Uzaktan Eğitim ile Coğrafya Öğretiminin Etkililiği Ölçeği: Ölçek Geliştirme, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Bu araştırmanın amacı, coğrafya öğretmenlerinin uzaktan eğitimle gerçekleştirdiği coğrafya öğretiminin ne denli etkili olduğunu göstermek için kullanılacak geçerli ve güvenli bir ölçek geliştirmektir. Araştırmada oluşturulan ölçekte yer alan maddeler, araştırmacılar tarafından literatür taranarak, madde havuzu oluşturularak ve uzman görüşü alınarak tespit edilmiştir. Araştırmanın evrenini İstanbul’daki coğrafya öğretmenleri oluştururken, örneklemini 2020-2021 öğretim yılı güz döneminde İstanbul’da görev yapan tesadüfi yöntemle seçilen 356 coğrafya öğretmeni oluşturmaktadır. Coğrafya öğretmenlerine uygulanarak elde edilen ölçek verileri, açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizlerine tabi tutulmuş, analiz sonuçlarına göre 5’li likert tipinde, tek boyutlu ve 13 maddeden oluşan bir ölçek elde edilmiştir. Ölçeğin madde yükleri .45 ile .78 arasında değer almakta ve uyum indeksi değerleri ise χ2/sd = 3.76, p<.01, RMSEA = .08, GFI = .90, CFI = .91, SRMR = .06, AGFI = .85’dir. Ölçeğe ilişkin toplam varyansı %43 ve ölçeğin tamamına ait Cronbach alpha iç tutarlık katsayısı 0,88 olarak tespit edilmiştir. Ölçek maddeleri ölçeğin tamamıyla yüksek düzeyde bir ilişki göstermektedir. Bu sonuçlara göre uzaktan eğitim ile coğrafya öğretiminin etkililiği ölçeği geçerli ve güvenilirdir. Bu nedenle coğrafya öğretmenlerinin uzaktan eğitime yönelik tutumlarının ölçülmesinde kullanılabilir.

Effectiveness Scale of Geography Teaching with Distance Education: Scale Development, Validity and Reliability Study

The aim of this study is to develop a valid and safe scale to be used to show how effective geography teaching by distance education. The items in the scale created in the study were determined by the researchers by scanning the literature, creating an item pool and obtaining expert opinion. While the universe of the study is constituted of geography teachers in Istanbul, the sample is composed of 356 geography teachers who were chosen randomly in Istanbul in the 2020-2021 academic year. The scale data obtained by applying to geography teachers were subjected to explanatory and confirmatory factor analyzes, and a 5-point Likert-type, one-dimensional scale consisting of 13 items was obtained according to the analysis results. The item loads of the scale take values between .45 and .78 and the fit index values are χ2/sd = 3.76, p<.01, RMSEA = .08, GFI = .90, CFI = .91, SRMR = .06, AGFI = .85. The total variance for the scale was 43% and the Cronbach alpha internal consistency coefficient for the whole scale was 0.88. Hence scale items denoted a high level of correlation with the whole scale. According to these results, the scale of effectiveness of distance education in geography teaching is valid and reliable. According to these results, it can be used to measure the attitudes of geography teachers towards distance education.

Keywords:

Geography teachers, Geography teaching, Distance education Scale development, Validity, Reliability,

PDF

___

Ağır, F., Gür, H., ve Okçu, A. (2007). Uzaktan eğitime karşı tutum ölçeği geliştirmesine yönelik geçerlik ve güvenirlik çalışması. E-Journal of New World Sciences Academy, 3(2), 128-139.
Alım, M. (2003). Dokuzuncu sınıf coğrafya öğretim programının öğretmen ve öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi.Yayımlanmamış Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Coğrafya Eğitimi.
Anderson, J., ve Gerbing, D. (1984). The effect of sam- pling error on convergence, improper solutions, and good- ness-of-nt indices for maximum likelihood confirmatory factor analysis. Psychametrika, 49, 155-173.
Blunch, N. (2008). Introduction to structural equation modelling using spss and amos. London: Sage.
Bryne, B. M. (2010). Structural equation modeling with amoS: Basic concepts, applications and programming. (2nd Edition.). Routledge: Taylor & Francis Group.
Büyüköztürk, Ş. (2005). Anket geliştirme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi 3(2), 133-151.
Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. 16.Baskı. Ankara: Pegem Akademi.
Büyüköztürk, Ş., Şekercioğlu, G., ve Çokluk, Ö. (2018). Sosyal bilimler için çok değişkenli SPSS ve LİSREL uygulamaları (5. bs). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Chou, T.-C. R. (2014). A Scale of university students' attitudes toward e-learning on the moodle system. International Journal of Online Pedagogy and Course Design (IJOPCD), IGI Global,. 4(3), 49-65.
Çakıcıoğlu-Oban, R., ve Aygören, T. (2017). Sosyal bilgiler öğrencilerinin coğrafya dersine yönelik tutum belirleyicileri adındaki çalışma: Pamukkale Üniversitesi örneği. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(48), 27-42.
Çelik, E. H., ve Yılmaz, V. (2013). Lisrel 9.1 ile yağısal eşitlik modellemesi. Ankara: Anı Yayınları. Çepni, S. (2018). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş 8.Baskı. Trabzon: Celepler Matbaacılık.
Demir, S. B., ve Koç, H. (2013). Coğrafya dersi tutum ölçeği: geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8(8) Summer, 1765-1777.
Deniz, M., İnel, Y., ve Sezer, A. (2020). Üniversite öğrencilerinin küresel iklim değişikliğine yönelik farkındalık ölçeği. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 43., 252-264.
Doğanay, H. (2002). Coğrafya öğretim yöntemleri. İstanbul: Aktif Yayınevi 5.Baskı.
Düzakın, E., veYalçınkaya, S. (2020). Web tabanlı uzaktan eğitim sistemi ve çukurova üniversitesi öğretim elemanlarının yatkınlıkları. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 17(1), 225-244.
Gelişli, Y. (2015). Uzaktan eğitimde öğretmen yetiştirme uygulamaları: tarihçe ve gelişim. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(3), 313-321.
George, D., ve Mallery, P. (2005). SPSS for Windows step by step: A Simple Guide and Refence, 13.0 update (6th ed.). Boston: Pearson.
Gümüş, N., ve Özüpekçe, S. (2013). Bilgisayar destekli coğrafya öğretimine yönelik bir tutum ölçeği geliştirme çalışması. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8(8) Summer, 665-677.
Haznedar, Ö., veBaran, B. (2012). Eğitim fakültesi öğrencileri için e-öğrenmeye yönelik genel bir tutum ölçeği geliştirme çalışması. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama,2(2), 42-59.
Heuer, B., ve King, K. (2004). Leading the Band: The role of the ınstructor in online learning for educators. The Journal of Interactive Online Learning 3(1), 1-11.
İnce, Z. (2015). Ortaöğretim coğrafya dersi 10.sınıf müfredatının yaşadığımız çevreyi tanımaya katkısının incelenmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 31, 330-344.
Karakoç, F. Y., ve Dönmez, L. (2014). Ölçek geliştirme çalışmalarında temel ilkeler. Tıp Eğitimi Dünyası, 13(40),, 39-49.
Karasar, N. (2013). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 25.Basım.
Kılcan, B., Çetin, T., Ablak, S., ve Gürgür, M. (2019). Beşeri coğrafya dersine yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Cumhuriyet International Journal of Education, 8(4), 913-927. http://dx.doi.org/10.30703/cije.538710.
Kocalar, A. O.,ve Demirkaya, H. (2017). Geography teachers’ views on effective geography teaching. Review of International Geographical Education Online, 332- 346.
Köse, E. (2017). Bilimsel araştırma modelleri. R. Y. Kıncal (Ed.) içinde, Bilimsel Araştırma Yöntemleri 5.Basım içinde (s. 99-124). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık.
Kurnaz, E., ve Serçemeli, M. (2020). Covid-19 pandemi döneminde akademisyenlerin uzaktan eğitim ve muhasebe eğitimine yönelik bakış açıları üzerine bir araştırma. USBAD Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi 2(3), 262-288.
Landau, S., & Everitt, B. S. (2004). A handbook of statistical analyses usingSPSS.Florida: Boca Raton, FL: Chapman & Hall / CRC.
Lee, J., & Busch, P. (2005). Factors related to ınstructors' willingness to participate in distance education. The Journal of Educational Research 99(2), 109-115.
Marsh, H. W., R.Balla, J., ve McDonald, R. P. (1988). Good- ness of fit indexes in confirmatory factor analysis: The effect of sample size. Psychological Bulletin, 103, 391-410.
MEB. (2020, 03 12). Milli Eğitim Bakanlığı. https://www.meb.gov.tr/bakan-selcuk-koronaviruse-karsi-egitim-alaninda-alinan-tedbirleri-acikladi/haber/20497/tr 13.11.2020 tarihinde adresinden alınmıştır
Mishra, S., ve Panda, S. (2007). Development and factor analysis of an ınstrument to measure faculty attitude towards e-learning. Asian Journal of Distance Education, 5(1), 27-33.
Özey, R. (2002). Türkiye coğrafyası ve jeopolitiği. İstanbul: Aktif Yayınevi.
Özgen, N. (2009). Lise öğrencilerinin coğrafya dersine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi: Siirt Örneği. Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 421-440.
Özgen, N., Bindak, R., ve Birel, F. K. (2009). Coğrafya dersine yönelik bir tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 58-64.
Özgöl, M., Sarıkaya, İ., ve Özürk, M. (2017). Örgün eğitimde uzaktan eğitim uygulamalarına ilişkin öğrenci ve öğretim elemanı değerlendirmeleri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi 7(2), 294-304.
Özkul, A. E., ve Aydın, H. (2012). Öğrenci adaylarının açık ve uzaktan öğrenmeye yönelik görüşleri. Akademik Bilişim 2012, Uşak: Uşak Üniversitesi. https://ab.org.tr/ab12/bildiri/42.pdf.
Pınar, M. A., ve Akgül, G. D. (2020). The opinions of secondary school students about giving science courses with distance education during the Covid-19 Pandemic. Journal of Current Researches on Social Sciences, 10 (2), 461-486.
Reimers, F. M., ve Schleicher, A. (2020). Aframework to guide an education response to the COVID-19 Pandemic of 2020. OECD Publishing (http://www.oecd-ilibrary.org): https://read.oecd-ilibrary.org/view/?ref=126_126988- t63lxosohs&title=A-framework-to-guide-an-education-response-to-the-Covid-19-Pandemic-of-2020 12.11.2020 tarihinde adresinden alınmıştır
Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., ve Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodnessof-fit measures. Methods of Psychological Research Online 8(2), 23-74.
Sözen, E. (2019). Coğrafya dersi tutumu, coğrafya ders işlenişi ve materyal kullanımına yönelik ölçek geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi 7 (1), 1-14.
Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3 (6),, 49-74.
Şahin, V. (2017). First-year student views on geography as a department and as a profession. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 25, 1651-1658.
Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Şimşek, A. (2018). Araştırma Modelleri. A. Şimşek Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri içinde, (s. 80-107). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını No: 1619.
Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş - Temel İlkeler ve LISREL Uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayınları.
Tabachnick, B. G., veFidell, L. S. (2001). Using multivariate statistics (4th edition). Needham Heights: Allym & Babon.
Tavşancıl, E. (2019). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS İle Veri Analizi. (6. Baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
Teyfur, E. (2016). Coğrafya öğretmen adaylarının web destekli işbirlikli öğrenme ortamlarına yönelik görüşleri. Education Sciences (NWSAES), 11(3), 153-167.
Thach, E., ve Murphy, K. (1995). Competencies for distance education Professionals. Educational Technology Research and Development 43(1), 57-79.
Toker-Gökçe, A. (2008). Küreselleşme sürecinde uzaktan eğitim. D.Ü.Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi 11, 1-12.
Türker, A., ve Dündar, E. (2020). Covid-19 pandemi sürecinde eğitim bilişim ağı (EBA) üzerinden yürütülen uzaktan eğitimlerle ilgili lise öğretmenlerinin görüşleri. Millî Eğitim, 49 Özel Sayı(1), 323-342.
UNESCO. (2020, 09 01). Policy Paper 42, Act Now:Reduce the impact of COVID-19 on the cost of achieving SDG 4. Global Education Monitoring Report UNESCO France: www.unesco.org/gemreport 14.11.2020 tarihinde adresinden alınmıştır
Usta, İ., Uysal, Ö., ve Okur, M. R. (2016). Çevrimiçi öğrenme tutum ölçeği: geliştirilmesi, geçerliği ve güvenirliği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 9(43), 2215-2222.
Uzunöz, A. (2011). Coğrafya dersine yönelik öğrenci tutum ölçeği geliştirilmesi. e-Journal of New World Sciences Academy, 6(1), 1264-1275.
Ünlü, M. (2014). Coğrafya öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
WHO. (2020, 11 14). World Health Organisation Coronavirus Disease (COVID-19) Dashboard. https://covid19.who.int/ 14.11.2020 tarihinde adresinden alınmıştır
Yazıcı, Ö. (2015). Coğrafya bölümü uzaktan eğitim öğrencilerinin fiziki coğrafya içerikli derslere ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Zeitschrift für die Welt der Türken (ZfWT) 7(3), 213-232.
Yazıcıoğlu, Y., ve Erdoğan, S. (2014). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankra : Detay Yayınları.
Yentür, M. (2019). Coğrafya öğretmenlerinin akademik ee yönetimsel hedeflerinin tespiti. Yayınlanmamış doktora tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ortaöğretim Sosyal Alanlar Anabilim Dalı, Coğrafya Öğretmenliği Bilim Dalı.
Yeşil, R. (2014). Nicel ve nitel araştırma yöntemleri. R. Y. Kıncal Bilimsel Araştırma Yöntemleri içinde (s. 51-80). Ankara: Nobel Yayınları.
Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık Dokuzuncu Baskı.
Yıldırım, S., Yıldırım, G., Çelik, E., ve Karaman, S. (2014). Uzaktan eğitim öğrencilerinin uzaktan eğitime yönelik görüşleri: bir öçek geliştirme çalışması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(3), 365-370.
Yıldız, M. (2015). Uzaktan eğitim programlarında ders veren öğretim elemanlarının uzaktan eğitime yönelik bilgi, inanç ve uygulamaları arasındaki ilişkiler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Anabilim Dalı, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bilim Dalı.
Yılmaz, E., Güner, B., Mutlu, H., Doğanay, G., veYılmaz, D. (2020). Veli Algısına Göre Pandemi Dönemi Uzaktan Eğitim Sürecinin Niteliği. Konya: Palet Yayınları.
Yılmaz, M. (2020). 20 Nisan 2020 Tarihi itibariyle Covid-19 virüsünün dünyadaki coğrafi (kıtalara ve ülkelere göre) dağılımı. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), Eurasian Journal of Researches in Social and Economics (EJRSE) ISSN:2148-9963 7(4), 17-44.