ANDY WARHOLL ÇALIŞMALARININ METİNLERARASILIK BAĞLAMINDA İNCELENMESİ

Günümüz sanat anlayışının son dönemde postmodernizmin okuma yöntemi olarak kabul gören metinlerarasılık kavramını benimsediği görülmektedir. Metinlerarasılık temel olarak başka bir metinden yola çıkarak yeni anlamlar üretme olarak tanımlanır. Öteki metinden etkilenerek çeşitli yöntemler ile etkileşimi ifade etmektedir. Daha önce üretilmiş başka bir metni alaysılayan ya da öykünen ya da ondan esinlenerek birçok seslilik anlamına gelen kavram özellikle 60’lı yıllarda edebiyat ve daha sonrasında sanatın neredeyse bütün disiplinlerinde kendini göstermektedir. Aynı zamanda sanat ürününün biricikliği ve aurasının ortadan kalkmasına neden olan bu etkileşim biçimi sanat ürününün de çoğaltılarak sıradanlaşmasına neden olur. Özellikle resim, heykel, grafik vb. alanlarda seri üretimler sanatçının öteki metinden yola çıkarak yeni anlamlar üretebilmesine olanak sağlamaktadır. Postmodern dönemde metinlerarasılık kavramı ile birlikte izler kitleye de önemli görevler düşmektedir. Bu açıdan alıcının üretim ve tüketim süreçlerinde daha aktif konumlanması söz konusudur. Her sanatsal yapıt izleyicide onun entelektüel birikimine göre farklı etki ve algılar bırakmakta, yapıt aktif olarak izleyicinin kendi süzgecinden geçirerek beğenilerini oluşturmasına neden olmaktadır. Orijinal metin çeşitli yöntemlerle tekrar ve taklit edilerek kitlelere yeniden sunulmaktadır. Metinlerarasılık yöntemleri ile sanat yapıtı süredizimsel olarak geçirdiği biçimler ile yinelenmekte ve yenilenmektedir. Günümüz sanat anlayışının bütün sanat biçimlerinin birbirinden etkilenerek karma bir yapıda oluştuğu kabulünden yola çıkıldığında orijinal metinden neredeyse söz edilememektedir. Postmodern dönemde bir metnin başka bir metni alıntılamaması, ötekinden etkilenmemesi ya da bir tür çokseslilik efektine maruz kalmaması neredeyse imkânsızdır. Postmodern sanat yaklaşımı özellikle metinlerarası ve göstergelerarası yöntemler ile sonsuz bir sorgulama alanını ifade etmekte günümüzde metinler sürekli birbirinden etkilenerek birbirini tekrar ve taklit etmektedir.
Anahtar Kelimeler:

andy warhol, metinlerarasılık

___

  • AKTULUM, Kubilay. (2000). Metinlerarası İlişkiler. Ankara: Öteki Yay.
  • AKTULUM, Kubilay. (2004). Parçalılık Metinlerarasılık. Ankara: Öteki Yay.
  • EMRE, İsmet. Postmodernizm ve Edebiyat, Anı yay., Ankara (Akt.Emre, 2006.)
  • JAMESON, Fredrich (1994). Postmodemizm. Çev., Nuri Plümer. İstanbul: YKY.
  • SARUP, Madan, Post-Yapısalcılık ve Postmodernizm, Ankara: Ark Yayınları,1997.
  • UĞUR, Ufuk. (2018). Metinlerarasılık Bağlamında Fantastik Türk ve Amerikan Sineması: Drakula Örneği, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, Sayı 40
  • UĞUR, Ufuk. (2011). Postmodern Sinemada Filmlerarasılık Bağlamında Pastiş ve Parodi, ART-E Güzel Sanatlar Dergisi, Sayı 7, Isparta