Fatma Ekici, Erhan Ekici, Fatma Taşkın Ekici, İzzet Kara

Öğretmenlere Yönelik Bilişim Teknolojileri Öz-yeterlik Algısı Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Bu çalışmanın amacı, öğretmen ve öğretmen adaylarının bilişim teknolojileri özyeterlik algılarını ölçmeye yönelik, geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirmektir. Taslak ölçeğin geliştirilme aşamalarında literatürde bilişim teknolojileriyle ilgili ve özyeterlik algısı ölçeği geliştirmeyle ilgili çalışmalar incelenerek bir madde havuzu oluşturulmuş, araştırmacılar tarafından konu ve kapsam bağlamında incelenip elenerek 35 maddelik taslak ölçek oluşturulmuştur. Taslak ölçeğin kapsam geçerliği uzmanlar (n=8) tarafından Davis metodu ile incelenmiş, bu süreçte 7 madde ölçekten çıkarılarak kalan 28 madde üzerinde önemli bir değişiklik yapılmadan ön deneme uygulamasına geçilmiştir. Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları için 28 maddeden oluşan taslak ölçek pilot uygulamalar için Denizli, Samsun ve Burdur ilerinde bulunan 275 Fen ve Teknoloji Dersi öğretmenine uygulandıktan sonra 18 öğretmenin verdiği cevaplardaki tutarsızlıklar nedeniyle 257 öğretmenin verdiği cevaplarla geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmıştır. Madde analizinde madde-toplam korelasyon katsayısı düşük çıkan 1 madde ölçekten çıkarılarak yapı geçerliğini incelemek için faktör analizine geçilmiştir. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda tek boyutlu olarak bulunan ölçeğin son halinin Cronbach-Alfa iç tutarlık katsayısı ?=0,97 olarak bulunmuştur. Ölçekteki 27 maddenin ortak faktör yük değerleri â0,584â ile â0,840â arasında değişmektedir. Yapılan çalışmalar sonunda öğretmen ve öğretmen adaylarına yönelik 27 maddeden oluşan geçerli ve güvenilir bir bilişim teknolojileri özyeterlik ölçeği geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Bilişim Teknolojileri, Özyeterlik Algısı, Öğretmen, Aday, Bilgisayar, Fen ve Teknoloji

Validity and Reliability Study of ICT Self-Efficacy Perception Scale for Teachers

The objective of this study is to develop a valid and reliable scale which can be used to identify ICT self efficacy perceptions of teachers and teacher candidates. In the development stages of draft scale, some studies related to ICTs and self efficacy scale development have been investigated and created an item pool include 35 items. Content validity of draft scale has been investigated by experts (n=8) via Davis method and in this process, 7 items have been deducted from draft scale and pilot study has been done with 28 items. In the pilot study of draft scale formed 28 items has been applied to 275 Science Teachers in three cities (Denizli, Burdur and Samsun). Validity and reliability studies have been done with 257 teachersâ responses because of inconsistencies of 18 teachersâ responses. In the item analysis, an item has been deducted from the scale because of low item-total correlation coefficient. According to result of exploratory factor analysis,the scale has been found as one-dimensional and Cronbach-Alfa internal consistency coefficient of the final version of the scale was found as ?=0,97. Factor loadings of the 27 items of the scale range between â0,584â and â0,840â. After this studies, it has been developed a valid and reliable ICT self efficacy perception scale for teachers and teacher candidates.

Keywords:

Information and Communication Technologies (ICTs), Self Efficacy Perception, Teacher, Candidate, Com,

PDF

___

Akkoyunlu, B., Orhan, F., (2003), Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi (BÖTE) Bölümü Öğrencilerinin Bilgisayar Kullanma Öz Yeterlik İnancı ile Demografik Özellikleri Arasındaki İlişki, The Turkish Online Journal of Educational Technology – TOJET volume 2 Issue 3, pp. 86-93
Altunçekiç, A., Yaman, S. Ve Koray, Ö. (2005). Öğretmen Adaylarının Özyeterlik İnanç Düzeyleri Ve Problem Çözme Becerileri Üzerine Bir Araştırma- Kastamonu İli Örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 93-102.
Aşkar, P.ve Umay, A. (2001). İlköğretim Matematik Öğretmenliği Öğrencilerinin Bilgisayarla İlgili Özyeterlik Algısı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 1-8.
Bandura, A., (1986), “Self-efficacy. In V.S. Ramachaudran”. Encylopedia of human behavior, New York: Academic Press, 1994.
Bandura, A., (1986), Social foundations of thought and action:A social cognitive theory, Englewood Cliffs, N.J.Prentice –Hall
Bayramoğlu, Y., (2007), A training to promote teachers’ positive attitude towards web use: self efficacy, web enjoyment, web usefulness and behavioral intention to use the web, Bogazici University, Unpublished Master Thesis
Bell, J., (1993), Doing Your Research Project. (2nd. Edition). Buckingham: Open University Press.
Bozdoğan, A. E. Ve Öztürk, Ç. (2008) Coğrafya ile ilişkili fen konularının öğretimine yönelik öz-yeterlilik inanç ölçeğinin geliştirilmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi. 2(2), 66-81.
Browers, A., Tomic, W. (2000). A longitudianal study of teacher burnout and perceived selfefficacy in classroom management, Teaching and Teacher Education, 16, 239-253.
Büyüköztürk, Ş., (2005), Anket Geliştirme, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), 133-151
Çelik, H.C., ve Bindak., R. (2005). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin bilgisayara yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(10), 27-38.
Cowie, B., Jones, A., (2009), Teaching and learning in the ict environment, International Handbook of Research on Teachers and Teaching Springer International Handbooks of Education, 2009, Volume 21, 9, 791-801
Demiralay, R., (2008), Öğretmen adaylarının bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanımları açısından bilgi okuryazarlığı öz-yeterlik algılarının değerlendirilmesi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü,Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi
Deniz Sünbül, S., (2006), Farklı likert tipi ölçek geliştirme teknikleri ile geliştirilen tutum ölçeklerinin psikometrik özelliklerinin karşılaştırılması, Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi
Eden, D., Aviram, A. (1993). Self-efficacy training to speed reemployment: Helping people to help tehemselves, Journal of Applied Psychology, 78, 3, 352-360.
Ekici, G., (2004), Öğretim kademelerine göre öğretmenlerin bilgisayar destekli öğretim uygulamasına yönelik tutumlarının ve bilgisayarla ilgili öz-yeterlik algılarının değerlendirilmesi, Ankara: Orta Öğretimde Yeniden Yapılanma Sempozyumu, 20–22 Aralık 2004. Milli Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
Friedman, I., Kass, E. (2001). Teacher self-efficacy: A classroom-organization conceptualization, Teaching and Teacher Education, 18, 675-686.
Geuens M. De Pelsmacker P. 2002. “Validity and reliability of scores on the reduced Emotional Intensity Scale.” Educational and Psychological Measurement. 62 (2) : 299 -315.
Gibson, S., Dembo, M. H. (1984). Teacher efficacy: a construct validation, Journal of Educational Psychology, 76, 569-582.
Gist, M. E., (1989), The influence of training method on self-efficacy and idea generation among managers, Personel Psychology, 42, 4, 787-805.
Grant, J. S. Ve Davis, L. L. (1997). Selection and use of content experts for instrument development. Research in Nursing and Health, 20: 269-274
Gürcan, A. (2005). Bilgisayar Özyeterliği Algısı İle Bilişsel Öğrenme Stratejileri Arasındaki İlişki. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 19,179-193.
Işıksal, M. Ve Aşkar, P., (2003). İlköğretim Öğrencileri İçin Matematik Ve Bilgisayar Özyeterlik Algısı Ölçekleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 109–117.
Kapıcı, Z. U., (2003), İlköğretim öğretmenlerinin öz- yeterlik algıları ve sınıf-içi iletişim örüntüleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: İzmir.
Kaptan, F. & Korkmaz, H., (2002), Probleme dayalı öğrenme yaklaşımının hizmet öncesi fen öğretmenlerinin problem çözme becerileri ve öz yeterlik inanç düzeylerine etkisi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 16-18 Eylül 2002, Ankara.
Karsten, R.& Roth, M.R. (1998). The relationship of computer experience and computer self- efficacy to performance in ıntroductory computer literacy courses. Journal of Research on Technology Education,. 31(1), 14-24.
Leech, N. L., Barrett, K. C., Morgan, G. A., (2005), SPSS for intermediate statistic: User and interpretation (2nd ed.). Mahwah, NJ:Erlbaum.
Loveless, A., & Ellis, V. (Eds.), (2001), ICT, pedagogy and the curriculum: Subject to change. London: Routledge/Falmer.
Mudasiru, O. Y. (2005). An investigation into teacher’s self-efficacy in implementing computer education in Nigerian secondary schools, Technologies Journal, 8(2), 1-5.
Özkan, F., (2010), İlköğretim 6. Sınıf web destekli fen ve teknoloji dersinde öğrencilerin bilgisayar öz-yeterlik algıları, bilgisayara ve fene yönelik tutumları ve akademik başarıları, Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi
Şahin, İ., (2009), Eğitsel İnternet Kullanım Özyeterliği İnançları Ölçeğinin Geçerliği ve Güvenirliği, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi • 21 / 2009
Scrimshaw, P. (2004). Enabling teachers to make successful use of ICT. BECTA. www.becta.org. uk/page_documents/research/enablers.pdf adresinden sağlanmıştır.
Stajkovic, A.D., Luthans, F., (1998), Self-efficacy and work-related performance: A metaanalysis, Psychology Bulletin, 124, 240-261.
Tavşancıl, E., (2002), Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi, Nobel, Ankara
Tschannen-Moran, M., Woolfolk, A. H., (2001), Teacher efficacy: Capturing an elusive construct, Teaching and Teacher Education, 17, 783-805.
Tuckman, B. W. ve Sexton, T. L. (1990). The Relationship Between Self- Beliefs And Self- Regulated Performance. Journal of Social Behavior and Personality, 5, 465–472.
Uzun, N., Ekici, G., Sağlam., N., (2010), İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Bilgisayar Öz-Yeterlik Algıları Üzerine Bir Çalışma, Kastamonu Eğitim Dergisi, Eylül 2010, Cilt:18, No:3, s. 775
Yaman, S., Koray, Ö., & Altunçekiç, A., (2004), Fen bilgisi öğretmen adaylarının öz yeterlik inanç düzeylerinin incelenmesi üzerine bir araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2 (3), 355-366.
Zhang, Y. & Espinoza, S. (1998). Relationships among computer self-efficacy, attitudes toward computers, and desirability of learning computing skills. Journal of Research on Technology in Education, 30(4), 420-439.
Zhao, Y., & Frank, K. (2003), Factors affecting technology uses in schools: An ecological perspective. American Educational Research Journal, 40(4), 807–840.