmesi. The Journal of International Social Research, 3 (11), 372-380.
Keene, E. O., & Zimmermann, S. (1997). Mosaic of thought: Teaching comprehension in a reader's workshop. Portsmouth: Heinemann Inc.
Keenan, J. M., Betjemann, R. S., & Olson, R. K. (2008). Reading comprehension tests vary in the skills they assess: Differential dependence on decoding and oral comprehension. Scientific Studies of Reading, 12(3), 281-300.
Krippendorff, K. (1995). On the reliability of unitizing continuous data. Sociological Methodology, 4(2), 47-76.
Landis, J. R., & Koch, G. G. (1977). The measurement of observer agreement for categorical data. Biometrics, 3(2), 159-174.
Meyer, B. J., Brandt, D. M., & Bluth, G. J. (1980). Use of top-level structure in text: Key for reading comprehension of ninth-grade students. Reading research quarterly, 72-103.
Odabaş, H., Odabaş, Y., & Polat, C. (2008). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığı: Ankara Üniversitesi örneği. Bilgi Dünyası, 9(2), 431-465.
Pearson, P. D. (1991). Developing expertise in reading comprehension: what should be taught? how should it be taught?. Center for the Study of Reading Technical Report; no. 512.
Phakiti, A. (2003). A closer look at gender and strategy use in L2 reading. Language learning, 53(4), 649-702.
Rasinski, T. V. (2000). Commentary: Speed does matter in reading. The Reading Teacher, 54(2), 146-151.
Sarcaloğlu, A. S., & Karasakaloğlu, N. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının okuduğunu anlama düzeyleri ile çalışma ve öğrenme stratejilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36(161).
Shanker, J. L., & Ekwall, E. E. (2009). Locating and correcting reading difficulties. New York: Pearson Inc.
Suna, Ç. (2006). İlköğretim öğrencilerinin okuma ilgi ve alışkanlıklarını etkileyen etmenlerin analitik olarak incelenmesi ve değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Tayşi, E. K. (2007), İlköğretim 5. ve 8. Sınıf Öğrencilerinin Hikâye ve Deneme Türü Metinlerindeki Okuduğunu Anlama Becerilerinin Karşılaş¬tırılması (Kütahya İli Örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Ensti¬tüsü.
Thorndike, R. (1976). Reading comprehension in fifteen countries. New horizons in reading, 11(2), 500-507.
Topuzkanamış, E. ve Maltepe, S.(2010). Öğretmen adaylarının okuduğunu anlama ve okuma stratejilerini kullanma düzeyleri. TÜBAR, 27, 655-677
Ungan, S. (2008), Türkiye’de kitap okuma: okuma alışkanlığımızın kültürel altyapısı. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (1), 218–228.
Willis, A. I. (2012). Reading comprehension research and testing in the US: Undercurrents of race, class, and power in the struggle for meaning. Routledge.
Yamashita, J. (2008). Extensive reading and development of different aspects of L2 proficiency. System, 36(4), 661-672.
Yılmaz, B., Köse, E., & Korkut, Ş. (2009). Hacettepe Üniversitesi ve Bilkent Üniversitesi öğrencilerinin okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Türk Kütüphaneciliği, 23(1), 22-51. ,