Fen Eğitiminde Bilimsel Yöntem Süreci Öğretimi Üzerine Bir İnceleme: Pozitivizmden Anarşist Bilgi Kuramına

Fen eğitiminde bilimsel yöntem sürecinin öğretimi uzun yıllardır tartışılan ve uygulanan bir konudur. Ancak fen eğitiminde bilimsel yöntem öğretiminde hangi bilimsel bakış açısının öğrencilere kazandırılacağı tarihsel süreç içerisinde değişiklikler göstermiştir. Geçtiğimiz yüzyıl içerisinde bilim savaşları olarak da ifade edilen ve pozitivist bilim adamları ile post modernist kurmacılar arasındaki tartışmaların fen eğitimi programlarının ve bilime bakış açısının pozitivizmden post pozitivizme kaymasına neden olduğu görülmektedir. Bu çalışma kapsamında literatürde yer alan ilköğretim fen eğitiminde bilimsel yöntem süreci öğretimi uygulamalarına ilişkin araştırmalardan elde edilen veriler, bilim tartışmalarından hareketle değerlendirilerek, bilim eğitimine genel bir bakış açısı sunulmaya çalışılmıştır. Bu genel tartışmalar yanında, Feyerabendâin anarşist bilgi kuramı olarak adlandırdığı yaklaşımın bilim eğitimi üzerine yansımaları da tartışılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

ilköğretim fen eğitimi, bilim felsefesi, bilimsel süreç, pozitivizm, anarşist bilgi kuramı

An Overview on Teaching Process of Science in Science Education: From Positivism to Anarchist Epistemology

Teaching scientific processes is an issue discussed and applied for a long time in science education. But in history, it changed that which scientific worldview has been gained to children in teaching scientific process. In the last century, discussions, called as science war, between positivists and post modernists caused that scientific worldview changed from positivism to post positivism. Within the scope of this study, implementations of the teaching of elementary science education research data obtained from the literature about process of scientific method and scientific debates are tried to offer an overview of science education. Besides this general discussion, of anarchist theory of knowledge called Feyerabendâs approach reflections on the teaching of science will be discussed.

Keywords:

elementary science education, philosophy of science, process of science, positivism, anarchist epist,

PDF

___

Buckley, B. C, Gobert, J. D., Kindfield, A. C. H., Horwitz, P., Tinker, R. F., Gerlits, B., Wilensky, U., Dede, C., & Willett, J. (2004). Model-Based Teaching And Learning with Biologica: What Do They Learn? How Do They Learn? How Do We Know? Journal Of Science Education And Technology, 13(1), 23 – 41.
Çoban, G. Ü. & Ergin, Ö. (2011). Bilimsel Bilginin Varlık Alanına Modellemeye Dayalı Öğretimle Bakış. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 9(2), 211-254.
Demirbaş, M. & Yağbasan, R. (2005). Türkiye’de Etkili Fen Öğretimi İçin İlköğretim Kurumlarına Yönelik Olarak Gerçekleştirilen Program Geliştirme Çalışmalarının Analizi Ve Karşılaşılan Problemlere Yönelik Çözüm Önerileri. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (2), 53Duran, M. (2008). Fen Öğretiminde Bilimsel Süreç Becerilerine Dayalı Öğrenme Yaklaşımının Öğrencilerin Bilime Karsı Tutumlarına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Feng Deng, Der-Thanq Chen, Chın-Chung Tsaı, Chıng Sıng Chaı (2011). Students’ Views of The Nature Of Science: A Critical Review Of Research. Science Education, 95 (6), 961-999.
Feyerabend, P. (1999a). Yönteme Karşı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Feyerabend, P. (1999b). Özgür Bir Toplumda Bilim. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Gobert, J. D. & Buckley, B. C. (2000). Introduction to Model-Based Teaching and Learning in Science Education. Int. J. Scı. Educ., 22(9), 891- 894.
Gücüm, B. & Kaptan, F. (1992). Dünden Bugüne İlköğretim Fen Bilgisi Programları ve Öğretim. H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi. 8, 249-258.
Güneş, B. (2003). Paradigma Kavramı Işığında Bilimsel Devrimlerin Yapısı Ve Bilim Savaşları: Cephelerdeki Fizikçilerden Thomas S. Kuhn ve Alan D. Sokal. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 23Hodson, D. (1998). Science Fiction: The Continuing Misrepresentation of Science In The School Curriculum. Curriculum Studies, 6(2), 191-216.
Hülür, H. (2006). Bilimde Yöntemciliğin Reddi ve Çoğulculuk: Feyerabend’in Epistemolojik Dadaizmi “Rejectıon of Methodism in science and Pluralism: Feyerabend’s Epistemological Dadaism”. AKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, VIII (2), 199-218.
İrez, S. (2009). Nature of Science as Depicted in Turkish Biology Textbooks. Science Education. 93(3), 422-447.
Kaya, G. (2011). Fen Kavramlarıyla İlişkilendirilmiş Doğrudan Yansıtıcı Yaklaşımın İlköğretim Öğrencilerinin Bilimin Doğası Hakkındaki Görüşlerine ve Akademik Başarılarına Etkisi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
Köseoğlu, F., Tümay, H. & Budak, E. (2008).Bilimin Doğası Hakkında Paradigma Değişimleri ve Öğretimi ile İlgili Yeni Anlayışlar Paradigm Changes about Nature of Science and New Teaching Aproaches. GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 221-237.
Kuhn, S. T. (2008). Bilimsel Devrimlerin Yapısı. İstanbul: Kırmızı Yayınları.
Kula, Ş. G. (2009). Araştırmaya Dayalı Fen Öğrenmenin Öğrencilerin Bilimsel Süreç Becerileri, Başarıları, Kavram Öğrenmeleri ve Tutumlarına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Lederman, N. G., Abd-El-Khalick, F., Bell, R. L. & Schwartz, R. S. (2002). Views of Nature Of Science Questionnaire: Toward Valid And Meaningful Assessment Of Learners’ Conceptions Of Nature Of Science. Journal Of Research In Science Teaching, 39 (6), 497–521.
Martin, D. J. (1997).Elementary Science Methods, A Constructivist Approach. Albany, New York: Delmar Publisher.
MEB. (2005). Fen ve Teknoloji Öğretim Programı. Ankara: MEB Yayınları.
Minner, D. D., Levy, A. J. & Century, J. (2010). Inquiry-Based Science Instruction—What Is It and Does It Matter? Results from A Research Synthesis Years 1984 To 2002. Journal Of Research In Science Teaching, 47(4), 474–496.
Mutlu, S. (2012). Bilimsel Süreç Becerileri Odaklı Fen ve Teknoloji Eğitiminin İlköğretim Öğrencilerinin Bilimsel Süreç Becerileri, Motivasyon, Tutum ve Başarı Üzerine Etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
National Research Council (NRC), (1996). National Science Education Standards. Washington, DC: National Academy Press.
Örnek, F. (2008).Models in Science Education: Applications of Models in Learning and Teaching Science. International Journal of Environmental & Science Education, 2008, 3 (2), 35 – 45.
Passmore, C., Stewart, J. & Cartier, J. (2010).Model-Based Inquiry and School Science. School Science and Mathematics, 109(7).394-402.
Roychoudhury, A. (2007). Elementary Students’ Reasoning: Crests and Troughs of Learning. Journal of Elementary Science Education, 19 (2), 25-43.
Ruebush, L., Sulikowski, M. & North, S. (2009). A Simple Exercise Reveals the Way Students Think About Scientific Modeling. Journal of College Science Teaching, January/February, 18 – 22. Sadeh, I. & Zion, M. (2009). The Development of Dynamic Inquiry Performances within an Open Inquiry Setting: A Comparison to Guided Inquiry Setting. Journal Of Research In Science Teaching, 46 (10), 1137–1160.
Sadler, T. D. (2006). Promoting Discourse and Argumentation in Science Teacher Education, Journal of Science Teacher Education, 17(4), 323-346.
Settlage, J. & Southerland, S. A. (1998).Teaching Science To Every Child Using Culture As A Starting Point, Washington: National Academies Press.
Stephens, S. A., McRobbie, C. J & Lucas, K. B. (1999). Model-Based Reasoning in a Year 10 Classroom. Research in Science Education,29(2), 189-208.
Sönmez, V. (2008). Bilim Felsefesi. Ankara: Anı Yayıncılık.
Terzi, A. R. (2005). Üniversite Öğrencilerinin Bilimsel Epistemolojik İnançları Üzerine Bir Araştırma (A Research on Scientific Epistemological Beliefs of University Students). AKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, VII(2). 298-311.
Topdemir, H. G. (2008). Felsefe. Pegem Akademi: Ankara.
Türkmen, L. & Yalçın M. (2001). Bilimin Doğası ve Eğitimdeki Önemi. AKU Sosyal Bilimler Dergisi, III (1), 189-195.
Ünder, H. (2010). Manifestations of Epistemological Theses of Constructivism in the Science and Technology Programs of Turkish Elementary Education. Education and Science, 35 (158), 1992
Windschitl, M., Thompson, J. & Braaten, M. (2008). Beyond The Scientific Method: Model-Based Inquiry as a New Paradigm of Preference for School Science Investigations. Science Education. 92(5), 941 – 967.
Yürümezoğlu, K. & Oğuz, A. (2009).Tendency of Children’s and Adults’ Scientific Thinking Processes Regarding to Hypothesis-Test Procedure. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36: 340-3