Orta ve Ilgaz – Kurşunlu Depresyonları Hidrografik Özelliklerine Sayısal Yaklaşım

Bu çalışmada, seçili morfometrik indisler ve Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) kullanılarak; aynı su toplama alanı içerisindeyer alan iki komşu depresyona ait hidrografik özelliklerin tespit edilmesi ve havzaların birbirleri ile karşılaştırılmasıamaçlanmıştır. Çalışma sahası olarak Türkiye’nin kuzeyinde yer alan Devrez Çayı ve yan kolları tarafından dreneedilmekte olan Orta ve Ilgaz – Kurşunlu depresyonları seçilmiştir. Depresyonlara ait hidrografik özelliklerin belirlenmesiamacı ile drenaj yoğunluğu (Dd), akarsu sıklığı (Fs), yüzeysel akış uzunluğu (l0), havza şekli (Rf), havza rölyefi (H), rölyeforanı (Rh), engebelilik oranı (Rn), akarsu derecesi (Su), çatallanma oranı (Rb), tekstür oranı (T), hipsometrik eğri veintegral (Hi) morfometrik parametrelerinden yaralanılmıştır. Gerekli olan haritalar, altlıklar ve hesaplamalar için ArcGIS10.0 programı kullanılmıştır. Çalışma sonucunda elde edilen sayısal veriler, iki komşu depresyonda havza gelişimiüzerinde bölgedeki neotektonik aktivitenin farklı düzeylerde egemen olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Ilgaz – Kurşunlu Depresyonu, Orta Depresyonu, Morfometri, Hidrografik Özelikler, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS)

Quantitative Approach to Hydrographic Features of Orta and Ilgaz – Kurşunlu Depressions

In this study selected morphometric indices and Geographic Information Systems (GIS) are used in order to compareand determine main hydrographic features of study area which has two neighbor depressions within the same watercatchment area. The study area is located North of Turkey over Devrez River. Two main tectonic depressions areselected in this study. Their names are Orta depression and Ilgaz – Kurşunlu depression which are located at DevrezRiver Basin. In order to determine hydrographic properties of Orta and Ilgaz – Kurşunlu basins, different morphometricindices including drainage density (��), stream frequency (� �), length of overland flow (�0), basin shape (��), basin relief(H), relief ratio (�ℎ), ruggedness number (��), stream order (��), bifurcation ratio (��), texture ratio (�), hypsometriccurve and integral (��) are applied to study area. The necessary maps, layers and calculations are produced with ArcGIS10.0. Result of this study, numerical data suggest that the depending on the neotectonic activity, evolution of two neighborbasins is occurred and still continues at different levels.

Keywords:

Ilgaz – Kurşunlu Depression, Orta Depression, Morphometry, Hydrographic Features, Geographic Information Systems (GIS),

PDF

___

Langbein, W.B. vd. (1947). Topographic Characteristics of Drainage Basins. United States Departmant of
The İnterior, Washington.
McKenzie, D.P. (1972). Active Tectonics of the Mediterranean Region. Geophysical J.R. Astron. Soc., 30,
109 – 185.
Melton, M.A., (1957). An Analysis of the Relation Among Elements of Climate, Surface Properties and
Geomorphology. New York: Department of Geology, Columbia University, Tch. Rep. No. 11.
Özdemir, H. ve Bird, D. (2009). Evaluation of Morphometric Parameters of Drainage Networks Derived From
Topographic Maps And Dem in Point of Floods. Envıronmental Geology, 56, 1405 - 1415.
Özdemir, H. (2011). Havza Morfometrisi ve Taşkınlar. Ekinci, D. (Ed.). Fiziki Coğrafya Araştırmaları:
Sistematik ve Bölgesel içinde (507 – 526). İstanbul: Türk Coğrafya Kurumu yayınları.