İrem AKDEMİR KALKAN, Meryem ÖREN, TUBA DAL, Yeşim YILDIZ, Yakup DEMİR, Ömer KARAŞAHİN, Fesih AKTAR, Selim BADUR, Merve AYHAN, Mustafa Kemal ÇELEN

Çocukluk çağı aşılarına yönelik ebeveyn tutumları ölçeğinin Türkçeye kültürel ve dil uyarlaması

Amaç: Aşı tereddüdü hem Türkiye hem de dünya için toplumsal tehdit oluşturan bir tutumdur. Bu konuda Türkçeye validasyonu yapılmış bir ölçek bulunmamaktadır. Bu çalışmanın amacı Opel ve ark. tarafından 2011 yılında geliştirilip 2013 yılında revize edilen ve ‘Parent Attitudes About Childhood Vaccines Survey ‘isimli ölçeğin Türkçeye dil validasyonunun yapılmasıdır. Gereç ve Yöntem : Çalışma bir dil validasyonu çalışması olarak gerçekleştirilmiştir. Opel DJ ve arkadaşları tarafından geliştirilen ölçek için ‘Seri yöntem’ kullanılarak dil validasyonu çalışması yapılmıştır. Ölçeğin çeviri, gözden geçirme, geri çeviri, açıklığın ve aynılığın değerlendirmesi ile çevirisi sağlanmış ve Modifiye Lawshe yöntemiyle kapsam geçerlilik analizi yapılarak son hali verilmiştir. Uzmanların ölçek maddelerine yönelik içerik uygunluğu yönünden belirtmiş oldukları görüşlere göre her madde için kapsam geçerlilik oranı ve kapsam geçerlilik indeksi hesaplanmıştır. Bulgular. Tüm ölçek soruları için kapsam geçerlilik oranı kritik değer olan 0,455’in üzerinde saptanmıştır. Ölçeğin kapsam geçerlilik indeksi değeri ise 0,630 olup ölçek sorularının kapsam geçerliliğinin istatistiksel olarak anlamlı olduğu tespit edilmiştir. Çıkarımlar: Çocukluk çağı aşılarına yönelik ebeveyn tutumları ölçeğinin dil validasyonunun tamamlanması ve kapsam geçerlilik testlerinden istatistik olarak anlamlı sonuçlar alınmış olması bu ölçeğin Türkçe anlaşılırlığının sağlandığını göstermektedir. Sonrasında yapılacak geçerlilik ve güvenilirlik çalışmaları ile ölçeğin Türkiye’de aşı tereddüdü konusunda ebeveyn tutumlarını ölçebilir hale gelmesi hedeflenmektedir. Böylece daha geniş kitlelerde çalışılarak aşı tereddüdü ve mücadelesi konusunda yapılacak çalışmalara katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Aşı, aşı tereddüttü, validasyon, ölçek, tutum

Parent attitudes about childhood vaccines scala: Turkish cultural and linguistic validation

___

Kaynaklar 1. MacDonald NE. SAGE Working Group on Vaccine Hesitancy. Vaccine hesitancy: definition, scope and determinants. VACCINE. 2015;33(34):4161-4. 2. Gür E. Aşı kararsızlığı-aşı reddi. Turk Pediatri Ars. 2019;54(1):1-2. 3. Dubé E, Laberge C, Guay M, Bramadat P, Roy R, Bettinger JA. Vaccine hesitancy: an overview. Hum Vaccin Immunother. 2013;9(8):1763-73. 4. World Health Organİzİtaİon. Ten threats to global health in 2019. October 27, 2019 [Available from: https://www.who.int/emergencies/ten-threats-to-global-health-in-2019. 5. Çapanoğlu E. Sağlık Çalışanı ve Ebeveyn Perspektifinden Çocukluk Çağı Aşılarının Reddi Niteliksel Bir Araştırma: Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2018. 6. Eskola J, Duclos P, Schuster M, MacDonald NE. How to deal with vaccine hesitancy? VACCINE. 2015;33(34):4215-7. 7. Salmon DA, Dudley MZ, Glanz JM, Omer SB. Vaccine hesitancy: causes, consequences, and a call to action. VACCINE. 2015;33:D66-D71. 8. Domek GJ, O'Leary ST, Bull S, et al. Measuring vaccine hesitancy: Field testing the WHO SAGE Working Group on Vaccine Hesitancy survey tool in Guatemala. VACCINE. 2018;36(35):5273-81. 9. Larson HJ, Jarrett C, Eckersberger E, Smith DM, Paterson P. Understanding vaccine hesitancy around vaccines and vaccination from a global perspective: a systematic review of published literature, 2007–2012. VACCINE. 2014;32(19):2150-9. 10. Opel DJ, Taylor JA, Mangione-Smith R, et al. Validity and reliability of a survey to identify vaccine-hesitant parents. VACCINE. 2011;29(38):6598-605. 11. Opel DJ, Mangione-Smith R, Taylor JA, et al. Development of a survey to identify vaccine-hesitant parents: the parent attitudes about childhood vaccines survey. Hum Vaccin. 2011;7(4):419-25. 12. Opel DJ, Taylor JA, Zhou C, Catz S, Myaing M, Mangione-Smith R. The relationship between parent attitudes about childhood vaccines survey scores and future child immunization status: a validation study. JAMA Pediatr. 2013;167(11):1065-71. 13. Ayre C, Scally AJ. Critical values for Lawshe’s content validity ratio: revisiting the original methods of calculation. Meas Eval Couns Dev. 2014;47(1):79-86. 14. Lawshe CH. A quantitative approach to content validity 1. Personnel psychology. 1975;28(4):563-75. 15. Helps C, Leask J, Barclay L, Carter S. Understanding non-vaccinating parents’ views to inform and improve clinical encounters: a qualitative study in an Australian community. BMJ Open. 2019;9(5):e026299. 16. Cunningham RM, Kerr GB, Orobio J, et al. Development of a Spanish version of the parent attitudes about childhood vaccines survey. Hum Vaccin Immunother. 2019;15(5):1106-10.