3-6 Yaş Çocukları İçin Öz Bakım Becerileri Değerlendirme Testi: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması

Bu araştırmanın amacı 3-6 yaş çocuklarının öz bakım becerilerini değerlendirmeye yönelik bir ölçme aracı geliştirmektir. Araştırmanın örneklemini tesadüfi küme örneklem yoluyla seçilen iki özel ve dört resmi okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 211 çocuk oluşturmuştur. Testin geçerlik çalışmasında; yapı geçerliği ve kapsam geçerliği analizi işlemleri uygulanmıştır. Açımlayıcı faktör analizi sonuçlarına göre testten madde çıkarımı yapılmamış ve test toplam 50 maddeden oluşmuştur. Ayrıca kapsam geçerliği sonucunda uzmanların önerileri doğrultusunda test altı alt başlık (temizlik ve kişisel bakım, yemek yeme, dinlenme, giyinme, kendini kazalardan koruma, çevreyi düzenleme) altında toplanmıştır. Testin uygunluk indeksini test etmede Maksimum Olabilirlilik Doğrulayıcı Faktör Analizleri kullanılmıştır. Elde edilen uyum indeks değerleri, ölçek maddelerinin alt testler için uygun şekilde tayin edildiğini göstermiştir. Testin güvenirlik çalışması için iç tutarlık katsayısı, test-tekrar test güvenirliği ve iki yarı test güvenirliği işlemleri kullanılmıştır. Testin üç, dört, beş ve altı yaş için ayrı ayrı hesaplanan Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı değerlerinin yüksek olması, yapılan test-tekrar test uygulamasından elde edilen sonuç ve Spearman Brown katsayıları, testin güvenirliği bakımından yeterli olduğunu göstermiştir. Araştırma sonucunda elde edilen genel sonuç; Öz Bakım Becerileri Değerlendirme Testi’nin üç-altı yaş çocuklarının öz bakım becerilerini değerlendirmek için geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğudur.

Anahtar Kelimeler:

Okul öncesi eğitim, öz bakım, geçerlik, güvenirlik

The Assessment of Self Care Skills Test For 3-6 Year Old Children: Reliability and Validity

The aim of this research is to develop a tool to measure the self-care skills of 3-6 years-old preschoolers. The sample included 211 children from randomly-chosen two private and four public preschools. The validity of the test was ensured by construct and content validity analyses. Based on the explanatory factor analysis, no item was excluded and the test consisted of 50 items. Also, the test was divided into six sub-categories (hygiene and self-care, eating, relaxation, dressing, self-protection from accidents, the arrangement of the environment) based on expert views. Maximum Likelihood Confirmatory Factor Analysis was done to test the goodness-of-fit index. The fit-index values showed that test items were assigned suitably of the subtests. Internal consistency coefficient, test-retest reliability, and split-test reliability were used for the reliability of the test. High Cronbach’s Alpha coefficients computed separately for three, four, five and six-year-olds, the result of the test-rest analysis and Spearman-Brown coefficients revealed satisfactory values for the reliability of the test. The results concluded that The Assessment of Self-Care Skills Test is a valid and reliable tool designed to measure self-care skills of three to six-year-old children.

Keywords:

Pre-school education, self-care, validity, reliability,

PDF

___

Anderson, J. C. & Gerbing, D. W. (1984). The effect of sampling error on convergence, improper solutions, and goodness-of-fit indices for maximum likelihood comfirmatory factor analysis. Psychometrika, 49, 155-173.
Aydoğmuş, K., Baltaş, A., Batlaş, Z., Davaslıgil, Ü., Güngörmüş, O., Konuk,E., Korkmazlar, Ü., Köknel, Ö., Navaro,L., Oktay, A., Razon, N., ve Yavuzer, H. (2010). Ana-Baba Okulu. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Balcı, A. (2015). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler. 11. Baskı. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Berk, L. E. (2006). Development Through the Lifespan. Needham Heights, MA: Allyn and Bacon.
Brown, T. A. (2006). Confirmatory Factor Analysis for Applied Research Series, Ed. David A. Kenny. The Guilford Press: New York, USA.
Büyüköztürk, Ş. (2013). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Coolican, H. (2014). Research Methods and Statistics in Psychology. 6th Edition. USA: Psychology Press.
Çimen, S. ve Yavuz, B. (2007). Serebral Palsili Çocukların Öz Bakım Becerilerini Gerçekleştirme Düzeyleri ve Etkileyen Etmenlerin İncelenmesi. C.Ü Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 11(1), 17-26.
Demirel, N. (2008). Zihinsel Engelli Çocuklarda Denge Eğitimi Çalışmalarının Bazı Öz Bakım Becerilerine Üzerine Etkisinin İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Demiriz, S. ve Dinçer, Ç. (2000). Okulöncesi Dönem Çocuklarının Öz Bakım Becerilerinin Annelerinin Çalışıp Çalışmama Durumlarına Göre İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 58-65.
Dinçer, Ç., Demiriz, S., ve Ergül, A. (2017). Okul Öncesi Dönem Çocukları (36-72 ay) için Özbakım Becerileri Ölçeği-Öğretmen Formu’nun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, (45) 59-78.
Johsnon, R. B. & Christensen, L. (2014). Educational Research Quantitative, Qualitative and Mixed Approaches. 5th Edition. USA: Sage Pub.
Karasar, N. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kline, R.B. (2010). Principles and Practice of Structural Equation Modeling (3rd. ed.). New York: Guilford Press.
Konya, S. (2007). Kubaşık Öğrenme Etkinliklerinin Beş Yaş Grubu Öğrencilerinin Öz Bakım Becerilerini Gelişimine Etkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.MEB. (2006). Okul Öncesi Eğitim Programı (36–72 Aylık Çocuklar İçin), Ed. T. Gürkan & G. Haktanır. Ankara.
MEB. (2013). Okul Öncesi Eğitim Programı. MEB Temel Eğitim Genel Müdürlüğü: Ankara.
Mutlu, B., Ergişi, A., Ayhan, A., ve Aral, N. (2012). Okul Öncesi Dönemde Montessori Eğitimi. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi. 1 (3) 113-128.
Oktay, A. (2002). Yaşamın Sihirli Yılları Okul Öncesi Dönem. İstanbul: Epsilon Yayınevi.
Oktay, A. (2006). Okul Öncesi Eğitimden Ilköğretime Geçiş Projesi, Avrupa Birliği Sürecinde Okul Öncesi Eğitimin Geleceği Sempozyumu, Kıbrıs,75-95.
Sarı. O, (2003). 6-9 Yaş Zihinsel Engelli Çocukların Annelerine Öz Bakım Ve Bazı Temel Becerileri Kazandırmak İçin Bir Eğitim Programı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Senemoğlu, N., (1994). Okul Öncesi Eğitim Programları Hangi Yeterlilikleri Kazandırmalıdır, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 21-30.
Şimşek, Ö.F. (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş: Temel İlkeler ve LISREL Uygulamaları. Ankara: Ekinoks.
Ungar, M., Ghazinour, M. & Richter, J. (2013). Annual Research Review: What is resilience within the social ecology of human development? Journal of Child Psychology and Psychiatry, 54(4), 348–366.
Varol, N. (2014). Öz Bakım Becerilerinin Öğretimi. Ankara: Kök yayıncılık.
Varol, N. (2005). Beceri Öğretimi ve Öz Bakım Becerilerinin Kazandırılması. Ankara: Kök yayıncılık.
Vuran, S. (1989). Zihinsel Engelli Çocukların Giyinme Becerilerinde Yapabildiklerine Dayalı Olarak Hazırlanan Öğretim Materyalinin Etkinliliği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Yavuzer, H. (2005). Çocuk Psikolojisi., İstanbul: Remzi yayıncılık.
Yılmaz, G. (2011). Yatılı İlköğretim Bölge Okulu 1. Kademe Öğrencilerine Verilen Öz-Bakım Becerileri Eğitiminin Öğrencilerin Öz Bakım Becerilerine Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.