Modern Suriye Tiyatrosunda Ahmed Ebû Halîl el-Kabbânî

Napolyon’un 1798 yılında Mısır’ı işgali ile modern edebiyatta gelişmeler meydana gelmiş, edebi ve kültürel faaliyetler başta olmak üzere çeşitli alanlarda ilerlemeler kaydedilmeye başlanmıştır. İlk modern Arap tiyatrosu Suriye’de başlasa da koşulların ve imkanların iyi olması ve en değerli müzisyenlerin Mısır’da yer alması nedeniyle tiyatro sanatı daha çok Mısır’da yoğunlaşmıştır. Mısırlı tiyatro toplulukları XIX. yüzyılda diğer Arap ülkelerinde gezilere başlamışlardır. Bu bağlamda tiyatro sanatı önce Mısır’da akabinde Lübnan’da ve sonra da diğer Arap ülkelerinde gelişmeye başladığı söylenebilir. Bu gelişmelerin yanı sıra Lübnan’da tiyatro sahasında Mârûn Nakkâş ön plana çıkarken 1847 yılında ilk tiyatro oyununu sahnelemiştir. Suriye’de ise ilk tiyatro oyunu Makedonyalı İskender adlı romanının müellifi olan Lübnanlı İbrâhîm el-Ahdeb’in Vali Raşid Paşa’nın teklifiyle eserini tiyatroya uyarlaması ve sahnelemesi ile ortaya çıkmıştır. İlgili oyun halk nezdinde oldukça ilgi görmüştür. Bunun yanı sıra Suriye’de tiyatro alanında en önemli isim Ahmed Ebû Halîl el-Kabbânî’dir. Bu çalışmada öncelikle tiyatronun Arap dünyasında doğuşu ardından Suriye tiyatrosu bağlamında Ahmed Ebû Halîl el-Kabbânî ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Ahmed Ebû Halîl el-Kabbânî, Suriye Tiyatrosu, Arap Edebiyatı

Ahmad Abû Halîl Al-Qabbânî in the Modern Syrian Theater

With the occupation of Egypt in 1798 by Napoleon, developments in modern literature took place, and progress was made in various fields, especially in literary and cultural activities. Although the first modern Arab theater started in Syria, it was concentrated in Egypt due to the good conditions and opportunities and the most valuable musicians in Egypt. In the 19th century, Egyptian theater companies began to travel to other Arab countries. In this context, it can be said that theater art started to develop first in Egypt, then in Lebanon and other Arab countries. In addition to these developments, Mârûn Nakkash came to the fore in the theater field in Lebanon, and staged her first theater play in 1847. In Syria, first theater play occured with the adaptation of the novel called Macedonian Alexander which was written by Lebanese Ibrâhîm al-Ahdeb and it was staged with the proposal of Governor Rashid Pasha. Besides, the most important name in the field of theater in Syria is Ahmad Abû Khalîl al-Qabbânî. In this study, first of all, the birth of the theater in the Arab world, and then in the context of the Syrian theater, Ahmad Abu Khalîl al-Kabbânî will be discussed.

Keywords:

Ahmad Abû Khalîl al-Qabbânî, Syrian Theater, Arabic Literature,

PDF

___

Amine, K. ve Carlson M., (2012). The theatres of Morocco, Algeria,Tunusia: Performance traditions of the Maghreb. London: Palgrave Macmillan.
Badawi, M. M., (1988) Early Arabic drama, Cambridge: Cambridge University Press.
el-Cundî, E. (1954). A‘lâmu’l-Edeb ve’l-Fenn. I, Şam: Matba‘atu Mecelleti Savti Sûriyye.
el-Fâhûrî, H. (1986) el-Câmi‘u fî Tarîhi’l-Edebi’l-Arabî, Beyrut: âru’l-Cîl.
el-Haffâr, N. (2006) el-Mevsû‘atu’l-‘Arabiyye, C. XV, Şam.
Er, R. (1990). Modern Mısır tiyatrosu. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 33(1-2), 123-140.
ez-Ziriklî, H. (1992), el-A‘lâm Kâmûs Terâcim li’eşheri’r-Ricâl ve’n-Nisâ’ mine’l- ‘Arab ve’l-Musteşrikîn. I, Beyrut: Dâru’l-İlmi’l-Melayîn.
İshakoğlu, Ö. (2010) Osmanlı Dönemi Suriye’sinde edebi ve kültürel faaliyetler: 1800- 1918. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Osnes, B. (t.y). Acting an ınternational Encyclopedia. California: ABC-CLIO
Sadgrove, P. (2010). Ahmad Abû Khalîl al-Qabbâni. Essays in Arabic Literary Biography 1850-1950, Wiesbaden: Harrassowitz Verlag.
Sadgrove, P. C. (1998) al-Qabbânî, Ahmad Abu Khalîl. Encylopedia of Arabic Literature, 2, London: Routledge.
Savran, A. (1991). 19. Yüzyıl Osmanlılar döneminde yeni Arap edebiyatı. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yay.
Ghaleb, A. M. A. (2011). Reconciliations a study of inter cultural negotiations in Tawfiq Al Hakims plays. 05.10.2020 tarihinde https://shodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/104470/10/10_chapter%202.pdf adresinden erişilmiştir.