Rusûhî'nin Kuş Diliyle Bir Gazeli ve Yûsuf Sinânüddîn ile Münîrî'nin Şaire Reddiyesi

Rusuhi's A Ghazal in the Paradoxical Sufi Words and Yusuf Sinan al-Din and Muniri's Refutation Against the Poet

Rusûhî, a Sufi poet, wrote a ghazal in a paradoxical Sufi idiom (kuş dili) in order to show his talent, gain prestige, and demonstrate his knowledge and wisdom. Since this ghazal appeared to be contrary to religious dogma, it caused trouble. Rusûhî, therefore, was accused of blasphemy and was asked to repent. However, Rusûhî did not step back and wrote a letter in defense of his poetry. In the letter, he claimed that it was not his mistake, but rather that of the ulema in interpreting the content at face value. He elicited strong reactions from his own circles. Yusuf Sinan al-din, a fellow Sufi, wrote a refutation to ensure that the poet received the punishment he deserved. Both Rusûhî's letter and the ghazal itself were severely criticized in Yusuf 's refutation. Following a respite in this tension, another refutation,written by Muniri for Rusûhî, appeared. In this epistle, Muniri efendi provided support for Rusûhî's letter in which he defended himself,and offered an explication and interpretation of the ghazal, and finally attempted a refutation of the claims of the Sufi poet Yusuf. This study aims to observe closely a polemic that was triggered by a ghazal.

___

1.Yayınlanmış Eserler

Algar, Hamid: Nakşibendîlik, İstanbul: İnsan Yayınları, 2012.

Aşık Çelebi: Meşâ'irü'ş-Şu'arâ, c. III, nşr. Filiz Kılıç, İstanbul: İstanbul Araştırmaları Ens- titüsü, 2010.

Bursalı Mehmed Tahir: Osmanlı Müellifleri, c. II, nşr. Cemal Kurnaz-Mustafa Tatcı, An- kara: Bizim Büro Yayınları, 2009.

Cebecioğlu, Ethem: Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, İstanbul: Ağaç Yayınları, 2009.

Ebû Zekeriyyâ Muhyiddîn Yahyâ İbn Şeref en-Nevevî: Riyâzü's-Sâlihîn Tercemesi, terc: Salih Uçan, İstanbul: Arslan Yayınları, 1989.

Ertem, Rekin: Yahyâ Divanı, Ankara: Akçağ Yayınları, 1995.

Erünsal, İsmail E.: XV-XVI. Asır Bayrâmî-Melâmîliğinin Kaynaklarından Abdurrahman El-Askerî'nin Mir'âtü'l-Işkı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2003.

Gölpınarlı, Abdülbaki: Melâmîlik ve Melâmîler, 5 Baskı, İstanbul: Milenyum Yayınları, 2013.

İbnü'l-Emîn Mahmud Esad: Fıkıh Usûlü: Telhis-u Usûl-i Fıkıh, nşr. Taha Alp vd., İstanbul: Yasin Yayınevi, 2011.

Kadı İyaz: Şifa-i Şerif, terc. Naim Erdoğan-Hüseyin S. Erdoğan, İstanbul: Çile Yayınları, 1977.

Kınalızâde Hasan Çelebi: Tezkiretü'ş-Şuarâ, c. I., nşr. İbrahim Kutluk, Ankara: TTK Ba- sımevi, 1989.

Konuk, Ahmed Avni: Fusûsu'l-Hikem Tercüme ve Şerhi, c. I, nşr. M. Tahralı - S. Eraydın, İstanbul: Marmara Ü. İlahiyat Fak. Vakfı Yayınları, 2005.

Latîfî: Tezkiretü'ş-Şu'arâ ve Tabsıratü'n-Nuzamâ, nşr. Rıdvan Canım, Ankara: Atatürk Kül- tür Merkezi Başkanlığı, 2000.

Mecdî Mehmed Efendi: Hadâ'iku'ş-Şakâyık, nşr. Abdülkadir Özcan, İstanbul: Çağrı Ya- yınları, 1989.

Ocak, Ahmet Yaşar: Osmanlı Toplumunda Zındıklar ve Mülhidler, (15-17.Yüzyıllar), 4. Bas- kı, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2013.

Onay, Ahmet Talat: Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar, nşr. Cemal Kurnaz, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1996.

Osmanzâde Hüseyin Vassâf: Sefîne-i Evliyâ, c. II, nşr. Mehmet Akkuş-Ali Yılmaz, İstanbul: Kitabevi, 2011.

Öngören, Reşat: Osmanlılar'da Tasavvuf: Anadolu'da Sûfîler, Devlet ve Ulemâ (XVI. Yüzyıl), 3. Baskı, İstanbul: İz Yayıncılık, 2012.

Özköse, Kadir: "İbnü'l-Vakt ya da Ebu'l-Vakt Olabilmek", Sûfî Perspektif, 64, 2006, ss. 22-25.

Pervâne b. Abdullâh; Pervâne Bey Mecmuası, c. 3, nşr. Kamil Ali Gıynaş, İstanbul: Aka- demik Kitaplar, 2014.

Sühreverdî: Tasavvufun Esasları: Avârifü'l-Meârif Tercemesi, nşr. H. Kâmil Yılmaz-İrfan Gündüz, İstanbul: Vefa Yayıncılık, 1990.

Şentürk, Ahmet Atilla: Klasik Osmanlı Edebiyatı Tiplerinden Sûfî yahut Zâhid Hakkında, İstanbul: Enderun Kitabevi, 1996.

Taxhidin Bytyqi, "Balkanlarda Celvetîlik ve Münîrî-i Belgrâdî", Azîz Mahmûd Hüdâyî: Uluslararası Sempozyum Bildirileri (20-22 Mayıs 2005), c. II, ed. Hasan Kâmil Yılmaz, İstanbul: Üsküdar Belediye Başkanlığı, ss. 219-238.

Velikahyaoğlu, Nazif: Sümbüliyye Tarikatı ve Kocamustafapaşa Külliyesi, İstanbul: Çağrı Yayınları, 2000.

Yurdaydın, Hüseyin G.: "Düşünce ve Bilim Tarihi (1600-1839)" Türkiye Tarihi 3: Os- manlı Devleti (1600-1908), İstanbul: Cem Yayınevi, 1997, ss. 275-341.

Yücer, Hür Mahmud: "Sünbüliyye", TDV İslâm Ansiklopedisi, c. 38, İstanbul 2010, ss.136- 140.