Majid Majidi Filmlerinde Anlamın İnşacısı Olarak Doğa

Bu çalışma Yeni İran Sinemasının önemli yönetmenlerinden olan ve filmlerinde doğayı çeşitli biçimlerde yoğun bir biçimde kullanan Majid Majidi’nin, anlatılarında doğaya yüklediği anlamları ve bu unsurların anlatıya ne tür katkılar yaptığı sorularına yoğunlaşmaktadır. Çalışma, yönetmenin doğayı anlamın üretilmesine katkı sağlayan bilinçli bir varlıkmış gibi işlediği böylece sinema ve doğa arasında yeni bir ilişki biçimi ortaya koyduğu iddiasına dayanmaktadır. Majidi’nin Baduk (1992), Baba (Pedar, 1996), Cennet’in Çocukları (Bacheha-ye Aseman, 1999), Cennet’in Rengi (Rang-e Khoda, 1999), Baran (2001), Söğüt Ağacı (Beed-e Majnoon, 2005), Serçelerin Şarkısı (Avaze Gonjeshk-ha, 2008) ve Bulutların Ötesinde (Beyond The Clouds, 2017) filmlerinin incelendiği çalışmada Roland Barthes, Christian Metz, Peter Wollen gibi yazarların görüşlerini temel alan göstergebilimsel bir analiz yapılmıştır. Bu çerçevede örneklemi oluşturan filmlerde yer bulan doğaya ait unsurların filmin atmosferine, öykünün akışına, karakterlerin içsel yolculuklarına yaptığı katkılar belirlenmeye çalışılmıştır. Ayrıca yönetmenin alegorilere dayanan anlatımı içerisinde bu unsurların imlediği görünen ve metaforik anlamların neler olabileceği sorgulanmıştır. Elde edilen bulgular, yönetmenin sinema üslubuna ve filmlerde ortaya koyduğu anlam çerçevesine kaynaklık eden bağlamlarla ilişkili biçimde tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Yeni İran Sineması, Majid Majidi, Doğa, Sufizm

Nature as a Builder of Meaning in Majid Majidi’s Films

This study focuses on, one of the leading film director of the New Iranian Cinema, Majid Majidi’s intensive usage of the various meanings he attributes to nature and, in turn, the types of effect these meanings have on his cinematographic representations. The study suggests that the director treats nature as if it is a conscious being that contributes to the production of the meaning, thus reveals a new form of relationship between cinema and nature. The study examines the films Baduk (1992), Father (Pedar, 1996), Children of Heaven (Bacheha-ye Aseman, 1999), Color of Heaven (Rang-e Khoda, 1999), Baran (2001), Willow Tree (Beed-e Majnoon , 2005), Song of Sparrows (Avaze Gonjeshk-ha, 2008) and Beyond the Clouds (2017) of Majidi and conducts a semiotic analysis based on the views of authors such as Roland Barthes, Christian Metz, and Peter Wollen. In this context, it aims to determine the contributions of the elements of nature to the atmosphere of the scenes, progress of the story and the inner journeys of the characters in these films. Additionally, the study questions the obvious and metaphorical meanings implied by the elements in the director’s narratives which is based on allegories. The findings are discussed in relation to the contexts of the director's film making technique and the sources that give the meaning to the framework.

Keywords:

New Iranian Cinema, Majid Majidi, Nature, Sufism,

PDF

___

Aktaş, C. (2005). Şark’ın Şiiri: İran Sineması, İstanbul: Kapı Yayınları.
Andrew, J. D. (2010). Büyük Sinema Kuramları, Zahit Atam (Çev.), İstanbul: Doruk Yayınevi.
Barthes, R. (2009). Göstergebilimsel Serüven, Mehmet Rifat ve Sema Rifat (Çev.), İstanbul: YKY.
Batur, S. (2007). Siyasal İslam Sineması Örneğinde İran Sineması, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Sinema-Tv Anabilim Dalı Doktora Tezi.
Büker, S. (1985). Sinema Dili Üzerine Yazılar, Ankara: Dost Yayınevi.
Dabaşi, H. (2004). İran Sineması, Barış Aladağ ve Begüm Kovulmaz (Çev.), İstanbul: Agora Kitabevi.
Demirli, E. (2006). İbnü’l-Arabî – Fusûsu’l-Hikem Tercüme ve Şerhi, İstanbul.
Erfani, F. (2012). Iranian Cinema and Philosophy: Shooting Truth, New York: Palgrave Macmillan.
Gregory, A. (2008). Majid Majidi and New Iranian Cinema, Journal of Religion & Film, Volume 12, Article 4, http://digitalcommons.unomaha.edu/jrf/vol12/iss1/4, Er. Tar.: 7-26-2016.
İbnü’l-Arabî, M. (2002). Fusûs El-Hikem, Ersin Balcı (Çev), http://www.ibnularabi.com/fh001.pdf. Er. Tar.: 15.12.2012.
Köse, H. (2014), Göz Suçlarının Yükü: “Beed-e Majnoon”da Görmenin Karanlık Renkleri Üzerine, Kara Perde, Hüseyin Köse (Edit). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. ss. 44-59.
Kracauer, S. (2015). Film Teorisi: Fiziksel Gerçekliğin Kuruluşu, Özge Çelik (Çev.), İstanbul: Metis Yayınevi.
Kur ân-ı Kerîm ve Yüce Meali (2012). Süleyman Ateş (Çev.). İstanbul: Hayat Yayınları.
Naficy, H. (1995). İran’da İslamize Film Kültürü, Emrah Özen (Çev.), 25. Kare, No: 18, ss. 58-69.
Ögke, A. (2009). İbnü’l-Arabî’nin Fusûsu’l-Hikem’inde Ayna Metaforu, Tasavvuf: İbnü’l-Arabî Özel Sayısı-2, Sayı: 23, ss. 75-89.
Pittman, M. (2012). Majid Majidi And Baran: Iranian Cinematic Poetics And The Spiritual Poverty Of Rumi, Journal Of Religion & Film, Volume: 15, İssue: 2, Article 4.
Pour, M. S. (2007). Tarihsel Gelişimin Işığında İran Sineması, İstanbul: Es Yayınları.
Rumî, M. C. (2002). Mesnevî, Şefik Can (Çev.), Cilt: 1-2, İstanbul: Ötüken Yayınları.
Rumî, M. C. (2002b). Mesnevî, Şefik Can (çev.), Cilt: 5-6, İstanbul: Ötüken Yayınları.
Sadr, H. R. (2006). İranian Cinema : A Political History, London-New York: I.B.Tauris & Co. Ltd.
Saussure, F. (2001). Genel Dilbilim Dersleri, Berke Vardar (Çev.), İstanbul: Multilingual Yayınları.
Sheibani, K. (2010). Kiarostami ve Modern Fars Şiir Estetiği, Sevcan Sönmez (Çev.), Sinecine Dergisi, Sayı: 1, ss. 97-122.
Sözen, M. (2012). İran Yeni Dalga Sinemasında Varoluşsal Temalar Ve Yönelimler, Selçuk İletişim, Cilt: 7, Sayı: 3. ss. 218-233.
Sreekumar, J. & Vidyapeetham, A. V. (2015). Creating Meaning through Interpretations: A Mise-En-Scene Analysis of the Film ‘The Song of Sparrows, International Conference on Communication, Media, Technology and Design, Dubai – United Arab Emirates, ss. 89-97.
Tapper R. (2007). Yeni İran Sineması: Siyaset, Temsil ve Kimlik, İstanbul: Kapı Yayınları.
Tofighian, O. (2013). Contemporary Liminal Encounters Moving Beyond Traditional Plots in Majidi’s Bârân, Conflict and Development in Iranian Film, A.A. Seyed-Gohrab & K. Talattof (eds.), Leiden: Leiden University Press. ss. 103-116.
Uludağ, S. (1991). Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Marifet Yayınları.
Wollen, P. (2004). Sinemada Göstergeler ve Anlam, Zafer Aracagök, Bülent Doğan (Çev.), İstanbul: Metis Yayınevi.
Zargar, C. A. (2016). Allegory and Ambiguity in the Films of Majid Majidi: A Theodicy of Meaning, Journal of Religion & Film: Vol. 20: I, ss. 1, Article 3.