Okul Müdürlerinin, Okul Temelli Denetim Yaklaşımlarını Belirlemeye Yönelik Bir Ölçek Geliştirme Çalışması

Bu araştırmanın temel amacı, okul müdürleri tarafından yapılacak öğretmen denetimlerindeki yaklaşımlarını belirlemeye yönelik güvenilir ve geçerli bir ölçme aracı geliştirmektir. Ölçek geliştirme sürecinde, DeVellis (2017) tarafından önerilen aşamalar temel alınmıştır. Geliştirilen ölçek ilgili alın yazın taranmasında Glickman vd. (2014) “Denetim ve Öğretimsel Liderlik Gelişimsel Bir Yaklaşım” kitabında tanımladıkları üç farklı okul tipi temel alınarak hazırlanmıştır. Bunun için öncelikle problem tanımlanmış ve geliştirilecek ölçeğin hangi özellikleri ölçeceğine karar verilmiştir. İlgili alanyazın tarandıktan sonra, ölçeğin alt boyutlarına karar verilmiş ve bu alt boyutları ölçecek maddeler yazılmıştır. Ölçek taslağı öncelikle literatüre dayalı olarak oluşturulmuş ve görüşlerini almak amacıyla uzmanların sunulmuştur. Uzmanlardan gelen dönütlere dayalı olarak taslaktan madde çıkarılarak, 43 maddelik taslak ölçek ilkokul ve ortaokullarda çalışan toplam 357 öğretmene uygulanarak elde edilen veriler SPSS programında analiz edilmiştir. Açımlayıcı faktör analizi (AFA) sonucu “Otoriter Odaklı Denetim, Sosyal Ağdaşım Temelli Denetim, Gelişim Odaklı Denetim ve İşlemsel Denetim” olmak üzere 4 boyutlu 23 maddelik bir yapı ortaya çıkmıştır. Ölçme aracının geçerliği kapsamında açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri; güvenirlik kapsamında ise Cronbach’s Alfa katsayısı, madde toplam korelasyonları yapılmıştır. Açımlayıcı faktör analizinin ardından yapılan doğrulayıcı faktör analizi de kabul edilebilir düzeyde uyum indeksleri vermiştir. Yapılan analizler okul müdürlerinin denetim yaklaşımlarını belirlemeye yönelik ölçeğin, geçerli ve güvenilir olduğunu ortaya koymuştur.

A Scale Development Study for the Assessment of School Principals' Supervisory Approaches

The primary aim of this study is to design a valid and reliable measurement tool to be used in the assessment of supervisory approaches employed by school principals. In the scale development process, the supervision stages suggested by DeVellis (2017) have been taken as basis. The scale to be developed is based on three different school types that are defined by by Glickman et al. (2014) in the book titled "Supervision and Instructional Leadership A Developmental Approach". In course of development process, firstly the problem has been defined and the main features to be measured have been identified. After the relevant literature has been examined, the sub-dimensions of the scale were formed and the items to measure these sub-dimensions were produced. The scale draft has been primarily created on the basis of the literature and has been presented to the experts to get scholarly feedback Based on this feedback, some items have been removed from the draft and the 43-item preliminary scale has been administred to a total of 357 teachers working in primary and secondary schools, and the data obtained have been analyzed by using SPSS. As a result of the exploratory factor analysis (EFA), a 4-dimension and 23-item scale structure, namely "Authoritarian-Focused Supervision Social Network-Based Supervision, Development-Oriented Supervision, and Operational Supervision" as emerged. Exploratory and confirmatory factor analyses within the scope of the validity of the measurement tool; Cronbach's Alpha coefficient and item total correlations have been calculated within the scope of reliability. Confirmatory factorial analysis, executed following the exploratory factor analysis, has also displayed acceptable levels of fit indices. The analysis revealed that the scale, being developed for the assessment of principals' school-based supervisory approaches, has become a valid and reliable tool.

Keywords:

Supervisory approaches, assessment, School-based Scale development, School Principal,

PDF

___

Altun, B. (2014). Denetime eleştirel yaklaşım: Öğretmen denetimi nasıl olmalı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
Aslanargun, E. ve Göksoy, S. (2013). Öğretmen denetimini kim yapmalıdır? Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayı, 98-121.
Bülbül, T., Özdem, G., Tunç, B., ve İnandı, Y. (2013). Okul temelli değerlendirme algısı: Öğretmen görüşlerine dayalı betimsel bir analiz çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(4), 2105-2124.
Büyüköztürk Ş. (2020). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: PegemA yayınları
Can, A. (2018). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Pegem Atıf İndeksi, 001-429.
Can, E., ve Gündüz, Y. (2016). İlkokullarda çalışan öğretmenlerin, maarif müfettişleri ve okul müdürlerinin yapmış olduğu rehberlik çalışmalarından yararlanma düzeylerinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 22(1), 1-28.
Catano, N., ve Stronge, J. (2007). What do we expect of school principals? Congruence between principal evaluation and performance standards. International Journal of Leadership in Education, 10(4), 379-399.
Creswell, J. W. (2009). Research design: Qualitative and mixed methods approaches. London and Thousand Oaks: Sage Publications.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., ve Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Anakara: Pegem Akademi.
David, J.L., (1996), The who, what, and why of site-based management, Educational Leadership,53(4), 4-9.
Davies, D., and Rudd, P. (2001). Evaluating school self-evaluation. Slough: NFER.
Deniz, Ü., ve Saylık, N. (2018). Okul müdürleri ve öğretmenlerin Perspektifinde öğretimde denetim problemiİ. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 1(1), 67-80.
DeVellis, R.F. (2017). Ölçek Geliştirme. Ankara: PegemA yayınları.
Dufor, R. ve Berkey, T. (1995). The principal as staff developer. Journal of staff Development. 16(4), 2-2.
Edmonds.R. (1979). Effective Schools for Urban Poor, Educational Leadership, 37,14-21
Fırıncıoğulları, E. (2014). İlkokul müdürlerinin ders denetimleri ile ilgili öğretmen görüşleri (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın, Türkiye.
Glanz, J. (2006). What Every principal should know about instructional leadership. California: Corwin Pres. Inc.
Glickman, C. D. (1985). Supervision of instruction: A developmental approach. Publication Sales, Allyn and Bacon.
Glickman, C. D. (2002). Leadership for learning: How to help teachers succeed, association for supervision and curriculum development Alexandria. Virginia, USA
Glickman, C. D., Gordon, S. P., ve Ross-Gordon, J. M. (2014). Denetim ve öğretimsel liderlik: Gelişimsel Bir Yaklaşım. (M.B. Aksu E. ve Ağaoğlu, Çev). Ankara: Anı Yayıncılık.
Gliner, J. A., Morgan, G. A., and Leech, N. L. (2015). Uygulamada araştırma yöntemleri: Desen ve analizi bütünleştiren yaklaşım (Çev. Ed.: Selahattin Turan). Ankara: Nobel yayın dağıtım.
Grimm, L. G. and Yarnold, P. R. (1995). Reading and understanding multivariate statistics. Washington, DC: American Psychological Association.
Grizzard, T. (2007). The impact of instructional leadership on school climate: a model for principal and teacher improvement (Unpublished Phd Thesis). Tennessee State University, Nashville.
Gümüşeli, A.İ. (2014). Eğitim ve öğretim yönetimi. Ankara, Pegem A Yayınları
Gündüz, Y. (2016). Öğretmenlerin denetimlere ilişkin görüşleri: Müfettişler mi? Okul müdürleri mi?. Pegem Atıf İndeksi, 809-822.
Harris, B. M. (1985). Supervisory behavior in education. New Jersey: Prentice-Hall, Inc.
Heck, R., Larsen, T. ve Marcoulides .G. (1990). İnstructional Leadership and School achievement: Validation of a Causal Model. Educational Administration Quarterly, 26(2), 94-125
Hofman, R. H., Dijkstra, N. J., and Hofman, W. H. A. (2009). School self-evaluation and student achievement. School Effectiveness and School Improvement, 20(1), 47-68.
Hu, L., and Bentler, P. M. (1999). Structural equation modeling: Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55.
Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (Vol. 5). Ankara, Turkey: Asil Yayın Dağıtım.
Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling (2PndP Ed.). New York: Guilford.
Luehe, B. (1989). The Principal and Supervision. Elementary Principal Series No. 4. Publication Sales, Phi Delta Kappa Educational Foundation, 8th and Union, Bloomington, IN 47402.
Melenyzer, B. J. (1990). Teacher Empowerment: The discourse, meanings and social actions of teachers. The Annual Conference of the national Counsil of states on Insirvice Education, Orlando, Florida.
Memduhoğlu, H. B. ve Zengin, M. (2012). Çağdaş eğitim denetimi modeli olarak öğretimsel denetimin Türk eğitim sisteminde uygulanabilirliği. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5(1), 131-142.
Mohanty, J. (2005). Educational administration, supervision and school management. USA: Deep and Deep Publications.
Oliva, P. F., and Pawlas, G. E. (2004). Supervision for today's schools. Jossey-Bass, An Imprint of Wiley. 10475 Crosspoint Blvd, Indianapolis, IN 46256.
Pallant, J., and Manual, S. S. (2007). A step-by-step guide to data analysis using SPSS for windows. SPSS Survival Manual. Open University Press, New York.
Sergiovanni, T. J. ve Starratt, R. J. (1979). Supervision human perspectives.USA: McGraw-Hill, Inc.
Schoot, R.V., Lugtig, P. ve Hox, J. (2012) Ölçüm değişmezliğini test etmek için bir kontrol listesi. Avrupa Gelişim Psikolojisi Dergisi, 9(4), 486-492, DOI: 10.1080 / 17405629.2012.686740
Sullivan, S., and Glanz, J. (2015). Okullarda eğitim ve öğretimi geliştiren denetim. (Ali Ü, çev.). Ankara: Anı Yayıncılık.
Summak, M.S. ve İş, E. (2018). Okul müdürlerinin öğretimsel denetim yeterliklerine ilişkin, içsel (Intrinsic) bir örnek olay çalışması. Eğitim Yönetimi Araştırmaları, e-kitap e-ISBN: 978-605-4561-66-7, 25-45
Sweney, (1992). Reserch synthesis on effective school leadership. Educational Leadeship. 39(5), 346-352
Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenirlik ve geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Tabachnick, B.G. and Fidell, L.S. (2007). Using multivariate statistics (5th ed.). Pearson Education, Inc. / Allyn and Bacon.
Tavşancıl, E. (2019). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Anakara: Nobel Akademik Yayıncılık
Terblanche, N. S., and Boshoff, C. (2006). The relationship between a satisfactory in-store shopping experience and retailer loyalty. South African Journal of Business Management, 37(2), 33-43.
Terry, P. M. (1999). Empowering teachers as leaders. In National Forum of Teache Education Journal ,10(3), 1-7.
Tonbul, Y. ve Baysülen, E. (2017). Ders denetimi ile ilgili yönetmelik değişikliğin maarif müfettişlerinin, okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri açısından değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 16(1), 299-311.
Thrupp, M. (1998). Exploring the politics of blame: school inspection and its contestation in New Zealand and England. Comparative Education, 34(2), 195-209.
Yeşil, D. ve Kış, A. (2015). Okul müdürlerinin ders denetimine ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(3), 27-45.
Yıldız, B., Akbaşlı, S., ve Üredi, L. (2016). Maarif müfettişlerinin sınıflarda uyguladığı rehberlik ve denetim uygulamalarının kaldırılmasına ilişkin öğretmen görüşleri. Turkish Studies, 11(3), 2427-2454.
Zepeda, S.J. (2007). The principal as instructional leader. A handbook for supervisors. (2nd edition). Larchmont, NY: Eye on Education.
Zepeda, S. J. (2016). Öğretim denetimi: uygulama araçları ve kavramlar. Ankara: Pegem A Yayıncılık.