Lise Öğrencilerinin Temel Değerlerinin İncelenmesi

Bu çalışmada lise öğrencilerinin temel değerleri (güç, başarı, hazcılık, uyarılım, öz yönelim, evrenselcilik, iyilikseverlik, geleneksellik, uyma ve güvenlik) cinsiyet, okul türü, sınıf düzeyi değişkenlerine göre karşılaştırılmıştır. Araştırma grubu, 130’u kız ve 164’ü erkek olmak üzere, toplam 294 lise öğrencisinden oluşmuştur. Lise öğrencilerinin kişisel değerleri Portre Değerler Ölçeği’yle, ölçülmüştür. Elde edilen verilerin istatistiksel analizinde t-testi ve tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgular: Lise öğrencilerinin başarı, hazcılık, uyarılım, öz yönelim, evrenselcilik, iyilikseverlik, geleneksellik, uyma ve güvenlik temel değerleri cinsiyete göre anlamlı farklılık göstermektedir. Buna ek olarak, lise öğrencilerin güç, öz yönelim ve güvenlik temel değerleri öğrenim gördükleri sınıf düzeyine göre anlamlı farklılık gösterdiği görülmüştür. Son olarak, lise öğrencilerinin başarı, hazcılık, uyarılım, öz yönelim, evrenselcilik, iyilikseverlik, geleneksellik, uyma ve güvenlik temel değerleri öğrencilerin öğrenim gördükleri okul türüne göre anlamlı farklılık gösterdiği bulunmuştur. Sonuç olarak, lise öğrencilerinin temel değerleri ile cinsiyet, okul türü ve sınıf düzeyi arasında bir ilişki olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Temel değerler, Lise öğrencileri, Cinsiyet, Sınıf düzeyi, Okul türü

Investigating Basic Individual Values of Turkish High School Students

Systematic changes can be seen in basic values attributed to personal and socioeconomic variables of children in international comparisons. In this study, basic individual values (power, achievement, hedonism, stimulation, self-direction, universalism, benevolence, traditionalism, conformity and security) of high school students were compared according to the variables of gender, type of school and level of grade. The research group included totally 294 high school students including 130 female and 164 males. Basic individual values of the high school students were measured with Portrait Values Scale. For analyzing the data, t-test and one-way analysis of variance were used. As result of the analysis, it was determined that achievement, hedonism, stimulation, self-direction, universalism, benevolence, traditionalism, conformity and security basic values of the high school students differed according to gender. Furthermore, power, self-direction and security basic values of the high school students were noticed to differ significantly according to the level of grade. Lastly, achievement, hedonism, stimulation, self-direction, universalism, benevolence, traditionalism, conformity and security basic values of the students were found to differ significantly according to the type of school. To conclude, some basic individual values of the high school have relationships with gender, type of school and grade level.

Keywords:

Basic individual values, High school students, Gender, Grade level, School type,

PDF

___

Bacanlı, H. (1999). Üniversite öğrencilerinin değer tercihleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 5(4), 597-610.
Ballı, E., and Koca-Ballı, A.İ. (2014). Üniversite öğrencilerinin bireysel değerleri ve girişimcilik eğilimleri. Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, 18(1), 101-121.
Başçiftçi, F., Güleç, N., Akdoğan, T., and Koç, Z. (2011). Öğretmen adaylarının değer tercihleri ile epistemolojik inançlarının incelenmesi. 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 27-29 Nisan, Antalya, 629-638.
Başol, O., Bilge, E., and Kuzgun, Ş. (2012). Öğrencilerin kariyer değerlerini etkileyen unsurların tespitine yönelik bir araştırma: Bireysel değerler. Electronic Journal of Vocational Colleges, 2(2), 57-68.
Cross, S. E., and Madson, L. (1997). Models of the self: self-construals and gender. Psychological Bulletin, 122(1), 5-37.
Cross, S. E., and Morris, M. L. (2003). Getting to know you: The relational self-construal, relational cognition, and well-being. Personality and Social Psychology Bulletin, 29(4), 512-523.
Demirutku, K., and Sümer, N. (2010). Temel değerlerin ölçümü: Portre Değerler Anketi’nin Türkçe uyarlaması. Türk Psikoloji Yazıları, 13(25), 17-25.
Dilmaç, B., Bozgeyikli, H., and Çıkılı, Y. (2008). Öğretmen adaylarının değer algılarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(16), 69-91.
Dilmaç, B., Deniz, M., and Deniz, M. E. (2009). Üniversite öğrencilerinin öz-anlayışları ile değer tercihlerinin incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(18), 9-24.
Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., and Hyun, H. H. (2012). How to Design and Evaluate Research in Education. New York: McGraw-Hill.
Imamoglu, E. O. (1998). Individualism and collectivism in a model and scale of balanced differentiation and integration. The Journal of Psychology, 132(1), 95-105.
Imamoglu, E. O., and Karakitapoglu-Aygün, Z. (1999). Value preferences from the 1970s to 1990s: Generation, gender, and epoch differences at a Turkish university. Turk Psikoloji Dergisi, 14, 1-22.
Kagitcibasi, C. (1997). Individualism and collectivism. In ( J. W. Berry, M. H. Segall, and C. Kagitcibasi Eds.), Handbook of Cross-Cultural Psychology (2nd ed., p. 1–50), Boston: Allyn & Bacon.
Kahyaoğlu, M., and Kırıktaş, H. (2015). Ortaöğretim öğrencilerinin çevresel davranış ve düşünceleri ile bireysel değerleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 32, 88-105.
Karakitapoglu-Aygün, and Imamoglu, E. O. (2002). Value domains of Turkish adults and university students. The Journal of Social Psychology, 142(3), 333-351.
Kohn, M. L., and Schooler, C. (1983). Work and Personality: An Inquiry into the Impact of Social Stratification. Ablex Pub.
Matsumoto, D., and Juang, L. (2013). Culture and psychology (5th ed.), Wadsworth: Cengage Learning.
Mischel, W. (1990). Personality dispositions revisited and revised: A view after three decades. In (L. A. Pervin Eds.), Handbook of Personality: Theory and Research (p. 111-134). New York, NY, US: Guilford Press.
Rokeach, M. (1973). The nature of human values. New York: Free Press.
Schwartz, S. H. (1992). Universals in the content and structure of values: Theory and empirical tests in 20 countries. In (M. Zanna Eds.), Advances in Experimental Social Psychology (Vol. 25, p. 1-65). New York: Academic Press.
Schwartz, S. H. (1994). Are there universal aspects in the content and structure of values? Journal of Social Issues, 50(4), 19-45.
Schwartz, S. H. (2012). An Overview of the Schwartz Theory of Basic Values. Online Readings in Psychology and Culture, 2(1), 1-20.
Schwartz, S. H. (2016). Basic individual values: Sources and consequences. In (D. Sande, and T. Brosch Eds.), Handbook of Value: Perspectives from Economics, Neuroscience, Philosophy, Psychology, and Sociology (p. 63-84). Oxford: UK, Oxford University Press.
Schwartz, S. H. (2017). The refined theory of basic values. In( S. Roccas & Lilach Sagiv Eds.), Values and Behavior: Taking a Cross Cultural Perspective (p.51-72). Cham: Switzerland, Springer International Publishing.
Schwartz, S. H. and Bilsky, W. (1987). Toward a universal psychological structure of human values. Journal of Personality and Social Psychology, 53(3), 550-562.
Schwartz, S. H., and Bardi, A. (1997). Influences of adaptation to communist rule on value priorities in Eastern Europe. Political Psychology, 18(2), 385-410.
Schwartz, S. H., and Bilsky, W. (1990). Toward a theory of the universal content and structure of values: Extensions and cross-cultural replications. Journal of Personality and Social Psychology, 58(5), 878-891.
Schwartz, S. H., and Boehnke, K. (2004). Evaluating the structure of human values with confirmatory factor analysis. Journal of Research in Personality, 38(3), 230-255.
Schwartz, S. H., and Rubel, T. (2005). Sex differences in value priorities: Cross-cultural and multimethod studies. Journal of Personality and Social Psychology, 89(6), 1010-1028.
Schwartz, S. H., Cieciuch, J., Vecchione, M., Davidov, E., Fischer, R., Beierlein, C., . . ., Konty, M. (2012). Refining the theory of basic individual values. Journal of Personality and Social Psychology, 103(4), 663-688.
Schwartz, S. H., Melech, G., Lehmann, A., Burgess, S., Harris, M., and Owens, V. (2001). Extending the cross-cultural validity of the theory of basic human values with a different method of measurement. Journal of Cross-Cultural Psychology, 32(5), 519-542.
Smith, P. B., and Schwartz, S. H. (1997). Values. In (J. W. Berry, M. H. Segall and, C. Kagitcibasi Eds.), Handbook of Cross-Cultural Psychology, (2nd ed., Vol. 3, p. 77-118). Boston, MA: Allyn & Bacon.
Uyguç, N. (2003). Cinsiyet, bireysel değerler ve meslek seçimi. D.E.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi, 18(1), 93-103.
Yalçin-Wells, Ş. (2014). An investigation on the ındividual value preferences of teacher candidates at an art and craft teaching department: the case of Ataturk Education Faculty. Educational Policy Analysis and Strategic Research, 9(1), 36-53.