İlköğretim Matematik Öğretmenleri ile Öğretmen Adaylarının Çeşitli Kavramlara İlişkin Metaforik Algıları

Bu araştırmanın amacı, mesleğinin ilk yılındaki ilköğretim matematik öğretmenleri ve son sınıf ilköğretim matematik öğretmen adaylarının öğrenci, matematik öğretim programı, matematik öğretmek ve öğretmenlik kavramlarına ilişkin algılarının metaforlar aracılığıyla belirlenmesidir. Araştırma, öğretmen adayı ve öğretmenlerin algılarının karşılaştırmalı olarak ortaya konması, lisans eğitim sürecinin işleyişine yönelik ipuçları vermesi ve mesleğin ilk yılındaki matematik öğretmenlerinin yaşadıkları zorlukların ortaya konması bakımından önem arz etmektedir. Araştırma olgu bilim deseninde tasarlanmıştır. Araştırma verileri, 2016-2017 eğitim öğretim yılı bahar döneminde 17 öğretmen adayı, 26 öğretmen olmak üzere toplam 43 katılımcıdan toplanmıştır. Katılımcıların seçiminde amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme kullanılmış olup veriler açık uçlu sorulardan oluşan bir form aracılığıyla toplanmıştır. Veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının ürettiği metaforların farklılık gösterdiği tespit edilmiş ve sonuçlar öğretmenlik lisans programları ile aday öğretmenlik sürecine ilişkin çıkarsamalar ışığında tartışılarak önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

metafor, aday öğretmen, öğrenci, matematik öğretimi, öğretim programı

Metaphorical Perceptions of Elementary Mathematics Pre-service and In-service Teachers on Various Concepts

The aim of this research is to determine the metaphorical perceptions of elementary mathematics pre-service and in-service teachers about the concepts of teacher, student, teaching mathematics, and mathematics curriculum. The research is important in terms of comparing the perceptions of prospective teachers and teachers, giving clues about the functioning of undergraduate education, and revealing the difficulties experienced by mathematics teachers in the first year of the profession. The study is phenomenological research. The research data were collected from 43 participants including 17 teacher candidates and 26 teachers in 2016-2017 academic years. Purposeful sampling was used in the selection of participants for sampling and the data were collected through a form consisting of open-ended questions. In the analysis of the data, content analysis technique was used. It has been determined that the metaphors produced by teachers and prospective teachers are different and the results are discussed in the light of the inferences about the teacher education programs and the process of the teacher training system.

Keywords:

metaphor, teacher candidate, student, mathematics teaching, curriculum,

PDF

___

Adıgüzel, H. Ö. (2009). Metafor (benzetme) yöntemi ile Türkiye ve Almanya örneklemindeki katılımcıların yaratıcı drama’ya ilişkin algılarının belirlenmesi ve karşılaştırılması. Eğitim ve Bilim, 34(153), 25-37.
Akar, H. ve Yıldırım, A. (2009). Change in teacher candidates’ metaphorical images about classroom management in a social constructivist learning environment. Teaching in Higher Education, 14(4), 401-415.Alger, C. (2009) . Secondary teachers ’conceptual metaphors of teaching and learning: Changes over the career span. Teaching and Teacher Education, 25, 743 – 751 . doi:10.1016/j.tate.2008.10.004
Anglin, L. W., & Dugan, T. (1982). Teachers’ perceptions of existingand ideal schoolcurriculum: An analysis of metaphors. Paperpresented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association (New York, NY, March 20, 1982).
Aydın, İ. S. ve Pehlivan, A. (2010). Türkçe öğretmeni adaylarının "öğretmen" ve "öğrenci" kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5(3), 818-842.
Aykaç, N. ve Çelik, Ö. (2014). Öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının eğitim programına ilişkin metaforik algılarının karşılaştırılması. Eğitim ve Bilim, 39(173), 328-340.
Balcı, F. A. (2011). Metaphorical ımages of school: school perception of primary education superrvisors, Eurasian Journal of Educational Research, 44(Summer), 51-57.
Balkar, B. (2014). Klinik temelli yaklaşımın bilgi alanlarını kapsayan araştırma-temelli öğretmen eğitimi politikasına ilişkin öğretmen algıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(4), 28-45.
Ben-Peretz, M., Mendelson, N., & Kron, F.W. (2003). How teachers in different educational context view their roles. Teaching and Teacher Education, 19, 277-290.
Blomberg, S., & Knight, B. A. (2015). Investigating novice teacher experiences of the teaching dynamics operating in selected school communities in Finland. Improving Schools, 18(2), 157-170.
Buchanan, J. (2012). Telling tales out of school: Exploring why former teachers are not returning to the classroom. Australian Journal of Education, 56(4), 205-217.
Buchanan, J. (2015). Metaphors as Two-way Mirrors: Illuminating Pre-service to In-service Teacher Identity Development. Australian Journal of Teacher Education, 40(10). http://dx.doi.org/10.14221/ajte.2015v40n10.3
Cerit, Y. (2008a). Öğretmen kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712.
Cerit, Y. (2008b). Öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin müdür kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin görüşleri. Eğitim ve Bilim, 33(147), 3-13.
Çelikten, M. (2006). Kültür ve öğretmen metaforları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 21, 269-183.
Çırak, S. (2014). Ortaokul öğretmenlerinin öğrenci kavramına ilişkin metaforik algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(27), 221-236.
Çırak Kurt, S. (2017). Ortaokul öğretmenlerinin “öğretim programı” kavramına ilişkin metaforik algıları. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 631-641.
Ekiz, D. ve Koçyiğit, Z. (2013). Sınıf öğretmenlerinin “Öğretmen” kavramına ilişkin metaforlarının tespit edilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(2), 439-458.
Engin-Demir, C. (2007). Metaphors as a reflection of middle school students’ perceptions of school: A cross-cultural analysis. Educational Research and Evaluation 13(2), 89-107.
Eren, A. ve Tekinarslan, E. (2013). Prospective teachers’ metaphors: Teacher, teaching, learning, instructional material and evaluation concepts. International J. Soc. Sci. & Education, 3(2), 435-445.Göker, L. (1993). Matematiğin Evrenselliği. Eğitim Dergisi, 4, 41-47.
Gökmenoğlu, T. (2013). Preparing teachers: Expectations and existing situation at faculties of education. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 4(4), 39-54.
Gültekin, M. (2013). İlköğretim öğretmen adaylarının eğitim programı kavramına yükledikleri metaforlar. Eğitim ve Bilim, 38(169), 126-141.
Hamilton, E. R. (2016). Picture This: Multimodal representations of prospective teachers’ metaphors about teachers and teaching. Teaching and Teacher Education, 55, 33-44. https://doi.org/10.1016/j.tate.2015.12.007
Inbar, D. (1996). The free educational prison: Metaphors and images. Educational Research, 38(1), 77–92.
Işık, Ö. ve Kumral, O. (2014). Preservice primary school teacher’s perceptions towards teacher, teaching and learning from the point of constructivism. Anthropologist, 18 (2), 335–343.
Kıldan, A.O., Ahi, B. & Uluman, M. (2012). Öğretmen adaylarının mecazlar yoluyla çocuk kavramına bakış açıları (Boylamsal bir çalışma). Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 149-165.
Kıldan, A. O., İbret, B. U., Pektas, M., Aydinozu, D., İncikabi, L. ve Recepoğlu, E. (2013). Evaluating views of teacher trainees on teacher training process in Turkey. Australian Journal of Teacher Education, 38(2).
Koç, E. S. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmen ve öğretmenlik mesleği kavramlarına ilişkin metaforik algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 47-72. doi:10.17679/iuefd.79408.
Kövecses, Z. (2002). Metahpor: A practical introduction. Oxford: Oxford University Press.
Kumral, O. & Şahin, A. (2013). Öğretmen adaylarının öğretim programına ve program rollerine ilişkin imgeleri. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14, 19-32.
Lakoff, G., & Johnson, M. (2005). Metaforlar: Hayat, anlam ve dil (Cev: G.Y. Demir). Paradigma, İstanbul.
Littlemore, J., & Low, G. (2006). Figurative thinking and foreign language learning. New York: Palgrave Macmillan.
Martinez, M.A., Sauleda, N., & Huber, G.L. (2001). Metaphors as blueprints of thinking about teaching and learning. Teaching and Teacher Education, 17, 965–977.
MEB, (2017). Milli Eğitim Bakanlığı, Öğretmen strateji belgesi, 2017-2023.
MEB, (2018). Ortaöğretim matematik dersi 9, 10, 11 ve 12. sınıflar öğretim programı.
Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
Ocak, G. ve Gündüz, M. (2006). Eğitim fakültesini yeni kazanan öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine giriş dersini almadan önce ve aldıktan sonra öğretmenlik mesleği hakkındaki metaforlarının karşılaştırılması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 293- 310.
Örten, D. ve Erginer, E. (2016). Türkiye’de eğitimde program geliştirme alanındaki öncü akademisyenlerin eğitimde program geliştirmeye ilişkin metaforik algıları. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 6(11), 387-414.
Örücü, D. (2014). Öğretmen adaylarının okul, okul yönetimi ve Türk eğitim sistemine yönelik metaforik algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 20(3), 327-358. doi:10.14527/kuey.2014.014.
Özabacı, N. ve Başak E. B. (2013). Öğretmenlerin öğrenme yetersizliği olan öğrencileri ile ilgili algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(1), 269-280.
Özbaş, B. Ç. ve Aktekin, S. (2013). Tarih öğretmen adaylarının tarih öğretmenliğine ilişkin inançlarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(3), 211-228.
Özdemir, S. M. (2012). Eğitim programı kavramına ilişkin öğretmen adaylarının metaforik algıları. Kuramsal Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(3), 369-393.
Özdemir S. ve Akkaya E. (2013). Genel lise öğrenci ve öğretmenlerinin okul ve ideal okul algılarının metafor yoluyla analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 19(2), 295-322.
Pektaş, M. ve Kıldan, O. (2009). Farklı branşlardaki öğretmen adaylarının “öğretmen” kavramı ile ilgili geliştirdikleri metaforların karşılaştırılması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2).
Rajić, V., Hoşgörür, T., & Drvodelić, M. (2015). An international perspective on the teacher qualities issue: The case of Croatia and Turkey. Croatian Journal of Education, 17(1), 37-62.
Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 55, 459-496.
Saban, A., Koçbeker, B. N. ve Saban, A. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(2), 461-522.
Sarı, M. ve Altun, Y. (2015), Göreve yeni başlayan sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları sorunlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(1), 213-226.
Seferoğlu, G., Korkmazgil, S. ve Ölçü, Z. (2009). Gaining insights into teachers’ ways of thinking via metaphors, Educational Studies, 3, 323-335.
Semerci, Ç. (2007). Program geliştirme kavramına ilişkin metaforlarla yeni ilköğretim programlarına farklı bir bakış. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31(2), 125-140.
Sezgin, F., Koşar, D., Koşar, S. ve Er, E. (2017). Öğretmenlerin öğrenciye yönelik metaforlarının belirlenmesine ilişkin nitel bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(3), 600-611.
Taşdemir, M. ve Taşdemir, A. (2011). Teachers’ metaphors on K-8 curriculum in Turkey. Paper presented at the 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications, Antalya-Turkey.
TDK. (2011). Büyük Türkçe sözlük. Türk Dil Kurumu.
Thomson, M.M. (2015). Metaphorical images of schooling: Beliefs about teaching and learning among prospective teachers from the United States displaying different motivational profiles. Educational Psychology, 1–24.
Tünkler, V., Tarman, B. ve Güven, C. (2016). Vatandaşlık ve demokrasi eğitimi öğretim programında yer alan soyut kavramların ve değerlerin öğrencilere kazandırılmasına ilişkin metaforik bir yaklaşım. Eğitim ve Bilim, 41(185), 123-145.
Yıldırım, A. (2011). Öğretmen eğitiminde çatışma alanları ve yeniden yapılanma. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 1(1), 1-17.
Yıldırım, A. ve Şimşek. H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (7. Baskı), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz, F., Göçen, S. ve Yılmaz, F. (2013). Öğretmen Adaylarının Öğretmen Kavramına İlişkin Algıları: Bir Metaforik Çalışma. Mersin University Journal of the Faculty of Education, 9(1), 151-164.
Yob, I. M. (2003). Thinking constructively with metaphors. Studies in Philosophy and Education, 22, 127-138.