Hatırda Kalanlar: Bulgaristan Muhaciri Kadınların Anlatılarında Göç

Ortak deneyimin sürekliliğini bölen mekânsal bir yer değiştirme olarak göç aynı zamanda, grup hafızasında bir “baskın anı” olarak da değerlendirilebilmektedir. Göç ve göçle birlikte gelen yeni kent yaşamı, göçmenin zamana ve mekâna dair algı ve alışkanlıklarını değiştirmektedir. Bununla birlikte hatırlananlar ve unutulanlar yeni bir bağlam içerisinde tekrardan üretilmektedir. Bulgaristan’dan Türkiye’ye göç eden kadınların yaşam deneyimleri temelinde yapılandırılan bu çalışmada hafıza, yer değiştirmeyle (göç) ilişkisi çerçevesinde ele alınmaktadır. Buna bağlı olarak hafızanın toplumsal olarak grup etkileşimlerine ve mekâna dağılmış olabileceği görüşü üzerinde durulmaktadır. Burada, çalışmanın amaçlarına uygun düşecek şekilde niteliksel bir araştırma desenine başvurulmuş, katılımcılarla derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşmelerde farklı tarih aralıklarında Bulgaristan’dan Türkiye’ye göç eden 10 kadın katılımcının, göç öncesi, göç süreci ve göç sonrası ile ilgili deneyimleri ele alınmıştır. İlgili üç sürece dair hatırlananlar arasında Bulgaristan’daki köy yaşamı ve bu yaşamı şekillendiren tütün işi; Bursa’ya yolculuk ve yolculuk sonrası Bursa’da yaşam mücadeleleri ile yeni yaşama uyum temaları öne çıkmıştır. Sonuç itibariyle bu çalışma, toplumsal hafızanın –ontolojik tartışmalarından bağımsız olarak-, grup etkileşimlerinde ve mekânın yapılanmasında dağılabileceği ve bugünden kurulabileceği iddiasını ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Hatırlama ve unutma, yer değiştirme, Göç ve göçmen, Bulgaristan muhaciri kadınlar

Remains in the Memory: Migration in the Narratives of the Immigrant Womens from Bulgaria

Migration as a spatial displacement that divides the continuity of common experience can also be viewed as a “dominant memory” in group memory. Migration and the new urban life that comes with the migration change the migrants’ perceptions and habits on time and space. However, remembered and forgotten are reproduced in a new context. In this study based on the life experiences of women who immigrated from Bulgaria to Turkey, memory is discussed in the framework of relationship with a change of location (migration). Accordingly, it is emphasized that memory may be distributed to social interactions and space. Here, a qualitative research design was applied in accordance with the objectives of the study and in-depth interviews were conducted with the participants. In these interviews ten female participants’ -who migrated to Turkey from Bulgaria across different date ranges- experiences on pre-migration, migration process and post-migration are discussed. Among the three processes recalled, the village life in Bulgaria and the tobacco business that shaped it; the migration to Bursa and after the migration, the themes of living struggles and adaptation to new life came to the fore. As a result, this study reveals that social memory -independently from ontological discussions- can be dispersed in group interactions and structuring of space and established from today.

Keywords:

Remembrance and forgetting, Spatial displacement, Migration and migrant, Muhacir women from Bulgaria,

PDF

___

Abadan-Unat, N. (1986). Women in the developing world: evidence from Turkey. Denver: University of Denver Press.
Adıgüzel, Y. (2016). Göç sosyolojisi. Ankara: Nobel.
Barash, J. (2007). Belleğin kaynakları. Cogito, 50, 11-22.
Bjork, R. (1975). Retrival as a memory modifier: an interpretation of negative recency and related phenomena. (R. Solso Ed.), Information processing and cognition içinde (s. 123-144). New Jersey: L. Erlbaum Associates.
Boyer, P. (2015). Anılar ne işe yarar? Hatırlamanın biliş ve kültürle ilgili işlevleri. (P. Boyer, ve J. Wertsch Ed.), (Çev: Y. Aşçı Dalar), Zihinde ve kültürde bellek içinde (s. 5-36). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
Chambers, I. (2014). Göç, kültür, kimlik. İstanbul: Ayrıntı.
Connerton, P. (1999). Toplumlar nasıl anımsar? İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Connerton, P. (2012). Modernite nasıl unutturur. (Çev: K. Kelebekoğlu). İstanbul: Sel Yayıncılık.
Eklemezler, S. (2018). Toplumsal hafıza ve mekan: Bulgaristan göçmeni kadınların deneyimleri ve Bursa Göç Tarihi Müzesi . Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Halbwachs, M. (2007). Kolektif bellek ve zaman. Cogito, 50, 55-76.
Halbwachs, M. (2016). Hafızanın toplumsal çerçeveleri. Ankara: Heretik.
Huyssen, A. (1999). Alacakaranlık anıları: bellek yitimi kültüründe zamanı belirlemek. (Çev: K. Atakay). İstanbul: Metis.
Neyzi, L. (2011). Nasıl hatırlıyoruz-Türkiye'de bellek çalışmaları. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayını.
Ricoeur, P. (2012). Hafıza, tarih, unutuş. İstanbul: Metis Yayınları.
Roediger, H., Zaromb, F. ve Butler, A. (2015). Kolektif belleğin şekillendirilmesinde tekrarlanan hatırlamanın rolü. (P. Boyer ve J. Wertsch Ed.), Zihinde ve kültürde bellek içinde (s. 175-216). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
Roseman, C. (1971). Migration as a spatial and temporal process. Annals of the Association of American Geographers, 61, 589-598.
Schacter, D., Gutchess, A. ve Kensinger, E. (2015). Belleğin özgüllüğü: Bireysel ve kolektif hatırlamanın etkileri. (P. Boyer ve J. Wertsch Eds.), Zihinde ve kültürde bellek içinde (s. 107-144). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
Volkan, V. (2017). Göçmenler ve mülteciler: travma, sürekli yas, önyargı ve sınır psikolojisi. Ankara: Pusula Yayınevi.