İslam İşbirliği Teşkilatı’na Üye Ülkelerin Veri Zarflama Analizi Ve TOPSIS Yöntemiyle Karşılaştırılması

Çalışmanın amacı, 2013 yılına ilişkin sosyodemografik ve ekonomik değişkenler kullanılarak, İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT)’na üye ülkelerin göreli etkinliklerinin incelenmesidir. İİT ülkelerinin etkinlikleri sosyoekonomik, ekonomik ve sosyodemografik olmak üzere üç farklı model ile değerlendirilmiştir. İncelemeler parametrik olmayan yöntemlerden Veri Zarflama Analizi (VZA) ve TOPSIS yöntemiyle yapılmıştır.  Analiz sonuçlarına göre BAE, Bahreyn, Benin, Brunei, Gambia, Gine, Gine Bissau, Katar, Komorlar Birliği, Maldivler, Malezya ve Surinam’ın üç modelde de teknik ve saf teknik etkin olduğu görülürken, diğer ülkelerin teknik ve saf teknik etkin olmadıkları görülmüştür. Türkiye, sosyoekonomik ve ekonomik modellerde teknik ve saf teknik etkin değilken, sosyodemografik modelde teknik ve saf teknik etkindir. Ağırlık kısıtları altında sosyoekonomik ve sosyodemografik modelde BAE, Bahreyn, Bangladeş, Brunei, Endonezya, Gambia, Katar, Kırgızistan, Maldivler, Malezya, Pakistan, Türkmenistan ve Umman teknik ve saf teknik etkin iken, diğer ülkelerin teknik ve saf teknik etkin olmadıkları gözlenmiştir. Ekonomik modelde sadece Katar teknik etkinken, bu ülkelere Benin ve Brunei eklenerek saf teknik etkin oldukları görülmüştür. Ağırlık kısıtları altında Türkiye’nin üç modelde de teknik ve saf teknik etkin olmadığı saptanmıştır.AHP ağırlıklarının kullanıldığı TOPSIS yönteminde üç modelde Katar ilk sırada yer almıştır. Sosyoekonomik modelde Moritanya, ekonomik modelde Yemen, sosyodemografik modelde ise Nijerya son sıralarda yer almıştır. Türkiye, TOPSIS yönteminde sosyoekonomik modelde 42. sırada,  ekonomik modelde 30. sırada ve sosyodemografik modelde de 8. sırada yer almıştır.  

Comparison of the Islamic Conference Member Countries via Data Envelopment Analysis and TOPSIS Method

 The purpose of the study is to analyse the relative efficiencies of Organization of Islamic Cooperation (OIC) member countries for the years 2013 using sociodemographic and economic variables. The efficiencies of OIC member countries have been evaluated with three models as socioeconomic, economic and sociodemographic. The analyses have been performed using DEA and TOPSIS method.According to analysis results, it has been observed that UAE, Bahrain, Benin, Brunei, Gambia, Guinea, Guinea-Bissau, Qatar, Comoros, Maldives, Malaysia and Suriname is technical and pure technical efficient in three models while the other countries are not. Turkey is not technical and pure technical efficient in socioeconomic and economic models while it is technical and pure technical efficient in sociodemographic model. Under weight restrictions, UAE, Bahrain, Bangladesh, Brunei, Indonesia, the Gambia, Qatar, Kyrgyzstan, Maldives, Malaysia, Pakistan, Turkmenistan and Oman are technical and pure technical efficient in socioeconomic and sociodemographic model. Qatar is only efficient in economic model on the other hand with the participation of Benin and Brunei they have become pure technical efficient. Under weight restrictions, it has been established that Turkey is not technical and pure technical efficient in three models.Qatar takes the first place in three models in AHP weighted TOPSIS method. Mauritania, Yemen and Nigeria take last place respectively in socioeconomic, economic and sociodemographic models. Turkey takes 42nd place in socioeconomic model, 30th in economic model and 8th in sociodemographic model in TOPSIS method.

___

  • Demireli, E., Özdemir, A. Y. (2013). Seçilmiş Avrupa Ülkelerinde Makroekonomik Performans Ölçümü: Şans Kısıtlı Veri Zarflama Analizi İle Bir Uygulama. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 37, 303-320. Dinç, M., Haynes, K. E. (1999). Sources of Regional lnefficiency: An Integrated Shift-Share, Data Envelopment Analysis and Input-Output Approach. The Annals of Regional Science, Vol. 33, 469-489.
  • Eleren, A., Özgür, E. (2006). 1986-2006 Türkiye Ekonomisinin Performans Değerlendirmesi. Celal Bayar Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt: 15, Sayı: 1, 1-14.
  • Emrouznejad, A. (2003). An Alternative DEA Measure: A Case of OECD Countries. Applied Economics Letters, Vol. 10, No. 12. 779-782.
  • Erçakar, M. E. ve Karagöl, E. T. (2011). Türkiye’de Doğrudan Yabancı Yatırımlar. SETA Yayınevi, No: 33, 1-29.
  • Ersun, N. ve Arslan, K. (2010). İslam Ülkeleri Arasındaki Ticaretin Geliştirilmesinde “Çok Taraflı Kliring Birliği” Projesinin Rolü ve Önemi. Muhasebe ve Finansman Dergisi. 48, 172-190.