10 Temmuz inkılâbının birinci yıldönümünde neyyir-i hakikat gazetesinin yayınladığı mecmua üzerine

II. Meşrutiyet’in ilan edildiği yer olan Manastır, İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin Selanik’ten sonraki en önemli merkezidir. Cemiyetin Manastır’daki yayın organı olarak 1908 yılında yayınlanmaya başlayan Neyyir-i Hakikat gazetesi, Meşrutiyet’in ilanının birinci yıl dönümünde bir mecmua yayınlamış ve burada çeşitli yazılara yer vermiştir. Bu makalede Neyyir-i Hakikat’in yayınladığı mecmua ilk defa incelenecektir. İttihat ve Terakki’nin 1909 yılındaki düşüncelerini, taleplerini, çeşitli konulardaki yaklaşımlarını ortaya koyma açısından bu mecmua büyük bir önem taşımaktadır. Mecmuada birbirinden çok farklı yazarlara ve konulara yer verilmiştir. Dönemin önde gelen edebiyatçıları tarafından kaleme alınan yazılar, ordu ve askerlik hakkındaki yazılar, Makedonya meselesine dair yazılar ve çeşitli şiirler yer almıştır. Yazı ve şiirlerin ortak özelliği; Meşrutiyet’e, İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne ve orduya övgülere yer verilmesidir. Mecmuada Avrupa medeniyeti ve Makedonya meselesi ile ilgili değerlendirmeler önemli yazılar olarak dikkat çekmektedir.

On the journal published by the neyyir-i hakikat newspaper on the first anniversary of the revolution dated july 10

Manastır, the city where the Second Constitutional Monarchy was declared, is the most important center of the Union and Progress Committee besides Thessalonica. Starting to be published in 1908 as the official organ of the Committee, Neyyir-i Hakikat published a journal on the first anniversary of the Second Constitutional Monarchy and issued various articles in this journal. In the present study, this journal will be studied for the first time.journal is of great importance in that it reveals the ideas, demands and approaches of the Union and Progress to different subjects in 1909. The journal includes diverse subjects and writers such as leading men of letters of that period, articles about army, military and the Macedonia issue and poems. The common characteristics of articles and poems are that they praise the Constitutional Monarchy, the Committee of Union and Progress and the army. Reviews of European civilization and Macedonia issue stand out as important articles in the journal.

PDF

___

A. Arşiv Belgeleri

BOA, DH. MKT, 1272/46.

BOA, DH. MKT, 2902/25.

B. Gazeteler

Neyyir-i Hakikat

C. Hatıralar

Abdülmecid Fehmi, Manastır’ın Unutulmaz Günleri, Yayına Hazırlayanlar: Ayşe Şen, Ali Birinci, Akademi Kitabevi, İzmir 1993.

Ahmed Niyazi, Hatırat-ı Niyazi, Sabah Matbaası, İstanbul 1326.

KARABEKİR, Kazım, İttihat ve Terakki Cemiyeti 1896-1909, Emre Yayınları, İstanbul 2000.

KARABEKİR, Kazım, Günlükler (1906-1948), C. 1, YKY, İstanbul 2009.

D. Tetkik Eserler

ADANIR, Fikret, Makedonya Sorun, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2001.

Ahmed Refik, İnkılab-ı Azim, İnkılab-ı Azim, Asır Matbaası, İstanbul 1324.

AKTAŞ, Şerif, Yenileşme Dönemi Türk Şiiri ve Antolojisi 1860-1920, 2. Baskı, Akçağ Yayınevi, Ankara 2003.

AKYÜZ, Kenan, Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri 1860-1923, İnkılap Kitabevi, İstanbul 1995.

AYDEMİR, Şevket Süreyya, Tek Adam, 3. baskı, C. 1 Remzi Kitabevi, İstanbul 1966.

BAYUR, Yusuf Hikmet, Türk İnkılâbı Tarihi, 4. Baskı, C. 1, Kısım: 1, TTK, Ankara 1996.

KARAL, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, C. 8, 2. Baskı, TTK, Ankara 1983.

KARPAT, Kemal, Osmanlı Nüfusu 1830-1914, 2. Baskı, Timaş Yayınları, İstanbul 2010.

RAMSAUR, E. E., Jön Türkler ve 1908 İhtilali, Sander Yayınları, İstanbul 1972.

TANPINAR, Ahmet Hamdi, 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul, Çağlayan Kitabevi, 2001.

TUNAYA, Tarık Zafer, Türkiye’de Siyasal Partiler II. Meşrutiyet Dönemi, C. 1, Hürriyet Vakfı Yayınları, İstanbul 1988.

E. Makaleler

Ahmet Midhat, “Avrupa’yı beğenelim mi? Yoksa nefret mi edelim?”, Neyyir-i Hakikat (nüsha-i mümtaze), Neyyir-i Hakikat Matbaası, Manastır 1325, s. 2-5.

ALTUNTAŞ, Ahmet, “Makedonya Sorunu ve Çete Faaliyetleri”, AKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, C. 7, S. 2, Afyon 2005, s. 69-91.

ARSLAN, Ali, “Makedonya’da Rum-Ulah Çatışması”, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, S. 4, İstanbul 2003, s. 1-26.

Bedii Nuri, “Merkez-i Hürriyet ve Merkez-i Siyaset”, Neyyir-i Hakikat (nüsha-i mümtaze), Neyyir-i Hakikat Matbaası, Manastır 1325, s. 46-47.

HACISALİHOĞLU, Mehmet, “Makedonya”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 27, Ankara 2003, s. 437-444.

Halil Rüşdü, “Fezail-i Askeriye”, Neyyir-i Hakikat (nüsha-i mümtaze), Neyyir-i Hakikat Matbaası, Manastır 1325, s. 22-24.

Hasan Rıza, “Topçu ta’biye-i cedidesi”, Neyyir-i Hakikat (nüsha-i mümtaze), Neyyir-i Hakikat Matbaası, Manastır 1325, s. 10-13.

Kemal, “Sebeb-i Neşir”, Neyyir-i Hakikat (nüsha-i mümtaze), Neyyir-i Hakikat Matbaası, Manastır 1325.

Mahmud Esad, “İttihad ve Terakki”, Neyyir-i Hakikat (nüsha-i mümtaze), Neyyir-i Hakikat Matbaası, Manastır 1325, s. 8-9.

Manastırlı Mustafa Hilmi, “Peri-i Hürriyet”, Neyyir-i Hakikat (nüsha-i mümtaze), Neyyir-i Hakikat Matbaası, Manastır 1325, s. 48.

SAZYEK, Hakan, “II. Meşrutiyet’in İlanı ve Şiirimizdeki Yankısı”, Türkoloji Dergisi, C. 11, S. 1, 1993, s. 202-211.

“Rüya ve Hakikat”, Neyyir-i Hakikat (nüsha-i mümtaze), Neyyir-i Hakikat Matbaası Manastır 1325, s. 18-21.

Sami Paşazade Sezai, “Bir Mektub”, Neyyir-i Hakikat (nüsha-i mümtaze), Neyyir-i Hakikat Matbaası, Manastır 1325, s. 15-17.

ÜNAL, Hasan, “İttihat ve Terakki ve Dış Politika”, Türkler, Yeni Türkiye Yayınları, C. 13, Ankara 2002, s. 212-227.

Yanko, “Manastır beldesine tuhfe-i ziyaretim yahut 10 Temmuz merasiminde Manastır’da”, Neyyir-i Hakikat (nüsha-i mümtaze), Neyyir-i Hakikat Matbaası, Manastır 1325, s. 38-45.

Yusuf Sadeddin, “Manastır Vilayetine Tarihi, Etnoğrafi, Ümrani ve Siyasi Bir Nazar”, Neyyir-i Hakikat (nüsha-i mümtaze), Neyyir-i Hakikat Matbaası, Manastır 1325, s. 26- 34.

E. Tezler

SAATÇİ, Meltem Begüm, Makedonya Sorunu (1908-1913), Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Antalya 2004.