Osmanlı Anadolusunda Parlayan Bir Eğitim Merkezi: Hadimi Medresesi ve Kütüphanesi

Anahtar Kelimeler:

-

An Emerging Educational Center in Ottoman Anatolia: Hadimi Medrese and Its Library

This article aims to examine how provinces and small towns contributed to the socio-educational and intellectual life of the Ottomans. The findings of this study are based on an educational institution such as the medrese, mosque and library led by Muhammad Hadimi, a respected Ottoman scholar and Sufi leader in the 18th century. Demonstrating all aspects of this complex and the historical development of all the constituents of this institution is a large and important task. However, this study attempts to provide data sufficient to determine the following points: First, a small town such as Hadim became one of the important centersof the education, and was able to acquire an interregional reputation through these institutions in Ottoman sciences and education in 18th century. Second, other towns and cities throughout Anatolia conducted similar activities on the social and cultural history of the Ottomans which make important contributions to provincial scholarship. Moreover, studies on science and education produced in these regions will shed light on the religious worldview of the period

Keywords:

Hadim, The Medrese of Hadimi, Religion and Education in Anatolia Ha,

___

Ahmed Cevdet Paşa: Târih, IV, İstanbul 1973.
Ahmed Nazîf: Kayseri Meşhurları (nşr. Meserret Diriöz, Haydar Ali Diriöz), Kayseri 1991.
Âmasî, Abdurrahman b. İsmail b. Mustafa Âkif: Kitâbü’l-Mecmû’ fi’l-Meşhûdi ve’l-Mesmû’ (trc. Hikmet Özdemir) İstanbul 1998.
Arabacı, Caner: Osmanlı Dönemi Konya Medreseleri (1900-1924), Konya 1998.
Atalar, Münir: Osmanlı Devletinde Surre-i Hümâyûn ve Surre Alayları, Ankara 1991.
Ayvallı, Ramazan: “Hâdimi’nin Hayatı ve Eserlerine Umûmi Bir Bakış”, Hz. Hadimi’yi Anma Sempozyumu, Hadim 1989.
Ayvallı, Ramazan: “Hâdimî’nin İlmî Şahsiyetinin Teşekkülüne Tesir Eden Amiller”, Sel- çuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (1993), s. 113-119.
Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), Sadaret, 119/89; 387/55; 432/7.
Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Cevdet/Maarif, 6969.
Brockelmann, Carl: Geschichte der arabischen Literatur, I-II/I-III Supplement, Leiden, 1937-1943.
Bursalı Mehmed Tahir Efendi: Osmanlı Müellifleri (nşr. A. Fikri Yavuz/İsmail Özen), I-III, İstanbul 1972-1975.
Çelebioğlu, Âmil: “Yazıcı-Oğlu”, İA, XIII, 363-368.
Durmuş, İsmail: “Adalı, Şeyh Mustafa”, DİA, I, İstanbul 1988.
el-Ensârî, Abdurrahmân: Tuhfetü’l-Muhibbîn ve’l-Ashâb fî Ma‘rife mâ li’l-Medeniyyîne mine’l-Ensâb, nşr. Muhammed el-‘Arûsî, Tunis 1970/1390, cilt II, 455-456.
Eroğlu, Bahtiyar: “Ebû Saîd Mehmet Hâdimî ve Kütüphanesi”, Yeni İpek Yolu Dergisi, sayı 140, Ekim 1999, Konya. S. 29-34.
Erten, S. Fikri: Antalya Vilayeti Tarihi, İstanbul 1940.
Erünsal, İsmail E.: Türk Kütüphaneleri Tarihi II. Ankara 1988.
Hâdimî, Abdullah b. Muhammed: ‘Şerh dîbâceti’n-netâic’, el-Mecmu‘atü’r-resâil (nşr. Abdülbâsir Efendi), İstanbul 1302, s. 2-24.
Hâdimî, Abdullah: Risâle fî vücûdiyye tercümesi, Süleymaniye/Reşid Ef. 1017, vr. 110- 117.
Hadimioğlu, Numan: Hz. Hâdimi ve Hâdimliler Bibliyoğrafyası, Ankara 1988.
İcâzetnâme, Süleymaniye/Osman Huldi Öztürkler 13.
İcâzetnâme, Süleymaniye/Kasidecizade 758/1.
İcâzetnâme, Süleymaniye/Yazma Bağışlar 524.
İcâzetnâme, Süleymaniye/Reşid Ef. 1017, vr. 266a.
İcâzetnâme, Koyunoğlu, nr. 14296.
İcâzetnâme, TDV İSAM, Nr. 371.13.İCA
İnalcık, Halil – Quataert, Donald (nşr.): An economic and social history of the Ottoman Empire, 1300-1914. Cambridge 1994.
İnalcık, H.: Osmanlı İmparatorluğu, Toplum ve Ekonomi, İstanbul, Eren, 1993.
Kara, Hacer: Konya-Hadim ve Taşkent Türk devri yapıları, Yüksek lisans tezi. Selçuk Üni- versitesi Sosyal Bilimler Enst. Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Konya 2006. S. 52-54.
Konya Şeriyye Sicili, nr. 74.
Konya Vilâyeti Salnâmesi, 1282/1865 ..........., 1286/1869. ..........., 1290/1873. ..........., 1291/1874. ..........., 1294/1877. ..........., 1300/1883. ..........., 1301/1884.
Konyalı, İ. H.: Abideleri ve Kitabeleri ile Konya Tarihi, Konya 1997.
Kunduracı, Osman: “Hadim ve Çevresinde Sivil Mimari Örnekleri”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 5 (1999), s. 137- 156.
Küçükdağ, Yusuf: “Hadimî Medresesi’ne dair bir Vakfiye”, Vakıflar Dergisi XXVII (1998), s. 79-94.
Murâdî, Muhammed Halîl: Silkü’d-dürer, Bağdat Musanna.
Önder, Mehmet: Büyük Alim Hz. Hâdimî, Ankara 1960.
Sak, İzzet: ‘Şehdî Osman Efendi’nin Hâdim Kütüphânesi’ne Vakfettiği Kitaplar’, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı 10, Konya 2003. S. 83-132.
..........: “Osmanlı Döneminden Günümüze Hadim”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştır- maları Dergisi, 4 (1997), s. 169-180.
Sarıkaya, Yaşar: “Sufis und Gelehrte als Medresengründer und -patrone im osmanischen Konya (18.-19. Jahrhundert)”, Der Islam 79 (2002). S. 201-239.
..........: Abū Sa‘īd Muģammad al-Ĥādimī (1701-1762):Netzwerke, Karriere und Einfluss eines osmanischen Provinzgelehrten. Hamburg, 2005.
..........: Ebu Said El-Hâdimî: Merkez ile Taşra Arasında Bir Osmanlı Âlimi, Istanbul 2008.
Şahin, İlhan: “Mezraa”, DİA, XXIX, Ankara 2004, s. 546-548.
Şimşek, Mehmet: ‘Osmanlı Cemiyetinde Para Vakıfları üzerinde Münakaşalar’, Ankara Üniv. İlahiyat Fakültesi Dergisi, cild. 27 (1985) , S. 207-220.
Uz, M. Ali: Baha Veled’den Günümüze Konya Alimleri ve Velileri, Konya 1993-1995.
Uzun, Mustafa: ‘Fevzi Efendi, Edirne Müftüsü’, DİA, XII, 506-509.
Vakfiye Süleymaniye/Reşid Ef. 1017, vr. 1a-14b.
Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşiv Defteri, nr. 1137.
Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, nr. 2176.
Yayla, Mustafa: “Hâdimî, Ebû Saîd”, DİA, XV, İstanbul 1997, s. 24-26.