Postmodern Etki Ve Sinemada Belirsizliğin Varoluşu: Lost Highway Filmi İncelemesi

Çağdaş düşünürler tarafından tartışılan ve modernizmin karakteristik özelliklerindeki değişimlerle bağdaştırılan postmodernizmin özellikle sanat alanında derin bir etkisi olduğu ifade edilmektedir. Pek çok karşılaştırma ile postmoderni, modernden ayıran çalışmalara göre iki sürecin arasındaki farklardan bir tanesi de modernizmin toplumsal düzlemde belirlenmişlikle, postmodernizmin ise belirsizlikle tanımlanmasıdır. Tüm sanat eserlerinin ve sinema filmlerinin estetik özneyi özneleştirme gücü olduğu bilinmektedir. Bu çalışmada postmodern belirsizlik unsurunun sinemadaki varoluşu ve alımlayıcıda yaratacağı özneleşmenin hangi boyutta gerçekleşeceği değerlendirilmektedir. Postmodernite ile birlikte özne felsefesinde yeni bakış açılarının ortaya çıktığı ve sanat alanındaki çalışmalara da bu bakış açılarının yansıdığı ifade edilebilir. Postmodern etki altındaki sinema filmlerinin ise anlamlandırma sürecinde öznelere özerk bir alan bıraktıkları iddia edilmektedir. Bu özerk alanın varoluşu ile belirsizlik unsurunun yaratımı arasında güçlü bir ilişki söz konusudur. Bu çalışmanın temel amacı postmodern belirsizlik unsurunun ontolojik olarak bir kopuş olmadığı yani belirsizliğin sanat alanında verili (a priori) olduğunun sinema üzerinden gösterilmesidir. Bu açıdan çalışmada ontolojik analiz yöntemi ile postmodern etki bağlamında belirsizliğin sinemada yaratımı, David Lynch'in "Lost Highway" isimli filmi ile incelenmektedir. İncelemede belirsizliğin nedeni olarak kuramsal düzlemde eklektik yapılar, şizofreni ve parataksik düşünce odağa alınmaktadır. Çalışmada ilgili filmdeki belirsizlik unsurunun varoluşunun bir tasarım olarak nasıl yaratıldığının ve eserin bu bağlamda nasıl farklılaştığının ortaya çıkarılması amaçlanmaktadır. Tüm bunlarla birlikte filmin bir kuvvet olarak estetik özne üzerindeki etkisi tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Sinema, Eklektik, Şizofreni, Parataksi, Özneleşme

Postmodern Influence and The Existence of Ambiguity in Cinema: The Review of the Film Lost Highway

Postmodernism, which is discussed and associated with the changes in the characteristics of modernism by contemporary philosophers, has a profound effect especially in the field of art. With so many comparisons, according to the studies that differentiate the postmodern from the modern, one of the differences between the two processes is that modernism is defined on the social plane by certainty and that postmodernism is defined by uncertainty. It is known that all works of art and cinema films have the power to subject the aesthetic subject. It can be stated that new perspectives emerged in the subject philosophy with postmodernity and these perspectives were reflected in the works of art. It is claimed that postmodern cinema films leave subjects an autonomous field in the process of meaning. There is a strong relationship between the existence of this autonomous field and the creation of the element of uncertainty. The main objective of this study is that the element of postmodern uncertainty is an ontological break, that is to show the cinema show that the uncertainty is a priori. In this respect, the creation of postmodern uncertainty in cinema by ontological analysis method is examined by David Lynch's film "Lost Highway". The reason for the uncertainty in the study is the theoretical plane; eclectic structures, schizophrenia and parathaxic thinking are the focus. In this study, it is aimed to reveal how the existence of the element of uncertainty in the related film is created as a design and how the work differs in this context. In addition, the effect of film on aesthetic subject as a force is discussed.

Keywords:

Cinema, Eclectic, Schizophrenia, Parataxis, Subjectivity,

PDF

___

Akay, A. (2002). Postmodern görüntü. İstanbul: Bağlam Yayıncılık
Belsey, C. (2013). Postyapısalcılık, çev. Nursu Örge. Ankara: Dost Kitapevi Yayınları.
Benjamin, W. (2012). Sanatta ve edebiyatta eleştiri: Alman romantizminde sanat eleştirisi kavramı, çev. Elçin Gen, Mustafa Tuzel. İstanbul: İletişim Yayınları
Booker, M. K. (2007). Postmodern Hollywood: What's new in film and why it makes us feel so strange. USA: Greenwood Publishing Group.
Boggs, C. ve Pollard, T., (2003). A world in chaos: Social crisis and the rise of postmodern cinema. UK: Rowman & Littlefield Publishers.
Chatman, S. (2009). Öykü ve söylem: Filmde ve kurmacada anlatı yapısı, çev. Özgür Yaren, Ankara: Deki Yayınları
Deleuze. G. (2007). Kant üzerine dört ders, çev. Ulus Baker, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
Deleuze, G. (2013). Foucault, çev. Burcu Yalım, Emre Koyuncu. İstanbul: Norgunk Yayıncılık.
Eagleton, T. (2014). Tanrının ölümü ve kültür, çev. Selin Dingiloğlu, İstanbul. Yordam Yayınları.
Fiske, J. (2003). İletişim çalışmalarına Giriş, çev. Süleyman. İrvan, Ankara: Bilim Sanat.
Foucault, M. (2011). Felsefe sahnesi, çev. Işık Ergüden, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Fromm, E. (1997). Psikanaliz ve Zen Budizm, çev. İlhan Güngören, İstanbul: Mat-er matbaası.
Gençtan, E. (1998). Psikanaliz ve sonrası. İstanbul: Metis Yayınları.
Goodchild, P. (2005). Deleuze ve Guattari-Arzu politikasına giriş, çev. Rahmi G. Öğdül, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Gottdiener, M. (2005). Postmodern göstergeler: Maddi kültür ve postmodern yaşam biçimleri, çev. Erdal Cengiz, Hakan Gür, Arhan Nur. Ankara: İmge Kitap Evi Yayınları
Hartmann, N. (2010). Ontolojinin ışığında bilgi, çev. Harun Tepe, Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
Hartmann, N. (2014). Aesthetics. Berlin: Walter de Gruyter GmbH & Co KG
Harvey, D. (1997). Postmodernliğin durumu, çev. Sungur. Savran, İstanbul: Metis Yayınları.
Honour, H., Fleming, J. (2016). Dünya sanat tarihi. İstanbul: Alfa Yayınları.
Jameson, F. (2011). Postmodernizm ya da geç kapitalizmin kültürel mantığı, çev. Nuri Plümer, Abdülkadir Gölcü, Ankara: Nirengi Kitap.
Kovacs, A. B.(2010). Modernizmi seyretmek. çev. Ertan. Yılmaz. Ankara: De Ki Basım Yayım.
Megill, A. (1998). Aşırılığın peygamberleri, çev. Tuncay Birkan. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Nita, B. F. (2014). Intentional image and transcendental image in the work of art: An ontological analysis. Akademeia, 4(1), ea0124.
Öztürk, S. (2017) Kristal imajın yüzlerinden kıyameti izlemek: Yol kenarı. (ed. A. Okutan, M. Aytaş) Arafta İmgeler, 113-137.
Öztürk, S. (2018). Sinema felsefesine giriş: Film-yapımı felsefe. Ankara: Ütopya Yayınları
Revel, J. (2012). Foucault sözlüğü, çev. Veli. Urhan, İstanbul: Say Yayınları.
Savran, A.,G. (2006). Özne-yapı gerilim. İstanbul: Kanat Kitap.
Slattery, M. ( 2014). Sosyolojide temel fikirler, çev. Ümit Tatlıcan, Gülhan Demiriz. Bursa: Sentez Yayıncılık.
Smith, P. (2005). Kültürel kuram, çev. Selime Güzelsarı ve İbrahim Gündoğdu. İstanbul: Babil Yayınları.
TUNALI, İ. (1998). Estetik. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Tura, S., M. (2000). Günümüzde psikoterapi. İstanbul: Metis Yayınları.
Ulutaş, S. (2017). Sinema estetiği: Gerçeklik ve hakikat. İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
Williams, R. (2012). Anahtar sözcükler, çev. Savaş Kılıç. İstanbul: İletişim Yayınları.
Yildiz, N. (2018). Nietzsche’de arı öznenin eleştirisi. Kilikya Felsefe Dergisi/Cilicia Journal of Philosophy, 5(1), 90-103.