Mânilerden Kalyonları Öğrenmek:Ramazan-nâme Metnindeki Osmanlı Kalyonlarıile İlgili Bilgilerin Değerlendirilmesi

Learning Galleons from Mânis: The Evalutation of Information About Ottoman Galleons in Ramazan-nâme

Ottoman naval history has emerged and attracted attention as a field of his-tory that is comprehensively studied. One of its primary subjects is unsurprisingly the Ottoman Navy. The academic research in this field is generally based on the archival documents. Besides these, however, Ottoman literary works also contain valuable and rich information regarding the Ottoman Naval History, which also include mânis of folk literature. Published by Âmil Çelebioğlu, Ramazan-nâme is a manuscript that contains mânis, and one of them mentions the galleons of the Ottoman navy in the 18th century. It offers us a different kind of source through which the naval history might be reevaluated. This paper studies the descriptions of the galleons mentioned in the mâni based on the archival documents and modern works. The dating of this text is also established with the aid of historical research on the galleons in question. Available archival documents reveal that these galleons were available in the Ottoman naval inventory until the 1750s at the latest. Furthermore, it is also revealed that the fact that the names of the galleons were subjects of such a literary mâni stemmed partly from the successful Ottoman Mora campaign (1716-1718).

___

Arşiv Belgeleri

Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA):

Ali Emîrî (AE) I. Mahmud 949.

Bâb-ı Defteri, Başmuhâsebe Kalemi-Kalyon Defterdârlığı (D. BŞM. KND) dos. 1/48, 55; 7/38.

Cevdet-Bahriye (C. BH) 893; 1154; 2196; 5534.

Bâb-ı Defteri, Başmuhâsebe Kalemi-Kalyon Kâtibliği (D. BŞM. KNK) dos. 1/55.

Maliyeden Müdevver Defterler (MAD) 2850; 3171; 3389; 3918; 10325; 10329; 10340.

Bâb-ı Defteri, Başmuhâsebe Kalemi, Tersâne Emini Defteri (D. BŞM. TRE def.) 14984. Basılı Kaynaklar

Şem'dânî-zâde Fındıklılı Süleyman Efendi, Mür'i't-Tevârih, I, haz. M. Aktepe, İstanbul 1976; II. A, İstanbul 1978.

Çeşmî-zâde Mustafa Reşîd, Çeşmî-zâde Tarihi, haz. B. Kütükoğlu, İstanbul 1993.

Albayrak, N. "Mâni", DİA, XXVII (2003), s. 571-573.

Aydın, Y. A., "18. Yüzyılda Osmanlı Devleti'nin Ege (Adalar) Denizi ve Doğu Akdeniz'e Yönelik Güvenlik Parametreleri", Osmanlı Araştırmaları / The Journal of Ottoman Studies 45 (2015), s. 161-184.

Aydın, Y. A., Sultanın Kalyonları, Osmanlı Donanmasının Yelkenli Savaş Gemileri (1701- 1770), İstanbul 2011.

Aydın, Y. A., "Osmanlı Dönemi ve Öncesinde Avcı Kuşlardan Sungur Üzerine Bazı Not- lar", Tarih Dergisi, 57 (2013), s. 25-44.

Bostan, İ., Kürekli ve Yelkenli Osmanlı Gemileri, İstanbul 2005.

Çelebioğlu, Â., Ramazan-nâme, 1826 Yılından Ramazan Mânileri, İstanbul 1974.

Çelebioğlu, Â., "Eski Türk Edebiyatında Gemiyle İ lgili Ş iirler ve Bazı Hususiyetler", Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları, İstanbul 1998, s. 625-654.

Emeksiz, A., İstanbul Mânileri, İstanbul 2007.

Gümüş, Ş. Ö., "XVIII. Yüzyılda Midilli'de Osmanlı Donanması İçin Gemi İnşası", Os- manlı Dönemi Akdeniz Dünyası, ed. H. Çoruh, vd., İstanbul 2011, s. 201-238.

Kahane, H. & R., Andreas Tietze, The Lingua Franca in the Levant, Turkish Nautical Terms of Italian and Greek Origin, İstanbul 1988.

Müller-Wiener, W., Bizans'tan Osmanlı'ya İstanbul Limanı, İstanbul 1998.

Sarıcaoğlu, F., "Osman III", DİA, XXXIII (2007), s. 456-459.

Tosun, M., "Şan-ı Devlet-i Aliyye'yi Korumak ya da Edirne Sarayı'nı Tamir Etmek", Jo- urnal of History Studies, 184 (2014), s. 183-194.

Tredrea, J., E. Sozaev, Russian Warships in the Age of Sail, 1696-1860. Design, Construction, Careers and Fates, Great Britain 2010.

Zorlu, T., Osmanlı ve Modernleşme, III. Selim Dönemi Osmanlı Denizciliği, İstanbul 2014, s. 199-207.