HELVACIZÂDE MUHARREM HASBÎ’NİN HAYATI VE ESERLERİ

19. yy. ikinci yarısı ve 20. yy. başlarında Balıkesir’de yaşamış olan Helvacızâde Muharrem Hasbî Osmanlı şiir geleneğinin son dönem temsilcilerindendir. Eski Türk edebiyatının nazım şekillerini kullanan şair, gazel ve kasidelerinden başka bilhassa manzum tarihleri ile tanınmıştır. Helvacızâde M. Hasbî, görev yaptığı Karesi İdadisinde uzun bir dönem ağırlıklı olarak dil ve edebiyat dersleri okutmuştur. ΙΙ. Meşrutiyet’in ilanından sonra Osmanlı Mebusan Meclisi’nde Karesi mebusluğu yaptıktan sonra çeşitli kamu görevlerinde bulunmuştur. Balıkesir’de yayımlanan Karesi gazetesi dışında döneminin çeşitli yayın organlarında da yazı ve şiirleri neşredilmiştir. Dil ve anlatımda başarılı manzum ve mensur eserler kaleme alan M. Hasbî Efendi’nin şiirleri sağlığında neşredilmemiş, ailesine bıraktığı şiir defteri sonradan yayımlanmıştır. Döneminde şairliği ve eğitimciliği ile Balıkesir’in sosyal ve kültürel hayatına katkı sağlayan M. Hasbî, Osmanlı kültür ve edebiyatının taşrada yaşamış özel örneklerinden biridir. Bu makalede Helvacızâde Muharrem Hasbî’nin hayatı, eserleri ele alınacak, müellifin şiir ve nesri üzerinde durulacaktır.

Helvacızâde Muharrem Hasbî’s Life and Works

Helvacıâde Muharrem Hasbî who lived in Balıkesir in the second half of the 19th and early 20th century, is one of the representatives of the last term Ottoman poetry. M. Hasbî who uses types and forms of the previous Turkish literature other than his gazels and odes, he was also a master of verse history. M. Hasbî studied language and literature courses for a long period at Karesi High School where he worked. After the declaration of the The Second Constitutional Monarchy, he was appointed to Karesi in the parliamentary, as an assembly. He had been in various public posts since then. In addition to the Karesi newspaper published in Balikesir, his poems and proses were published in various publications of this period. Poems of Helvacızâde Muharrem Hasbî who had successful verse and prose works in terms of language and expression, not published in the health. His poetry book left to the family, was published later. M. Hasbî who contributed to poetry and as an educator for Balikesir’s social and culturel life during his period, is one of the special examples The Ottoman culture and literature that lived in the countryside. In this article, Helvacızâde Muharrem Hasbî’s life and Works will be discussed and his poetry and prose will be emphasized.

___

  • Aynî, Mehmet Ali, Hatıralar, Yeditepe Yayınları, İstanbul 2009.
  • Çantay, Hasan Basri, “Kendi Kalemiyle Hasan Basri Çantay”, Haz. K. Kâni Akpınarlı, Balıkesir Adalet, Sayı 733, 30 Aralık 1964.
  • Çantay, Hasan Basri, Babamın Şiirleri, Hz. Mürşit Çantay, Ahmet Sait Matbaası, İstanbul 1964.
  • “Divan-ı Aşk”, Çağlayan, Sayı 6, 1 Ocak 1926.
  • Hasan Basri, “Muharrem Hasbî (1)”, Karesi, nr. 36, 15 Kânunuevvel 1331/28 Aralık 1915.
  • Hasan Basri, “Muharrem Hasbî (3)”, Karesi, nr. 38, 29 Kânunuevvel 1331/11 Ocak 1916.
  • Özgül, Metin Kayahan, Helvacızâde Muharrem Hasbî, Hayatı ve Eserleri, Zağnos Kültür ve Eğitim Vakfı Yayınları, Ankara 1998.
  • Özsarı, Mustafa,“19.Yüzyılın İkinci Yarısında Balıkesir’in Sosyal ve Kültürel Hayatına Genel Bir Bakış”, Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, Sayı 13, Ocak 2007, s. 183-196.
  • Pala, İskender, Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, Akçağ Yayınları, İstanbul 1998.
  • Şemsettin Sami, Kâmûsu’l-A’lâm, Kaşgar Neşriyat, Ankara 1996.
  • Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Karesi Meşahiri, Zağnos Kültür ve Eğitim Vakfı Yayınları, Balıkesir 1999.