Vakıf Belgeleri Işığında Umur Bey ve Lala Şahin Paşa'nın Menşei ve Osmanlılar ile İttifakı'na Dair

The Origin of Umur Bey and Lala Şahin Pasha in the Light of Endowment Documents

Of the many important subjects handled by contemporary researchers, two most interesting are the identity of Governor Umur and the question as to whether at Bolu, which lies at the edge of Kastamonu, there was a principality named after him. Contemporany Byzantine and Eastern sources provide relatively consistent information regarding these issues. Still, certain differences between sources and modern scholars' interpretations of them make it almost impossible to find a solution. Pachymeres, the Byzantine historian, who is the first to mention the Amourioi family, also conveys Osman Gazi's first appearance in history together with the account of this family. Until recently, prosopographers believed that Amourius and Yavlak Arslan were the same person. However, newly uncovered documents, as revealed in this study, correct misconceptions about the origins of Lala Shahin Pasha, which suggest the Kayi tribe. Endowment documents that assign Umur Bey and Lala Shahin a common ancestry, suggest a contingent linkage between this lineage and Kipchak, or possibly, Mongol ancestry

___

Arşiv Belgeleri

Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), TD. EV. 387.

Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), TD. EV. 453.

Tapu Arşiv Dairesi Başkanlığı (Kuyud-ı Kadime), (TADB), TTD. 26.

Tapu Arşiv Dairesi Başkanlığı (Kuyud-ı Kadime), (TADB), TTD. 49.

Tapu Arşiv Dairesi Başkanlığı (Kuyud-ı Kadime), (TADB), TTD. EV. 547.

Tapu Arşiv Dairesi Başkanlığı (Kuyud-ı Kadime), (TADB), TTD. EV. 578.

Tapu Arşiv Dairesi Başkanlığı (Kuyud-ı Kadime), (TADB), TTD. EV. 580.

Tapu Arşiv Dairesi Başkanlığı (Kuyud-ı Kadime), (TADB), TTD. EV. 583.

Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, (VGMA), Defter: 732.

Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, (VGMA), Defter: 747.

Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, (VGMA), Mücedded Anadolu, Defter: 608/23.

Yayınlanmış Eserler

Arık, Feda Şamil: "Selçuklular Zamanında Anadolu'da Veba Salgınları", Ankara Ün. Sosyal Bilimler Ens. Dergisi, XV/26 (Ankara 1991), s. 27-57.

Anonim Osmanlı Kroniği (1299-1512), Haz. Necdet Öztürk, İstanbul: 2000.

Âşıkpaşazâde: Tevârih, (Atsız Neşri), İstanbul: Ötüken Yay., 2011.

Danişmend, İ. Hami: İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, I, İstanbul: Sümer Kita bevi Yayınları, 1971.

Emecen, Feridun M.: İlk Osmanlılar ve Batı Anadolu Beylikler Dünyası, İstanbul: Timaş Yayınları, 2012.

Genç, Özlem: "Kara Ölüm: 1348 Veba Salgını ve Ortaçağ Avrupası'na Etkileri", Tarih Okulu, X (İzmir Mayıs-Ağustos 2011), s. 123-150.

Gürbüz, Adnan: "Toprak-Vakıf İlişkileri Çerçevesinde XVI. Yüzyılda Amasya San cağı", (Doktora tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1993.

Hüseyin Hüsameddin: Amasya Tarihi, I ve III, İstanbul: Hikmet Matbaası, 1330.

İbn Batuta: Seyahatnâme, I, haz. A. Sait Aykut, İstanbul: Yapı-Kredi Yayınları, İnalcık, Halil: Kuruluş Dönemi Osmanlı Sultanları (1302-1481), İstanbul: İSAM Yayınları, 2010.

İnalcık, Halil: "Edirne'nin Fethi (1361)", Edirne'nin 600. Fetih Yıldönümü Armağan Kitabı, Ankara: TTK Yayınevi, 1965.

Kafesoğlu, İbrahim: Harzemşahlar Devleti Tarihi, Ankara: TTK Yayınevi, 2000.

Köprülü, M. Fuad: Osmanlı Devleti'nin Kuruluşu, Ankara: TTK Yayınevi, 1991.

Köprülü, M. Fuad: "Hârizmşâhlar", İA, V/I (1987), İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yay., s. 264-295.

Mehmed Neşri: Cihannüma, I, Haz. F. R. Unat, M. A. Köymen, Ankara: TTK Yayınevi, 1995.

Oruç Beğ: Oruç Beğ Tarihi, Haz. Atsız, İstanbul: Tercüman Yayınları, tarihsiz.

Öden, Zerrin Günal: "Umuroğulları Hakkında Bazı Görüşler", XII. Türk Tarih Kongresi, Kongreye Sunulan Bildiriler, II, (Ankara 12-16 Eylül 1994), s. 589- 94.

Özcan, Abdülkadir: "Lala Şahin Paşa", Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, (DİA), 37, 2009, s. 77-78.

Pachymeres, Georges: Bizanslı Gözüyle Türkler, çev. İlcan Bihter Barlas, İstanbul: İlgi Kültür Sanat Yayıncılık, 2009.

Şihabeddin el-Ömerî: Mesâlikü'l-Ebsâr fi Memâlikü'l-Emsâr, haz. Kamil Süleyman el-Cübûrî, Beyrut: Darü'l-Kütübü'l-İlmiye, 2010. Krş için. Şihabeddin el Ömerî: Türkler Hakkında Gördüklerim ve Duyduklarım, Mesâlikü'l-Ebsâr, çev. D. Ahsen Batur, İstanbul: Selenge Yayınları, 2014.

Taş, Kenan Ziya: "Kuzeybatı Anadolu'da Az Bilinen Bir Beylik: Umuroğulları", XII. Türk Tarih Kongresi, Kongreye Sunulan Bildiriler, II, (Ankara: 12-16 Eylül ), s. 595-603.

Taş, Kenan Ziya: "Tapu Tahrir Defterlerine Göre 16. Yüzyılda Bolu Sancağı", (Doktora tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1993.

Togan, Zeki Velidi: Umumi Türk Tarihine Giriş, İstanbul: Enderun Kitabevi, 1981.

Turan, Osman: Selçuklular Zamanında Türkiye, İstanbul: Boğaziçi Yayınları, 1998.

Turgut, Vedat: "XVI. Yüzyılın Sonlarında Kocaeli Sancağı'nda Demografik ve İktisadi Vaziyet", Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, I. Uluslararası Gazi Akçakoca Sempozyumu Bildirileri 2013, Kocaeli: Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Yayınları, s. 315-416.

Turgut, Vedat: Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Coğrafyasında Vakıflar ve Şehirleşme (16. yy. Bilecik ve Çevresi), Bilecik: Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Yayınları, 2015.

Uçar, Fuat: Osmanlı Döneminde Bolu'da Paşa Vakıfları, Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Yayınları, 2009.

Usta, Aydın: "Moğol İstilası Dönemi'ne Kadar Kıpçaklar ve Harzemşahlar Devleti", Türkler, C. 4, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 2002, s. 1421-1430.

Wittek, Paul: Menteşe Beyliği, çev. O. Ş. Gökyay, Ankara: TTK Yayınları, 1999.

Yavuz, Kemal ve Saraç, M. A. Yekta: Âşıkpaşazâde Osmanoğulları'nın Tarihi, İstan bul: Koç Kültür Sanat Yayıncılık, 2003.

Yinanç, M. Halil: "Anadolu Selçukîler Tarihine Ait Bazı Kaynaklar", III. Türk Tarih Kongresi Zabıtları, Ankara: TTK Yayınları 1940, s. 91-98.

Yücel, Yaşar: Anadolu Beylikleri Hakkında Araştırmalar, XIII-XV. Yüzyıllarda Kuzey-Batı Anadolu Tarihi, Çobanoğulları Beyliği-Candaroğulları Beyliği, Ankara: TTK Yayınları, 1988.

Zachariadou, Elizabeth: "Pachymeres on the "Amourioi" of Kastamonu", Byzanti ne and Modern Grek Studies, 3, Oxford: 1977, s. 57-70. Krş için. Zachariadou, Elizabeth: "Pachymeres'e Göre Kastamonu'da "Amouroi" Ailesi", çev. Zerrin Günal Öden, Ege Üniversitesi Tarih İncelemeleri Dergisi, XVI, İzmir: 2001, s. 225-237.