Özel Eğitim Kurumlarında Çalışan Öğretmenlerin Çocuk İhmal ve İstismarına İlişkin Bilgi ve Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi

Bu araştırma, özel eğitim kurumlarında çalışan öğretmenlerin, çocuk ihmal ve istismarına ilişkin bilgi ve farkındalık düzeylerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bu genel amaç doğrultusunda araştırma, Konya ili merkez ilçelerinde bulunan, özel eğitim kurum/okullarında görev yapan 18 kadın 13 erkek olmak üzere toplam 31 öğretmen üzerinde gerçekleştirilmiştir. Bu araştırmada amaç örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada, katılımcıların çocuk ihmal ve istismarına ilişkin görüş, tutum ve deneyimlerini derinlemesine belirlemek amacı ile nitel araştırma yöntemi tercih edilmiştir. Nitel araştırma kapsamında, katılımcılar hakkında birçok bilgiye ulaşılmasını ve konunun farklı boyutlarıyla incelenmesini sağlayacağından, görüşme tekniği kullanılmıştır. Görüşmeler sonucunda elde edilen veriler, betimsel analiz yöntemi ile belli tema ve başlıklar altında toplanarak anlamlı hale getirilmiş ve yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda; özel eğitim kurumlarında çalışan öğretmenlerin, kendilerini ve meslektaşlarını çocuk hakları, çocuk ihmal ve istismarı konusunda duyarlı gördükleri fakat bilgilerinin yetersiz olduğu, ihmal ya da istismarı tanılamada yeterli olmadıkları, ihmal ya da istismar vakasıyla karşılaşmaları durumunda bildirimde bulunacakları, okul ortamlarında konuya yönelik yeterli bilgilendirme çalışmalarının yapılmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçlar doğrultusunda öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Çocuk ihmal ve istismarı, çocuk hakları, özel eğitim

Examination of The Knowledge And Awareness Levels of Teachers Working in Special Education Institutions About Child Neglect and Abuse

This research was conducted to determine the level of knowledge and awareness of teachers working in special education institutions about child neglect and abuse. For this general purpose, the study was conducted on a total of 31 teachers, 18 women and 13 men working in special educational institutions / schools in central districts of In this research, the purposed sampling method was used. Konya. In this research, qualitative research model was preferred to determine the views, attitudes and experiences of the participants about child neglect and abuse. As part of the qualitative research, the interview technique was used as it would provide access to a lot of information about the participants and to examine the subject in different dimensions. The data obtained as a result of the interviews were collected and interpreted under certain themes and headings with descriptive analysis method. As a result of research; working in special education settings teachers, themselves and their colleagues on children's rights, child abuse and neglect sensitive about they saw, but the information is insufficient, they are not sufficient in diagnosing abuse or neglect, cases of abuse or neglect will provide notification in the event of encountering, and in the school environment concluded that sufficient information regarding the subject of the study is not done. Recommendations have been developed in line with these results.

Keywords:

Child neglect and abuse, child rights, special education,

PDF

___

Akbulut, Y.(2010). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları.
Ataman, A. (2005). Özürlü çocuklar ve özel eğitime giriş (6. Baskı) Ankara: Gündüz Yayıncılık.
Bulut, S. & Karaman, H. B. (2018). Engelli bireylerin cinsel, fiziksel ve duygusal istismarı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 19(2), 277-301. doi: 10.21565/ozelegitim-dergisi.382961
Çelik, T. (2014). Türkiye’de çocuk olmanın tarihi: Doğan kardeş dergisi. Hasan Ersel. Kazım Taşkent, Yapı Kredi ve Kültür Sanat. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.193-232.
Dönmez, E. (2009). Okul öncesi eğitimi öğretmenleri ve velilerin çocuk istismarına ve ihmaline yönelik görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Konya.
Erol, D. (2007). okulöncesi eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin çocuklardaki fiziksel istismar belirtilerine ilişkin farkındalıkları (Eskişehir İl Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Güler, N., Uzun, S., Boztaş, Z., Aydoğan, S.(2001). Anneleri tarafından çocuklara uygulanan duygusal ve fiziksel istismar/ihmal davranışı ve bunu etkileyen faktörler. C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi, 24 (3), 128 –134
Hoşoğlu, R.(2009). Engelli öğrencilerin istismar ve ihmal düzeyleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, On Dokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
Kefeli, H.(2016). Okul öncesi öğretmenlerinin çocuk istismarı ve ihmali davranışları ile kurum personelinin konuya ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Ankara.
Kenny MC. (2004). Teachers’ attitudes toward and knowledge of child maltreatment. Child Abuse & Neglect, 28(12), 1311-1319.
Kocaer, Ü. (2006). Hekim ve hemşirelerin çocuk istismarı ve ihmaline yönelik farkındalık düzeyleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Kürklü A. (2011). Öğretmenlerin çocuk istismar ve ihmaline yönelik farkındalık düzeyleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Afyon.
Lynn, K. (2008). Evaluating potential obstacles to mandated reporting of child abuse and neglect by educators in a suburban public school district (Doctoral dissertation). Available from Pro Quest Dissertations and Theses database. (UMI No. 3370298)
McKee, B.E., Dillenburger, K. (2009). Child abuse and neglect: Training needs of student teachers. International Journal of Educational Research, 48, 320–330
Özgül, D.(2015). Öğrencilerin cinsel istismara uğrama durumunda ilk ve ortaokullarda çalışan öğretmen ve okul yöneticilerinin tutum ve davranışları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Pala, B.(2011). Geleceğin öğretmenlerin çocuk istismarı ve ihmali konusunda bilgi ve farkındalık düzeyleri. Tıpta Uzmanlık Tezi, Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Eskişehir.
Polat O. (2001). Çocuk hakları ve adli tıp. Adli Tıp Dergisi, , 15(3), 53-75.
Sağır, M. (2013). Okul öncesi ve sınıf öğretmenlerinin çocuk istismarı ve ihmaline yönelik görüşleri ve farkındalık düzeyleri (Kayseri ili örneği), Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
Taş, A.(2017). Hacettepe üniversitesi öğrencilerinin çocuk ihmal ve istismarı hakkındaki bilgi düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Tugay, D.(2008). Öğretmenlerin çocuk istismarı ve ihmaline yönelik farkındalık düzeyleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Usta, S. (2012). Çocuk hakları ve velayet. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
Walsh K, Bridgstock R, Farrell A, Schweitzer R. (2005). Critical factors in teachers’ detecting and reporting child abuse and neglect: Implications for practice. Queensland:Queensland University of Technology.
Yıldırım Doğru, S., Durmuşoğlu Saltalı, N.,Konuk Er, R. ve Budak, O.(2014). (Ed. S. Yıldırım Doğru) Çocuk hakları ve koruma. Ankara: Eğiten Kitap.
Yıldırım, A., Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri ( 9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.