201127

Uluslararası Sağlık Turizminde Hastanın Özel Hayatının Gizliliği ve Mahremiyetinin Korunması Hakkı

Uluslararası sağlık turizmi ülkemizde de gitgide büyümekte ve büyük bir endüstri olma yolunda ilerlemektedir. Birden fazla paydaşı olan bu endüstride; gerek paydaşların yapısal durumlarından kaynaklanan nedenler gerekse bu alana ilişkin yapılan hukuki düzenlemelerde sağlık turistlerinin en temel haklarından biri olan özel hayatın gizliliği ve mahremiyet hakkına ilişkin sorunlu alanlar kendini göstermeye başlamıştır. Sağlık kuruluşlarına başvuran sağlık turistlerinin tüm kişisel bilgilerinin merkezi sağlık sistemine aktarılmasını düzenleyen Sağlık Turizmi Yönetmeliği, sağlık kuruluşları dışında “aracı kurum” olarak nitelendirilen seyahat acentalarının sağlık turistlerine ait hassas sağlık verilerinin muhafaza sorunu ve genel olarak sağlık kurumu ve hekimlerin en fazla ihmal ettiği özel hayatın gizliliği ve mahremiyet hakkı ihlali bu konuyu çalışmamızın temel amacı olmuştur. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden olan doküman analiz yöntemi kullanılmıştır. Özel hayatın gizliliği ve hasta mahremiyetine ilişkin uluslararası bildirgeler, sözleşmeler ve ulusal mevzuat ve yargı kararları ile idari düzenlemeler incelenip analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Sağlık hukuku, Sağlık turizmi, Özel hayatın gizliliği, Mahremiyet, Kişisel sağlık veriler

The Right to Protect Privacy and Private of Life of the Patient in International Health Tourism

International health tourism is growing gradually in our country and is on the way of becoming a big industry. In this industry which has more than one stakeholder, problematic areas about one of the most basic rights of tourist; the right of private of life and privacy began to emerge from both the reasons arising from the structural conditions of the stakeholders and the legal regulations related to this field.The purpose of this study is to investigate the regulation of health tourism which regulates the transfer of all personal information of the health tourists to the central health system, the problem of preservation of sensitive health information belongs to health tourists by travel agencies, which are considered as intermediary institutions apart from health institutions, and the most neglected thing by physicians; the infringement of the right of private of life and privacy. The qualitative research method is used to collect the data. International declarations, conventions and national legislation, judicial decisions and administrative regulations regarding the private of life and patient's privacy have been examined and analyzed.

Keywords:

Health law, Health tourism, The right to private life, Privacy, Personal health data,

PDF

___

Afrika İnsan ve Halkların Hakları Şartı, https://burakgemalmaz.files.wordpress.com/2015/05/01-1981-june-27-af-ihhc59f.pdf Erişim. 07.09.2018.
Amerikan İnsan Hakları Sözleşmesi , https://burakgemalmaz.files.wordpress.com/2015/05/02.pdf Erişim 14.08.2018.
Araslı, O. (1979). Özel yaşamın gizliliği hakkı ve T.C. Anayasasında düzenlenişi. Yayınlanmamış Doçentlik Tezi, Ankara.
Aslanova, K. (2013). Türkiye’de sağlık turizmi ve sağlık turizmi hukuku. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 2(3), 129-145.
Avrupa Hasta Hakları Şartı, http://www.journalagent.com/z4/vi.asp-?pdir=tjob&plng=tur&un=TJOB-69775 Erişim 12.09.2018.
Avrupa Hasta Haklarının Geliştirilmesi Bildirgesi-Amsterdam Bildirgesi http://istanbul.mazlumder.org/tr/main/yayinlar/sozlesmeler/18/avrupa-hasta-haklarinin-gelistirilmesi-bildir/440 Erişim 13.09.2018.
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, https://www.echr.coe.int/Documents/Convention_TUR.pdf Eriişim 11.09.2018.
Aydın, G. ve Karamehmet Aydın, B. (2015). Dünya’da ve Türkiye’de sağlık turizmi pazarlama uygulamaları ve karşılaştırmalı durum analizi. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, (16), 1-21.
Aydın, SE. (2014). AİHM içtihatları bağlamında kişisel verilerin kaydedilmesi suçu. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi., İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Bali Bildirgesi http://www.hayad.org.tr/bali-bildirgesi-1995 Erişim 02.09.2018.
Birdir, K. ve Buzcu, Z. (2014). JCI akreditasyon belgesine sahip olan sağlık kuruluşlarının web sitelerinin medikal turizm açısından değerlendirilmesi. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 1-20.
Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme https://www.unicef.org/turkey/crc/_cr23c.html Erişim. 06.08.2018.
Biyotıp Sözleşmesi https://www.echr.coe.int/Documents/Convention_TUR.pdf Eri-şim, 30.09.2018.
Borazan, M. (2015). Gizlilik, bireysel haklar ve kişisel verilerin korunması. İnet-Tr’15, XX. Türkiye'de İnternet Konferansı, İstanbul Üniversitesi, 203-207.
Cate, FH.(2003) .The Privacy Problem. A First Amendment Center Publication.
Cohen, I. G. (2010). Protecting patients with passports: medical tourism and the patient-protective argument. Iowa Law Review, 95, 1467-1567.
Conley, J. (2013). Medicare and medical tourism: saving medicar with a global approach to coverage, Elder The Elder Law Journal, 21, 183-222.
Çaykent, Ö. (2014). Mahrem üzerinden devletin özelini tanımlamak: Kamusal ve özel alan karmaşası. Evrensel Kültür, 269, 1-7.
Dinç, G.( 1987). Bilgisayar çağında özel hayatın korunması. Ankara Barosu Dergisi.2.
Dülger, MV. (2016). Kişisel verilerin korunması kanunu ve Türk ceza kanunu bağlamında kişisel verilerin ceza normlarıyla korunması. İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 3 (2), 101-167.
Dülger, MV.(2015). Sağlık hukukunda kişisel verilerin korunması ve hasta mahremiyeti. İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1 (2), 43-80.
Elmalıca, H. (2016). Bilişim çağının ortaya çıkardığı temel bir insan hakkı olarak unutulma hakkı. Ankara Üni. Hukuk Fak. Dergisi, 65(4), 1603-1636.
Gavisont, R. (1980). Privacy and the limits of law. The Yale Law Journal, 89(3), 421-471.
Gönenç, Fİ.(2016). Hukuki ve etik boyutuyla medikal turizm. Prof. Dr. Cevdet Yavuz’a Armağan, Cilt I. Marmara Üniversitesi Hukuk Fa-kültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 22(3), 1173-1184.
Hakeri, H. (2013). Tıp hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 7.Baskı.
http://saglikturizmi.gov.tr/TR,175/saglik-turizmi-hakkinda.html Erişim 30.10.2018.
http://www.oecd.org/internet/ieconomy/oecdguidelinesontheprotectionofprivacyandtransborderflowsofpersonaldata.htm#part1 Erişim 04.12.2018.
http://www.ttb.org.tr/haber_goster.php?Guid=54b82ace-2220-11e8-82e9-5e6c03ccf873 Erişim 29.10.2018.
İmamoğlu, DA. (2017). 6698 Sayılı kişisel verilerin korunması kanunu uyarınca özel nitelikli kişisel verilerin işlenme şartları. https://bilgi.academia.edu/DenizAlp%C4%B0mamo%C4%9Flu Erişim 30.11.2018.
İmre, Z. (1974). Şahsiyet haklarından şahsın özel hayatının ve gizliliklerinin korunmasına ilişkin meseleler. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 39(1-4), 146-168.
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi http://www.unicankara.org.tr/doc_pdf/h_rigths_turkce.pdf Erişim 08.09.2018.
İzgi, M. C. (2014). Mahremiyet kavramı bağlamında kişisel sağlık veri-leri. Türkiye Biyoetik Dergisi, 1(1), 25-37.
Jones, B. M. (2010.) Libraries, technology, and the culture of privacy a global perspective. Privacy and Freedom of Information in 21st Century Libraries, Library Technology Reports, 46(8), 94-107.
Kaboğlu, İ. (2002). Özgürlükler hukuku. İstanbul: İmge Kitabevi, 6. Baskı.
Katoğlu, T. (2006).Türk hukukunun bir parçası olarak Avrupa konseyi insan hakları ve biyotıp sözleşmesi. AÜHFD, 55(1), 157-193.
Kaya, C. (2011). Avrupa birliği veri koruma direktifi ekseninde hassas (kişisel) veriler ve işlenmesi. İÜHFM, LXIX(l -2), 317-334,
Keser Berber, L. ve Ülgü, MM. ve Er, C.(2009). Elektronik sağlık kayıtları ve özel hayatın gizliliği. İstanbul Bilgi Üniversitesi, Bilişim Teknolojisi Hukuku, Uygulama ve Araştırma Merkezi.
Korkmaz, A. (2014). İnsan hakları bağlamında özel hayatın gizliliği ve korunması. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, I, 99-103.
Kutlu, Ö ve Kahraman, S.( 2017). Türkiye’de kişisel verilerin korunması politikasının analizi. Research Journal of Politics, Economics and Management, 5(4), 45-62.
Küzeci, E. (2018). Sağlık bilişim teknolojileri ve yeni hukuksal soru(n)lar. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi –İNÜHFD- 9(1), 477-506.
Lizbon Hasta Hakları Bildirgesi http://www.hayad.org.tr/lizbon-hasta-haklari-bildirgesi Erişim 23.09.2018. Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme https://humanrightscenter.bilgi.edu.tr/tr/content/117-medeni-ve-siyasi-haklara-iliskin-uluslararas-sozlesme/ Erişim 24.09.2018.
OECD Guidelines on the Protection of Privacy and Transborder Flows of Personal Data.
Özsunay, E.(1982). Gerçek kişilerin hukuki durumu. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları
Rubenson, B. (2002). Health and Human Rights. Swedish International Development Cooperation Agency Department for Democracy and So-cial Development Health Division Health Division Document, 1-32.
Sağlık Turizminde Aracı Kurumlar, http://www.saturk.gov.tr/images/pdf/tyst/08.pdf Erişim 15.10.2018.
Salihpaşaoğlu, Y.( 2013). Özel hayatın kapsamı: Avrupa insan hakları mahkemesi içtihatları ışığında bir değerlendirme. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, XVII(3), 227-266.
Sarp, N. (2011). Hekimlerin sır saklama yükümlülüğü, II. Sağlık Hukuku Sempozyumu, Ankara: Adalet Yayınevi.
Sayek, F. (2009). Sağlıkla ilgili uluslararası belgeler. Dünya Tabipler Birliği'nin Sağlık Veri Tabanları ile İlgili Etik Düşünceler Bildirgesi, İstanbul: TTB Yayınları.
Sert, G. (2004). Hasta hakları. (1. Basım), İstanbul: Babil Yayınları.
Sert, G. (2008). Tıp etiği ve mahremiyet hakkı. (1. Basım), İstanbul: Babil Yayınları.
Şen, E.( 1996). Devlet ve kitle iletişim araçları karşısında özel hayatın gizliliği ve korunması. Kazancı Kitap Ticaret A:ş. İstanbul
Teke, A.; Uçar, M.; Demir, C.; Çelen, Ö. ve Karaalp, T. (2007). Bir eği-tim hastanesinde görev yapan hemşirelerin hasta hakları konusundaki bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi, TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6(4), 259-266. Türk Dil Kurumu http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5c07b23ab324f4.623093 Erişim, 05.10.2018.
Türk Dil Kurumu, Büyük Türkçe Sözlük, http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&view=bts Erişim, 12.10.2018.
Uyanık, A. (2015). Sağlık turizmi hukuku. http://www.sdplatform.com/Dergi/904/ Saglik-turizmi-hukuku.aspx Erişim 24.05.2018.
Uyanık, A. (2015). Sınırötesi tele-tıp uygulamalarından kaynaklanan hukuksal sorunlar. I. Ulusal Sağlık Hukuku Kongresi. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Üzeltürk, S.(2004). 1982 Anayasası ve insan hakları Avrupa sözleşmesine göre özel hayatın gizliliği Hakkı. İstanbul: Beta Yayın.
Veatch, R. W.(2010). Biyoetiğin temelleri. (T. Güven, Çev.), (2. Basım). İstanbul: AND Danışmanlık ve Yayıncılık.
Warren, S. D. and. Brandeis, L.D. (1890). The right to privacy. Harvard Law Review, 4(5), 193-220.
Yılmaz, S. (2014). Tıp alanında kişisel verilerin açıklanması suçu. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yüksel, M. (2003). Mahremiyet hakkı ve sosyo-tarihsel gelişimi. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 1(58), 181-213.
Yüksel, M. (2009). Mahremiyet hakkına ve bireysel özgürlüklere felsefi yaklaşımlar, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 64(1), 275-298.
Zeybek Ünsal, Ç. ve Örnek Büken, N. (2018). Biyotıp araştırmaları ile ilgili olarak, “kişisel verilerin korunması kanunu” ve “kişisel sağlık verilerinin işlenmesi ve mahremiyetinin sağlanması hakkında yönetmelik” ne diyor? Türkiye Klinikleri J Med Ethics Law Hist-Special Topics 4(1), 82-90