Psikolojik Danışman Adaylarının Danışma Uygulamasına Yönelik Kaygıları: Nitel Bir Yaklaşım

Ülkemizde psikolojik danışman eğitimi kapsamında üniversitelerin lisans düzeyinde eğitim veren “Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık ” bölümlerinde danışman öğretim üyeleri süpervizyonu ile yürütülen psikolojik danışma uygulamaları bu eğitimin temel taşlarından birini oluşturmaktadır. Üniversitelerin son sınıfında yer alan bu uygulama özellikle PDR öğrencilerinin alana hazırlıklarının önemli bir ayağını oluşturmaktadır. Öğrenciler çoğunlukla bu uygulama dersi kapsamında danışma uygulaması gerçekleştirmektedirler. Bu araştırmada psikolojik danışman adaylarının psikolojik danışma uygulamasına yönelik kaygılarının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma nitel araştırma yönteminin desenlerinden olan olgubilim deseni ile yürütülmüştür. Bu amaçla, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümünde öğrenim gören 17’si kadın, 9’u erkek olmak üzere toplam 26 son sınıf öğrencisi araştırmanın çalışma grubunu oluşturmaktadır. Araştırmanın çalışma grubunun belirlenmesinde amaçlı örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Veriler gönüllülük ve gizlilik ilkesi dahilinde toplanmış ve süreçte yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Verilerin analiz edilmesinde ise betimsel analiz ve içerik analizinden yararlanılmıştır. Betimsel analiz sonucu elde edilen temalar, psikolojik danışman adayının “Kendine yönelik kaygıları”, “Psikolojik danışma sürecine yönelik kaygıları”, “Danışana yönelik kaygıları”, “Süpervizöre yönelik kaygıları” ve “Kaygıyı azaltma yolları” şeklinde belirlenmiştir. İçerik analizi doğrultusunda bu temalara ait çeşitli kategoriler oluşturularak elde edilen sonuçlar ulusal ve uluslararası alanyazın temelinde tartışılmış, önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Psikolojik danışma kaygısı, psikolojik danışman eğitimi, fenomenoloji, danışma süreci

Counseling Anxiety of Counselor Trainees: A Qualitative Approach

Within the scope of counselor education programme in Turkey, “Counseling practicum” which is conducted in the supervisory frame is one of the basic elements of counselor education. Counseling practicum which take parts in the senior year of counselor education is very important in preparing students for future counseling sessions. In the current study, counseling anxiety of counselor education students is aimed to reveal. The design of study is prepared as phenomenological which is a part of qualitative research method to reveal participants’ views more deeply and in detail. 26 senior year students from the department of Counseling Psychology (17 of them were female) participated in the study using purposeful sampling. Semi-structured interview form was used in data collection after providing its validation. For data analysis both descriptive and content analysis were used, themes and categories were created. In result of descriptive analysis five themes were created as “Counseling anxiety for own performance”, “Counseling anxiety toward the process”, “Counseling anxiety for the client”, “Counseling anxiety for supervisory process” and “Decreasing the counseling anxiety”. In line with themes, by using content analysis categories were also created. Results were discussed in line with theory and literature and suggestions were given.

Keywords:

Counseling anxiety, counselor education, phenomenology, counseling process,

PDF

___

Aladağ, M. (2014). Psikolojik danışman eğitiminin farklı düzeylerinde bireyle psikolojik danışma uygulaması süpervizyonunda kritik olaylar. Ege Eğitim Dergisi, 15(2), 428-475.
Al-Darmaki, F. R. (2004). Counselor training, anxiety, and counseling self-efficacy: Implications for training psychology students from the United Arab Emirates University. Social Behavior and Personality: An International Journal, 32(5), 429-439. doi: https://doi.-org/10.2224/sbp.2004.32.5.429
Ati̇k, Z. E., Arıcı, F., ve Ergene, T. (2014). Süpervizyon modelleri ve modellere ilişkin değerlendirmeler. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(42), 305-317.
Atik, G., Çelik, E. G., Güç, E., ve Tutal, N. (2016). Psikolojik danışman adaylarının yapılandırılmış akran grup süpervizyonu sürecindeki metafor kullanımına ilişkin görüşleri. Ege Eğitim Dergisi, 17(2), 597-619
Atıcı, M., ve Ulusoy, P. D. Y. (2010). Psikolojik danışman adaylarının grup rehberliği etkinliğini yürütürken kullandıkları psikolojik danışma becerilerinin bu becerileri kullanmaya ilişkin yeterlik algılarının ve grup yönetimini sağlama yöntemlerinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 62-81.
Baloğlu, M. (2003). Individual differences in statistics anxiety among college students. Personality and Individual Differences, 34(5), 855-865. doi: https://doi.org/10.1016/S0191-8869(02)00076-4
Baloğlu, M., Abbassi, A. ve Kesici, S. (2017). Multivariate relationships between statistics anxiety and motivational beliefs. Education, 137(4), 430-44
Baloğlu, M., Özteke-Kozan, H.İ. ve Kesici, Ş. (2018). Gender differences in and the relationships between social anxiety and problematic internet use: Canonical analysis. Journal of medical Internet research, 20(1), e:33. doi: 10.2196/jmir.8947
Barbee, P. W., Scherer, D. ve Combs, D. C. (2003). Prepracticum service‐learning: examining the relationship with counselor self‐efficacy and anxiety. Counselor Education and Supervision, 43(2), 108-119. doi: https://doi.org/10.1002/j.1556-6978.2003.tb01835.x
Bowman, J. T. ve Roberts, G. T. (1979). Counselor trainee anxiety during counseling. Journal of Counseling Psychology, 26(1), 85-88. doi: http://dx.doi.org/10.1037/0022-0167.26.1.85
Bowman, J. T., Roberts, G. T. ve Giesen, J. M. (1978). Counselor trainee anxiety during the initial counseling interview. Journal of Counseling Psychology, 25(2), 137-143. doi: http://dx.doi.org/10.1037/0022-0167.25.2.137.
Bozgeyikli, H. (2011). Observation of Turkish school counselor’s life quality, International journal of Academic Research, 3(4), 326-331.
Cashwell, T. H. ve Dooley, K. (2001). The impact of supervision on counselor self-efficacy. The Clinical Supervisor, 20(1), 39-47. doi: https://doi.org/10.1300/J001v20n01_03
Council for Accreditation of Counseling and Related Educational Programs. (2009). CACREP 2009 standards. Ekim 2018’de https://www.cacrep.org/for-programs/2016-cacrepstandards/’dan alınmıştır.
Creswell, J. W. (2013). Qualitative research methods: Choosing among five approaches. Thousand Oaks, CA: Sage.
Çetinkaya, R. S. ve Karaırmak, Ö. (2012). Psikolojik danışman eğitiminde süpervizyon. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(37), 107-121.
Daniels, J. A. ve Larson, L. M. (2001). The ımpact of performance feed-back on counseling self-efficacy and and counselor anxiety. Counselor Education & Supervision, 41, 120-130. doi: https://doi.org-/10.1002/j.1556-6978.2001.tb01276.x
Doğan, S. (2000). Türkiye'de psikolojik danışma ve rehberliğin durumu ve geleceğe ilişkin yönelimler. Eğitim ve Bilim, 25(118), 3-8.
Eryılmaz, A. ve Mutlu, T. (2018). Gelişimsel kapsamlı süpervizyon modeline ilişkin psikolojik danışman adaylarının görüşlerinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(65), 123-141. doi: 10.17755/esosder.306932
Ewald, J. D. (2007). Foreign language learning anxiety in upper‐level classes: Involving students as researchers. Foreign Language Annals, 40(1), 122-142.
Friedlander, M. L., Keller, K. E., Peca-Baker, T. A. ve Olk, M. E. (1986). Effects of role conflict on counselor trainees' self-statements, anxiety level, and performance. Journal of Counseling Psychology, 33(1), 73-77.
Fulton, C. ve Cashwell, C. S. (2015). Mindfulness-based awareness and compassion: Predictors of counselor empathy and anxiety. Counselor Education and Supervision, 54, 122-133. doi: https://doi.org/10.1002/ceas.12009
Gallo, L. L. (2018). The Relationship Between High School Counselors’ Self-Efficacy and Conducting Suicide Risk Assessments. Journal of Child and Adolescent Counseling, 1-17. doi: https://doi.org/-10.1080/23727810.2017.1422646
Greason, P. B. ve Cashwell, C. S. (2009). Mindfulness and counseling self‐efficacy: The mediating role of attention and empathy. Counselor Education and Supervision, 49(1), 219.https://doi.org/10.1002/j.1556-6978.2009.tb00083.x
Hale, K. K. ve Stoltenberg, C. D. (1988). The effects of self-awareness and evaluation apprehension on counselor trainee anxiety. The Clinical Supervisor, 6(1), 49-70. doi:https://doi.org/10.1300/J001-v06n01_05
Hamarta, E. (2009). Ergenlerin sosyal kaygılarının kişilerarası problem çözme ve mükemmeliyetçilik açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 8(3), 729-740.
İlhan, T., Rahat, E. ve Yöntem, M. K. (2015). Psikolojik danışman adaylarının süpervizyon sürecinde yaşadıkları danışma kaygısına ve süpervizyon eğitimine yönelik deneyimlerinin incelenmesi [Öz]. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi’nde sunulmuş sözlü bildiri, Mersin Üniversitesi, Mersin. Erişim adresi: apbs.mersin.edu.tr/files/b.bozkur/Scientific_Meetings_001.pdf
Kelly, K. R., Hall, A. S. ve Miller, K. L. (1989). Relation of counselor intention and anxiety to brief counseling outco-me. Journal of Counseling Psychology, 36(2), 158-162.
Kepçeoğlu, M. (1994). Psikolojik danışma ve rehberlik. Ankara: Gül Yayınevi
Kesici, Ş. ve Erdogan, A. (2009). Predicting college students' mathematics anxiety by motivational beliefs and self-regulated learning strategies. College Student Journal, 43(2), 631-642.
Kivlighan Jr, D. M. ve Marmarosh, C. L. (2018). Counselors’ attachment anxiety and avoidance and the congruence in clients’ and therapists’ working alliance ratings. Psychotherapy Research, 28(4), 571-580. doi: https://doi.org/10.1080/10503307.2016.1198875
Koç, İ. (2013). Kişilerarası süreci hatırlama tekniğine dayalı süpervizyonun psikolojik danışman adaylarının psikolojik danışma becerilerine, özyeterlik ve kaygı düzeylerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ege Üniversitesi, İzmir, Türkiye.
Korhonen, J., Nyroos, M., Jonsson, B., & Eklöf, H. (2018). Additive and multiplicative effects of working memory and test anxiety onmathematics performance in grade 3 students. Educational Psychology, 38(5), 572-595. doi: https://doi.org/10.1080/01443410-.2017.1356449
Kurtyilmaz, Y. (2015). Counselor Trainees' Views on Their Forthcoming Experiences in Practicum Course. Eurasian Journal of Educational Research, 61, 155-180.
Larson, L.M. ve Daniels, J.A.(1998). Review of the counseling self-efficacy literature.The Counseling Psychologist, 26(2), 179-218. doi: https://doi.org/10.1177/0011000098262001
Lent, R. W., Hackett, G. ve Brown, S. D. (1998). Extending social cognitive theory to counselor training: Problems and prospects. The Counseling Psychologist, 26(2), 295-306. doi: https://doi.org/-10.1177/0011000098262005
Meydan, B. (2015). Bireyle psikolojik danışma uygulamasında mikro beceri süpervizyon modeli’nin etkililiğinin incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(43), 55-68.
Mohr, J. J., Gelso, C. J. ve Hill, C. E. (2005). Client and counselor trainee attachment as predictors of session evaluation and co-untertransference behavior in first counseling sessions. Journal of Counseling Psychology, 52(3), 298-309.
Morrison, M. A. ve Lent, R. W. (2018). The working alliance, beliefs about the supervisor, and counseling self-efficacy: Applying the relational efficacy model to counselor supervision. Journal of Counseling Psychology, 65(4), 512-522. doi: http://dx.doi.org-/10.1037/cou0000267
Özteke, H. İ., Üre, Ö. ve Kesici, S. (2015). The prediction of elementary school counselors' self-efficacy beliefs by social comparison and self-consciousness. Online Journal of Counseling & Education, 4(1), 36-45.
Özteke-Kozan, H.İ., Kesici, S. ve Baloglu, M. (2016, August). The Prediction Of Test Anxiety By Self-Regulated Learning Strategies. In Proceedings of Teaching and Education Conferences International Institute of Social and Economic Sciences.
Özyürek, R. (2009). Okullarda psikolojik danışma ve rehberlik uygulamaları ve öğrencilere sağlanan süpervizyon olanakları: Ulusal bir tarama çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(32)- 54- 63.
Spielberger, C. D. (1972). Anxiety as an emotional state. Anxiety-Current trends and theory, 3-20.
Stoltenberg, C. D. (1998). A social cognitive-and developmental-model of counselor training. The Counseling Psychologist, 26(2), 317-323. doi: https://doi.org/10.1177/0011000098262007
Ștefan, C. A., Căpraru, C., & Szilágyi, M. (2018). Investigating Effects and Mechanisms of a Mindfulness-Based Stress Reduction In-tervention in a Sample of College Students at Risk for Social Anxiety. Mindfulness, 1-13.
Tan, H. (1992). Psikolojik yardım ilişkileri: Danışma ve psikoterapi. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
Ülker-Tümlü, G., Balkaya Çetin, A., & Kurtyılmaz, Y. (2015). Psikolojik danışman adaylarının bireyle psikolojik danışma oturumlarının değerlendirilmesi [Öz]. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi’nde sunulmuş sözlü bildiri, Mersin Üniversitesi, Mersin. Erişim adresi: apbs.mersin.edu.tr/files/b.bozkur/Scientific-_Meetings_001.pdf
Williams, K. E. ve Andrade, M. R. (2008). Foreign language learning anxiety in Japanese EFL university classes: Causes, coping, and locus of control. Electronic Journal of Foreign Language Teaching, 5(2), 181-191.
Yılmaz, O. ve Acar, N. V. (2015). Psikolojik danışman eğitiminde süpervizyonun önemi ve grupla psikolojik danışmadaki rolü. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 342-356.
Yıldırım, A. ve Şimşek, A. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık