Öğretmenlik Meslek Etiği Üzerine Bir İnceleme

Felsefi bir disiplin olarak etik uzun bir geçmişe sahiptir. Meslek etiği ve etik kodların oluşturulması ile ilgili de hatırı sayılır bir birikim vardır. Ancak okula ve öğretmene yüklenen yeni anlamlar etik tartışmaların yeniden ele alınmasına ve özellikle öğretmenlik meslek etiğinin bugünkü durumunu tartışma ihtiyacını doğurmuştur. Bu çalışmada bu ihtiyaca cevap vermek amaçlanmıştır. Özel olarak, etik ve meslek etiği kavramı üzerine tartışmaları sunmak, çeşitli ülkelerdeki öğretmenlik meslek etiği kodlarını değerlendirmek, meslek etiği eğitiminde gelinen noktayı ortaya koymayı amaçlayan bu çalışmada derleme yöntemi kullanılmıştır. Derlemden elde edilen bulgulara göre, öğretmenliğin hem mesleğin profesyonel statüsü için hem de mesleğin ‘ahlak uğraşı’ olması ve kültür taşıyıcı rolü gereği meslek etiği kodlarının oluşturulması oldukça önemlidir. Etik kodlarla ilgili belgeler meslek birlikleri, devlet organları veya kurumlar tarafından oluşturulabilir. Öğretmenlik meslek etiği kodlarının dayandığı değerlerin tartışılması ve kodların güncellenmesi gerekmektedir. Sadece kodların oluşturulması etik davranan öğretmenler yetiştirmek için yeterli değildir, etik tutum, davranış ve kararlar için etik eğitiminin gerekli olduğu kabul görmektedir. Ancak tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de eğitim fakültelerinde etik konusunda ders koymak konusunda genel olarak bir isteksizlik veya uygulamalarda tutarsızlık görülmektedir. Post modern dünyanın değerler karmaşası içinde etik eğitimin gerektiği platformlarda tartışılması ve bu tartışmaların öğretmen yetiştirme uygulamalarına yön vermesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

etik, öğretmen meslek etiği, etik eğitimi

A Review on Professional Ethics in Teaching

As a philosophical field of study ethics has a long history. There is a considerable amount of literature in professional ethic and ethical codes, as well. However, the changing status of school and teaching require ethics to be revisited and discussions to be made particularly on teachers’ professional ethics in todays’ context. This study aims to contribute to the discussions needed. Specifically, aiming to review the discussions on conceptual definitions of ethics and professional ethics, to commentate on professional ethical codes in teaching in different countries, to portray the current situation of ethics education, the study employs review method. According to the results of the review, developing ethical codes in teaching profession is of great importance both for the professional status of it and the fact that it is a “moral endeavor” itself and a culture bearer. Ethical codes can be developed either by professional unions, governmental agencies or institutions. Yet, it is a necessity to have discussions on what values these codes are built upon and how they should be updated accordingly. Although developing ethical codes is a fundamental step, it isn’t a guarantee of having teachers demonstrate ethical dispositions, behaviors and make good and right decisions. To fulfill these aspirations, it is widely accepted that teachers should have formal education on ethics. Similar to the worldwide trend, in Turkish faculties of education there is a reluctance and incongruity in including a course on ethics. In the chaotic environment of postmodern era, it is urgently suggested that the discussion on teaching of ethics should be done duly and these discussions should shape teacher training practices.

Keywords:

Ethics, professional ethics in teaching, ethics education,

PDF

___

Altınkurt, Y., ve Yılmaz, K. (2011). Öğretmen adaylarının öğretmenlerin mesleki etik dışı davranışlar ile ilgili görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(22), 113 – 128.
Arslan Namlı, N. (2017). Sınıf öğretmenlerinin mesleki etik ilkelerine uyma düzeyleri. Journal of International Social Research, 10(49), 389-395.
Aydın, İ. (2012). Eğitim ve öğretimde etik. Ankara: Pegem Akademi.
Benkhe, S. (2004). APA’s new ethics code from a pratitioners perspective. 09.09.2019 tarihinde https://www.apa.org/monitor/apr04/ethics adresinden erişilmiştir.
Bodur, H. (2017). Etiğin alet çantasına bakmak: ahlâk, etik ve ilintili temel kavramlar üzerine notlar. Temaşa Erciyes Üniversitesi Felsefe Bölümü Dergisi, (7), 155-190.
Boddington, P. (2017). Towards a code of ethics for artificial intelligence. Cham, Switzerland: Springer.
Campbell, E. (2013). Cultivating moral and ethical professional practice. Sanger, M. ve Osguthorpe, R. (Ed.), The moral work of teaching and teacher education. Preparing and supporting practitioners içinde (ss. 29- 44). New York: Teachers College Press.
Cevizci, A., (2003) Ahlâki Görecilik, Cevizci, A. (Ed.), Felsefe Ansiklopedisi Cilt 1 içinde (ss. 131-132). Ankara: Ebabil Yayıncılık.
Colnerud, G. (2006). Teacher ethics as a research problem: Syntheses achieved and new issues. Teachers and Teaching: theory and practice, 12(3), 365-385.
Demirkasımoğlu, N., ve Kuru-Çetin, S., (2015). Öğretmen ve yöneticilerin etik ve etik dışı davranışlarının basına yansımaları. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 34, 95-110.
MEB İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğü (2015). Eğitimciler için mesleki etik ilkeler. 12.09.2019 tarihinde http://personel.meb.gov.tr/- meb_iys_dosyalar/2016_06/02032141_mesleki_etik_ilkeler.pdf adresinden erişilmiştir.
Feldman, R. (2000). The ethics of belief. Philosophy and Phenomenological Research, 60(3), 667-695.
Fenstermacher, G. D. (1990). Some moral considerations on teaching as a profession. J. I. Goodlad, R. Soder ve K. A. Sirotnik (Ed.), The moral dimensions of teaching içinde (ss. 130-151). San Francisco: Jossey- Bass.
Frankel, M.S. (1989). Professional codes: why, how and with what impact? Journal of Business Ethics 8, 109–115.
Freeman, R. E. (2000). Business ethics at the millennium. Business Ethics Quarterly, 10(1), 169-180.
Gül, M. H. (2007). Eğitim çalışanlarının eğitim sendikalarına bakışı, beklentileri ve sendikaların eğitim çalışanlarına yönelik faaliyetleri ve beklentileri (Yayınlanmış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
Güçlü, A., Uzun, E., Uzun, S., Yoysal, Ü. H. (2003). Felsefe sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Erciyes Üniversitesi İngiliz Dil Eğitimi Lisans Programı Öğretim Planı, 13.09.2019 tarihinde http://dil.egitim.erciyes.edu.tr/section/00-0006 adresinden erişilmiştir.
Erciyes Üniversitesi İlköğretim Matematik Öğretmenliği Lisans Programı Öğretim Planı, 15.10.2019 tarihinde http://matfen.egitim.- erciyes.edu.tr/?id=000022 adresinden erişilmiştir.
Eryılmaz, B., ve Biricikoğlu, H. (2011). Kamu yönetiminde hesap verebilirlik ve etik. İş Ahlakı Dergisi, 4(7), 19-45.
Karagöz, N. (2013). Düşünmenin gücüyle adaylıktan öğretmenliğe nitelikli geçiş projesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(ÖYGE Özel Sayısı), 170-190.
Kuçuradi, I. (2003). Etik ve etikler. Türkiye Mühendislik Haberleri, 423(1), 7-9.
Johnson, L., Vare, J., ve Evers, R. (2013). Let theory be your guide: Assessing the moral work of teaching. M. Sanger, ve R. Osguthorpe (Ed.), The moral work of teaching and teacher education: Preparing and supporting practitioners içinde (ss. 92–115). New York: Teachers College Press.
Malone, J. L. (2009). Professional ethics in rural Canadian psychology: Understanding the experiences of practising psychologists. (Yayınlanmamış doktora tezi). Faculty of Arts, Charles Sturt University.
Maruyama, Y., ve Ueno, T. (2010). Ethics education for professionals in Japan: A critical review. Educational Philosophy and Theory, 42(4), 438-447.
Maxwell, B., ve Schwimmer, M. (2016). Professional ethics education for future teachers: A narrative review of the scholarly writings. Journal of Moral Education, 45(3), 354-371.
OECD and Pisa tests are damaging education worldwide.(2014). The Guardian. 11.09.2019 tarihinde https://www.theguardian.com/education/2014/may/06/oecd-pisa-tests-damaging-education-academics?CMP=twt_gu adresinden erişilmiştir.
O’Neill, J., ve Bourke, R. (2010). Educating teachers about a code of ethical conduct. Ethics and Education, 5(2), 159-172.
Orta Doğu Teknik Üniversitesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Lisans Programı Öğretim Planı, 11.09.2019 tarihinde http://ceit.metu.edu.tr/tr/lisans-program adresinden erişilmiştir.
Orta Doğu Teknik Üniversitesi İlköğretim Matematik Öğretmenliği Lisans Programı Öğretim Planı (t.y), 10.09.2019 tarihinde https://catalog.metu.edu.tr/program.php?fac_prog=413 adresinden erişilmiştir.
Orta Doğu Teknik Üniversitesi İngiliz Dili Eğitimi Lisans Programı Öğretim Planı. (t.y)., 10.09.2019 tarihinde https://fle.metu.edu.tr /en/after2018-19-fall-term-english-language-teaching-undergraduate-program adresinden erişilmiştir.
Sabbagh, C. (2009). Ethics and teaching. L.J. Saha ve A.G. Dworkin (Ed.) International handbook of research on teachers and teaching içinde (ss. 683-693). Boston: Springer.
Saraçoğlu, D. (10 Şubat 2014). Sosyal medya, olanaklar, sınırlar ve özgürlük 15.09.2019 tarihinde https://dergi.bmo.org.tr/tekno-politika/sosyal-medya-olanaklar-sinirlar-ve-ozgurluk adresinden erişilmiştir.
Smith, W. E. (1998). Blurring the boundaries of academic intimacy and moral neutrality. What is the responsibility of the WPA? S. I. Fontain & S. M. Hunter (Ed.), Foregrounding ethical awareness in composition and English studies içinde (s. 70–82). Portsmouth, NH: Boynton/Cook.
Soltis, J. F. (1986). Teaching professional ethics. Journal of Teacher Education, 37(3), 2-4.
Tezcan, A. (2013). Türkiye’de baskı gruplarının vergi mevzuatının oluşumuna etkileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Erzincan Üniversitesi, Erzincan
Tom, A. R. (1984). Teaching as a moral craft. Boston: Addison-Wesley Longman Ltd.
United Kingdom Department for Education (2016). Teachers’ standards, Ref: DFE-00066-2011, 11.09.2019 tarihinde https://www.gov. uk/government/publications/teachers-standards adresinden erişilmiştir.
Urun, Z., ve Gökçe, A. T. The tactics of school principalsfor coping with the demands of pressure groups. Journal of Teacher Education and Educators, 4(1), 105-125.
Webster, J., ve Watson, R. T. (2002). Analyzing the past to prepare for the future: Writing a literature review. MIS Quarterly, 26(2), xiii-xxiii.
Yılmaz, K., ve Altınkurt, Y. (2009). Öğretmen adaylarının mesleki etik dışı davranışlar ile ilgili görüşleri. İş Ahlakı Dergisi, 2(2), 71-88.
Yiğit, B., ve Bayraktar M. (2006). Okul çevre ilişkileri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları