Abdürrahim Muhib efendi’nin paris büyükelçiliği (1806-1811) ve döneminde osmanlı- fransız diplomasi ilişkileri

Abdürrahim Muhib Efendi, Osmanlı Devleti’nin Fransa’ya gönderdiği üçüncü ikamet elçisidir. Başlangıçta görevi fevkalade büyükelçilikle, Sultan III. Selim’in iki mektubu ile hediyelerini götürmekti. -Bu mektuplardan ilkinde Napoléon’un imparatorluğu resmen tanınıyor, diğerinde ise Austerlitz zaferi dolayısıyla tebrikte bulunuluyordu-. Ardından görevi, ikamet elçiliğine dönüştürülerek Paris Sefiri olmuş ve yaklaşık altı yıl süren elçiliği döneminde siyasi ve ticari son derece karmaşık ve sıkıntılı meselelerle uğraşmak zorunda kalmıştı.

Abdürrahim Muhib efendi, ambassador to paris (1806- 1811), and the ottoman-french diplomatic relations in his time

Abdürrahim Muhib Efendi was the third resident Ambassador of the Ottoman State to France. At first his duty was to take to Sultan Selim III’s two letters and gifts to Paris as an extraordinary Minister Plenipotentiary. Napoleon’s Empire was officially recognized by the first letter, and he was congratulated for the Austerlitz victory by the second one. Then his duty was changed and he became the permanent Ambassador to Paris. During his period of duty as an ambassador for about six years, he had to deal with most complex and difficult political and commercial issues.

PDF

___

Arşiv belgeleri Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA) Hatt-ı Hümâyûnlar: BOA., HH. 15034; BOA., HH. 7140; BOA. HH. 14198; BOA., HH. 46677 A.; BOA. HH. 14464; BOA. HH. 15096 B.; BOA. HH. 15096 A; BOA. HH. 14683; BOA. HH. 5551; BOA. HH. 14694; BOA. HH. 14805; BOA. HH. 5881; BOA. HH. 14149; BOA. HH. 14915; BOA. HH. 13181 A; BOA. HH. 37743; BOA. HH.7148; BOA. HH. 13181; BOA. HH. 13181 J; BOA. HH. 52595; BOA. HH. 53222; BOA. HH. 53451; BOA. HH. 38158; BOA. HH. 49581; BOA. HH. 37593.

Fransa Dışişleri Bakanlığı (Quai d’Orsay) Arşivleri (MAE)

Correspondance Politique-Turquie: Tome: 212, 213, 214, 215, 216.

Affaires Divers Politique Turquie: 5/35, de 1806 à 1842.

Gazeteler

Journal Des Debats (Journal De L’Empire): Lundi, 23 Février 1806.; Mercredi et Jeudi, 11- 12 Mars 1806.; Mercredi, 7 Mai 1806.; Vendredi 26 Septembre 1806; Samedi 4 Juin 1808.; Samedi 4 Mars 1809.

Gazette Nationale ou Moniteur Universelle: No: 157, Vendredi, 6 Juin (Haziran) 1806.

Basılı Eserler

Abdurrahman Şeref, Tarih Musahâbeleri, (Sadeleştiren: Enver Koray) , Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara 1985.

Ahmed Rasim, Osmanlı Tarihi, Günümüz Türkçesiyle Yayına Hazırlayan: Hakkı Dursun Yıldız, İstanbul 1967.

ANCEL, Jacques, Manuel Historique de la Question d’Orient (1792-1930), Delagrave, Paris 1931.

ARMAOĞLU, Fahir, 19.Yüzyıl Siyasi Tarihi (1789-1914), TTK, Ankara 1997.

BABINGER, Franz, Osmanlı Tarih Yazarları ve Eserleri, Çeviren: Coşkun Üçok, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara 1992, s. 370-371.

BACQUE-Grammont, Jean Louis, Kuneralp, Sinan, Hıtzel, Fréderic, Représentant Permanents de la France en Turquie (1536-1991) et de la Turquie en France (1797-1991), İstanbul-Paris 1991.

BAĞIŞ, Ali İhsan, “İngiltere’nin Osmanlı İmparatorluğu’nun Toprak Bütünlüğü Politikası ve Türk Diplomasisinin Çaresizliği”, Çağdaş Türk Diplomasisi: 200 Yıllık Süreç 15-17 Ekim 1999 Sempozyuma Sunulan Tebliğler, TTK, Ankara 1999, s. 45-54.

BAREILLES, Bertrand, Un Turc à Paris, 1806-1811, Relation de Voyage et de Mission de Mouhib Effendi, Ambassadeur extraordinaire du Sultan Selim III. Edition Bossard, Paris 1920.

BERKES, Niyazi, Türkiye’de Çağdaşlaşma, Yayına Hazırlayan: Ahmet Kuyaş, YKY, İstanbul 2003.

BEYDİLLİ, Kemal, “Osmanlı ve Avrupa Devletleri Arasında İttifaklar ve Siyasi Ahlak (1790-1856)”, Çağdaş Türk Diplomasisi: 200 Yıllık Süreç 15-17 Ekim 1999 Sempozyuma Sunulan Tebliğler, TTK, Ankara 1999, s. 35-43.

BEYDİLLİ, Kemal, “Mahmud II”, DİA, C. 27, Ankara 2003, s. 353-357. Cevdet Paşa, Tarih-i Cevdet, Dersaadet Matba-i Osmaniye, 2. Baskı, C. VII, VIII, IX, İstanbul 1309 (1891).

COQUELLE, P., La Mission de Sébastiani à Constantinople en 1801, Revue d’Histoire Diplomatique, Dix-Septième année, Librairie Plon, Paris 1903, s. 438-455.

COQUELLE, P., “L’ambassade de Maréchale Brune à Constantinople (1803-1805)”, Revue d’Histoire Diplomatique, Dix-Huitième année, C. XVIII, Librairie Plon, Paris 1904, s. 53-73.

COQUELLE, P., “Sébastiani ambassadeur à Constantinople (1806-1808) D’après des documents inédites”, Revue d’Histoire Diplomatique, Dix-Huitième année, C. XVIII, Librairie Plon, Paris 1904, s. 574-611.

DANİŞMEND, İsmail Hami, İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, C. 4, İstanbul 1972.

ERCAN, Yavuz, “Seyyid Emin Mehmet Vahit Efendi’nin Fransa Sefaretnamesi”, Osmanlı Tarihi Araştırmaları Merkezi Dergisi, OTAM, S. 2, Ankara 1991, s. 73-125.

GAOULTIER-Kurhan, Caroline, Mehmet Ali Et La France 1805-1849, Histoire Singulière du Napoléon de l’Orient, Maisonneuve & Larose, Paris 2005.

GÜNAY, Bekir, Seyyid Abdurrahim Muhib Efendi’nin Paris Sefirliği ve Büyük Sefaretnamesi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 1998.

JONQUIÈRE De La, Histoire De L’Empire Ottoman Depuis les Origines Jusqu’à Nos Jours, librairie Hachette, Paris 1914.

JORGA, Nikolae, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi (1774-1912), C.5, Çeviren: Nilüfer Epçeli, Yeditepe Yayınevi, İstanbul 2005.

KARAL, Enver Ziya, Halet Efendinin Paris Büyükelçiliği (1802-1806), İstanbul Üniversitesi Yay., İstanbul 1940.

KARAL, Enver Ziya, Selim III.’ün Hat-tı Hümayunları, -Nizam-ı Cedid-, 1789-1807, TTK, 2. Baskı, Ankara 1988.

KARAL, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi Cilt V., Nizam-ı Cedid ve Tanzimat Devirleri (1789- 1856), TTK, 6. Baskı, Ankara 1994.

KARAL, Enver Ziya, “Mahmud II.”, İA, İstanbul 1988, s. 165-170.

KURAN, Ercümend, “Türkiye’nin Batılılaşmasında Osmanlı Daimi Elçiliklerinin Rolü”, VI. Türk Tarih Kongresi, Ankara 20-26 Ekim 1961, Kongre’ye Sunulan Bildiriler, Ankara 1967, s. 489-496.

KURAN, Ercümend, Avrupa’da Osmanlı İkamet Elçiliklerinin Kuruluşu ve İlk Elçilerin Siyasi Faaliyetleri 1793-1821, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara 1968.

KURAN, Ercümend, “1793-1811 Döneminde İlk Osmanlı Mukim Elçilerinin Diplomatik Faaliyetleri”, Çağdaş Türk Diplomasisi: 200 Yıllık Süreç 15-17 Ekim 1999 Sempozyuma Sunulan Tebliğler, TTK, Ankara 1999, s. 55-59.

KÜRELİ, İbrahim, Abdürrahim Muhib Efendi’nin Fransa Sefaretnamesi (Küçük Sefaretname), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1992.

LEWIS, Bernard, Modern Türkiye’nin Doğuşu, Çeviren: Metin Kıratlı, TTK, Ankara 1993.

MANTRAN, Robert, Histoire de l’Empire Ottoman, Fayard, Paris 1989.

Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmani, (Yayıma hazırlayan Nuri Akbayar), C. 4, İstanbul 1996, s. 254-255.

Mustafa Nuri Paşa, Netâyicü’l-Vukû’ât, Kurumlarıyla Osmanlı Tarihi I-IV, Yayına Hazırlayan: Yılmaz Kurt, Ankara 2008.

SOLÉ, Robert, Bonaparte à la conquête de l’Egypte, Edition du Seuil, Paris avril 2006.

SÜSLÜ, Azmi, “Osmanlı-Fransız Diplomatik İlişkileri, 1798-1807”, Belleten, C. XLVII., S.185, Ocak 1983, ss.259-279, T.T.K., Yay., Ankara 1984.

SÜSLÜ, Azmi, “Osmanlı İmparatorluğunu Paylaşma Projeleri, 1807-1812”, Belleten, C. XLVII, S.187, Temmuz 1983, TTK, Ankara 1984, s. 745-774.

UNAT, Faik Reşit, Osmanlı Sefirleri ve Sefaretnameleri, Tamamlayıp Yayımlayan: Bekir Sıtkı Baykal, TTK, 3. Baskı, Ankara 1992, s. 184-201.

UZUNÇARŞILI, İ. Hakkı, “Âmedi Galib Efendinin Murahhaslığı ve Paris’ten Gönderdiği Şifreli Mektuplar”, Belleten No. II’den Ayrı Basım, İstanbul 1937.

YERASIMOS, Stéphane, Deux Ottomans à Paris Sous le Directoire et l’Empire Relations d’ambassade, Sinbad, Paris 1998.

Sözlük & Ansiklopedi

Nouveau Petit Larouse İllustré, Dictionnaire Encylopédique, Librairie Larousse, Paris 1924.