Dr. Polliç bey’in 1918 tarihli raporuna göre berlin ve Aydın vilayeti hapishanelerine genel bir bakış

XX. yüzyılın başlarında Osmanlı İmparatorluğu’nda kaybedilen savaşlar, elden çıkan topraklar ve bu topraklardan göç etmek zorunda kalan halk, Anadolu’da nüfusun artmasına sebep olmuş, artan nüfus ve ihtiyaçlar asayişi bozmuştur. Bu durumda merkeziyetçi yapısını devam ettirmek isteyen devlet, bazı tedbirler almıştır. Ele alınan konulardan birisi de hapishaneler olmuştur. Bu dönemde Osmanlı-Alman yakınlaşması ıslahat programına da yansımıştır. Bu bağlamda Alman uzmanlara görev verilmesi söz konusu olmuştur. Bu uzmanlardan biri olan Doktor Polliç Bey Osmanlı hapishaneler ve tevkifhaneler müfettiş-i umûmîsi olarak atanmış olup, çalışmada onun bu konudaki faaliyetleri üzerinde durulmuştur. Doktor Polliç Bey, Prusya ile Aydın vilayeti ve mülhakatındaki hapishanelerin durumunu açıklayan kapsamlı bir rapor hazırlamıştır. Raporda Prusya’daki hapishanelerin son derece modern olmasına karşın Aydın vilayeti ve mülhakatındaki hapishanelerde ciddi sorunlara dikkat çekilmiş ve yeni düzenlemelere ihtiyaç olduğuna vurgu yapılmıştır. Ayrıca İzmir’e de yeni bir hapishanenin yapılmasının gerekliliği belirtilerek yeni yapılacak hapishanenin Almanya örneğine göre inşa edilmesi belirtilmiştir. Bu çalışmamızdan da anlaşılacağı gibi Almanya’da yargı sistemleri ve hapishaneler alanında modernizasyon daha erken dönemde başlamış ve hapishaneler mahkûmların yaşayışına uygun hale getirilmiştir. Osmanlı Devleti’nde de bu konuda çaba gösterilmiş, fakat bu çabalar iç ve dış gelişmeler nedeniyle başarılı olamamıştır.

An overview of the prisons in berlin and Aydin province indicated in Dr. Mr. Pollich’s report (1918)

At the beginning of the twentieth century, the wars in which the army had been defeated, the lands which were lost and the public which was forced to move from these lands, resulted in the rise of the population in Anatolia, and in turn, spoiled the public order. As a result, the state aiming for the continuation of the centralist formation, took certain precautions. One of the issues taken up was the prisons. The impact of the close relationship between Germany and the Ottoman Empire during this period was also seen in the reform system. In this context, charging German experts with duties was discussed over. Dr. Mr. Pollich, who was one of the mentioned experts, was appointed as the general inspector of the Ottoman prisons and the remand homes, and this study focuses on his activities on this issue. Dr. Mr. Pollich prepared an extensive report which explained the situation in Prussia and Aydın province and the environs of it. The report indicated that although the prisons in Prussia were extremely modern, the fact that serious problems took place in Aydın province and the environs of it called for a new arrangement. In addition to this, by mentioning the necessity to build up a new prison in Izmir, it was stated that the new prison that would be built in Izmir would be constructed based on the model in Germany. As it can be seen from this study of ours, the modernization in the fields of the judgment system and the prisons began in an early period in Germany and the prisons were made convenient to the lifestyles of the prisoners. Efforts were made on this issue in the Ottoman State too; however these efforts could not work out successfully due to domestic and foreign developments.

___

B.O.A. DH. MB. HPS, Dosya No: 92, Vesika No: 18

B.O.A, DH. MB. HPS, Dosya No: 143, Vesika No: 10

B.O.A, DH. MB. HPS, Dosya No: 143, Vesika No: 44

B.O.A, DH. MB. HPS, Dosya No: 144, Vesika No: 17

B.O.A, DH. MB. HPS, Dosya No: 161, Vesika No: 46 Kitap ve Makaleler

Bozkurt, Gülnihal, “ Tanzimat ve Hukuk” Tazimatın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara 1994, s. 271- 285.

Gürsoy-Naskali, Emine/ Altun, Hilal Oytum, Zindanlar ve Mahkûmlar, İstanbul 2006.

Karal, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, C. VII, Ankara 1983.

Karal, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, C. VIII, Ankara 1983.

Levy, Noemi/ Toumarkine, Alexandre, Osmanlı’da Asayiş Suç ve Ceza 18.-20. Yüzyıllar, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2007

Şen, Ömer, Osmanlı’da Mahkûm Olmak, Kapı Yayınları, İstanbul 2007.

Tekin, Saadet, “ 19. Yüzyıl Sonu 20. Yüzyılın Başlarında Nazilli Hapishanelerine Kısa Bir Bakış”, Tarih ve Toplum, Ocak 2001, s. 11–14.

Tekin, Saadet, “XX. Yüzyılın başlarında Aydın vilayeti ve mülhakatındaki hapishanelerin genel durumu” Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2006/2 Güz sayısı, Manisa 2006. s. 65–78.

Üçok, Coşkun / Mumcu, Ahmet, Türk Hukuk Tarihi, Ankara 1976.

Yıldız, Gültekin, Osmanlı Devleti’nde Hapishane Islahatı (1893–1908), Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türk Tarihi Anabilim Dalı Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 2002.