Laonikos Chalkokondyles'in hayatı ve "tarih"i

Laonikos Chalkokondyles 1430–32 yılları arasında bir tarihte Atina’da doğmuş ve babası Georgios’un kentin Latin idarecileri tarafından sürgüne gönderilmesi sebebiyle Mora Despotluğu’nun merkezi Mistra’ya yerleşmiştir (1435). Burada Georgios Plethon Gemistos’un öğrencisi olmuş ve Yunan ve Latin filolojileri konularında iyi bir eğitim alma fırsatını elde etmiştir. Mistra’da bulunduğu zaman zarfında Sultan II. Murad’ın Mora Seferi (1446) ve bölgede Osmanlı egemenliğinin tesisi gibi önemli olaylara tanıklık etmiş ve 1460 yılından sonra Atina’ya yerleşerek “Laonikou Apodeiksis Historiōn/Tarih” adlı eserini kaleme almıştır. Son araştırmalar tarihçinin 1470 yılından kısa bir süre sonra vefat ettiğini ortaya koymuştur. Chalkokondyles toplamış olduğu malzemeyi on kitap/bölüm halinde tasnif etmiş ve Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan 1463/64 yılına kadar meydana gelen olayları nakletmiştir. Çağdaşı Bizans tarihçilerinin aksine İstanbul merkezli bir tarih yazmamış ve Bizans Devleti’ne sadece Osmanlılar ile olan münasebetleri çerçevesinde değinmiştir. Chalkokondyles’in konuya yaklaşımı eserin oldukça erken bir dönemde tanınmasına ve 16. yüzyıldan itibaren batılı tarihçiler tarafından kaynak olarak kullanılmasına sebep olmuştur. Aynı dönemde Latince ve Fransızca’ya çevrilen “Tarih”, Osmanlı tarihiyle ilgili Grekçe yazılmış en önemli kaynaklardan biridir.

The life and "history/demonstrations of histories" of Laonikos Chalkokondyles

Laonikos Chalkokondyles was born in Athens either in 1430 or in 1432. Following his father’s expulsion by the Latin rulers of the city he was settled in Mistra, the capital of the Despotate of Morea (1435) where he became a pupil of Georgios Plethon Gemistos. As a result of these lessons he gained a good knowledge on both Greek and Latin language and literature. During his lifetime in Mistra he became an eyewitness of some important historical events such as the Sultan Murad II’s campaign in the Morea (1446) and the establishment of the Ottoman rule in the area. Sometime after 1460 he was moved back to Athens where he wrote the “Laonikou Apodeiksis Historiōn/Demonstrations of Histories”. According to the recent publications Chalkokondyles died in early 1470’s. In his “History” Chalkokondyles has arranged his materials into ten books and he narrated the historical events from the establishment of the Ottoman State until 1463/64. Also in contrary with his fellow Byzantine historians he has focused his account on the history of the Ottoman Turks, an approach due to which Chalkokondyles’ work became popular soon after its compilation. By the 16th century it was used as a source material by many western historians and it was translated into French and Latin. Chalkokondyles’ “Demonstrations of Histories” is one of the most important Greek sources for the Ottoman history.

PDF

___

Ancona’lı Cyriaco, Cyriac of Ancona Later Travels, ed. and trans. by Edward W. Bodnar with Clive Foss, London 2003.

Baştav, Şerif, “Die türkische Quellen des Laonikos Chalkokondylas”, Acts of the XIth International Byzantine Congress, Munich 1960, s. 35–42.

Baştav, Şerif, “Laonikos Halkondilas”, Türk Kültürü Araştırmaları, Prof. Dr. İbrahim Kafesoğlu’nun Anısına Armağan, XXIII/1–2 (1985), s. 127-134.

Baştav, Şerif, 16. Asırda Yazılmış Grekçe Anonim Osmanlı Tarihi, Ankara 1973.

Calosynas, Antonios, “Αντώνιου του Καλοσυνά ιατρού φυσικού προοίμιον και εις τόν βίον του Χαλκοδύλου”, ed. Carl Hoph, Chroniques Greco-Romanes, Berlin 1873, s. 242–245.

Cazacu, M., “Les parentes byzantines et Ottomanes de l’ historien Laonikos Chalkokondyles (c. 1423-c.1470)”, Turcica, 17 (1984), s. 95-114.

Chalkokondyles, Laonikos, Laonici Chalkokandylae, Historiarum Demonstrationes I-II, ed. E. Darco, Budapestini 1922–1927.

Darko, Eugenius, “Neue Beitrage zur Biographie des Laonikos Chalkokandyles”, BZ, 27 (1927), s. 276–285.

Darko, Eugenius, “Zum Leben des Laonikos Chalkokandyles”, BZ, 24 (1923–1924), s. 29–39.

Delilbaşı, Melek, “Selanik ve Yanya’da Osmanlı Egemenliğinin Kurulması”, Belleten, LI/199 (1987), s. 75–106.

Delilbaşı, Melek, “Türk Tarihinin Bizans Kaynakları”, Cogito, 17 (Kış 1999), s. 339-351.

Geneakoplos, J. Deno, Interaction of the “Sibling”, Byzantine and Western Cultures in the Middle Ages and Italian Renaissance (330–1600), New Haven-London 1976.

Grecu, Vasile, Laonic Chalcocondil Expuneri İstorice, Bucuresti 1958.

Ivanka E. - F. Grabler - G. Stökl, Europa im XV. Jahrhundert von Byzantinern Gesehen, Graz - Wien - Köln 1954.

Jones, J. R. Melville, The Siege of Constantinople 1453: Seven Contemporary Accounts, Amsterdam 1972.

Kampouroglou, Demetrios Gr.,Οι Χαλκοκονδύλαι, Μονογραφία, Προλογικά Αλέξης Γ.Κ. Σαββίδης (Chalkokondyles’ler, Monografi, G.K. Savvides’in Kampouroglou’nun hayatı ve neşriyatı hakkında bir önsözle birlikte tıpkıbasımı), Αθήνα 1996.

Karagianopoulos, Ioannes, Πηγαί της Βυζαντινής Ιστορίας, Θεσσαλονίκη 1970.

Kırlıdökme Mollaoğlu, Ferhan, “Laonikos Chalkokondyles’in “Tarih”inde Sultan II. Murad Dönemi”, Türk Tarih Kurumu tarafından düzenlenen XV. Türk Tarih Uluslararası Kongresi’nde Sunulan Bildiri (baskıda).

Kırlıdökme Mollaoğlu, Laonikos Chalkokondyles’in Kroniği ve Değerlendirilmesi (V.- VII. Bölümler), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara 2005.

Krumbacher, Karl, Ιστορία της Βυζαντινής Λογοτεχνίας I(Bizans Edebiyatı Tarihi I), Almanca’dan Yunanca’ya çev. G. Sotirades, Αθήναι 19742.

Kurat, Akdes Nimet, “Bizans’ın Son Osmanlıların İlk Tarihçileri”, Türkiyat Mecmuası, III (1926–1935), s. 185-206.

Kurat, Akdes Nimet, Die türkische Prosopografie bei Laonikos Chalkokondyles, Hamburg 1933.

Laiou, Aggelike, “From Roman to Helene”, The Byzantine Fellowship Lectures at Hellenic College, 1 (1974), s. 13–28.

Loenertz, R. J., “Autour du Chronicon majus attribué á Georges Sphrantzès”, Miscelana G. Mercati, III, Rome 1946, s. 288-308.

Markopoulos, A., “Das Bild des Anderen bei Laonikos Chalkokondyles und das Vorbild Herodot”, JÖB, 20 (2000), s. 205-216. Miller, Wiliam, The Latins in the Levant, London 1908.

Miller, Wiliam, “The Last Athenian Historian: Laonikos Chalkokondyles”, JHS, 42 (1922), s. 36-49.

Moravcsik, Gyula, Byzantinoturcica I, Die Byzantinischen Quelen der Geschichte der Türkvolker, Berlin 1958.

Nicol, Donald M., Bizans’ın Son Yüzyılları (1261–1453), çev. B. Umar, İstanbul 1999.

Nicoloudis, Nicolaos, “Επιδράσεις των “Αποδείξεων Ιστοριών” του Λαόνικου Χαλκοκονδύλη στο έργο του Θ. Σπαντούνη”, Acts of the XIVth Panhellenic Congress (28-30 May 1993), Thessalonike 1994, s. 135-142.

Nicoloudis, Nicolaos, Laonikos Chalkokondyles, A Translation and Commentary of the “Demonstrationes of Histories” (Books I-III), Athens 1996.

Nicoloudis, Nicolaos, Λαόνικος Χαλκοκονδύλης, Βυζαντίου Άλωσις (Αποδείξεις Ιστοριών, Η’ 38ΟΒ [201Ρ] - 403Β [214Ρ]), Αθήνα 1997.

Pertusi, Agostino, La Caduta di Constantinopoli l’ eco nel mondo, Milano/Verona 1976.

Schreiner, Peter, Die Byzantinschen Kleinchroniken I, Einleitung und Text, Wien 1975; II, Historischer Kommentar, Wien 1977.

Setton, Keneth M., The Papacy and Levant (1204–1571), vol. II, The Fifteenth Century, Philadelphia 1978.

Spandounes, Theodore, On the Origin of the Ottoman Emperors, trans. and ed. by Donald M. Nicol, Cambridge 1997.

Spandugnino, Theodoro, Patritio Constantinopolitano, de la origine deli Imperatori Ottomani, ordini de la corte, forma del guerregiare loro, religione, rito, et custumi de la natione, ed. Konstantinos Sathas, Documents inédits relatifs a l’histoire Gréque au Moyen Age, IX, Paris 1890.

Sphrantzes, Georgios, Georgii Sphrantzae Chronicon, ed. Richardus Maisano, Romae 1990.

Wurm H. - E. Gamillsceg, “Bemerkungen zu Laonikos Chalkokondyles”, JÖB, 42 (1992), s. 213–219.

Wurm, H.,“Der Codex Monacensis gr. 370A: ein Beitrag zur Überlieferungsgeschichte des Laonikos Chalkokondyles”, JÖB, 44 (1994), s. 455-462.

Wurm, H., “Die handschriftliche Überlieferung der Αποδείξεις Ιστοριών des Laonikos Chalkokondyles”, JÖB, 45 (1995), s. 223–232.

Zachariadou, Elizabeth A., Το Χρονικόν των Τούρκων Σουλτάνων καί το ιταλικό του πρότυπο, Θεσσαλονίκη 1960.

Zakythinos, Denis A., Le Despotat grec de Morée Histoire Politique, ed. Chryssa Maltézou, London 1975.

Zoras, G. Th., Χρονικόν Περί των Τούρκων Σουλτάνων, Αθήναι 1958.