Doğa BAŞER, Mehmet KIRLIOĞLU, Huriye İrem KALAYCI KIRLIOĞLU

Empati Kavramına Bauman Çerçevesinden Bir Bakış

Ötekini anlamak ve onu hissedebilmek sosyal bilimlerin temel uğraşlarından biri ve çıkmazı haline gelmiştir. Disiplinler arası bir genel kabul olarak empati, karşıdaki kişinin hissettiklerini ve düşündüklerini zihninde canlandırabilme yeteneğidir. Empatinin duygu ve düşüncelerin anlaşılmasına vurgu yaptığı düşünüldüğünde Bauman'ın da eserlerinde duyguları yoğun bir şekilde ele aldığı görülür. Bu çalışmada güncel empati literatürü Bauman'ın görüşleri çerçevesinde değerlendirilmiştir. Bu çerçevede rasyonellik, ahlak, biz ve onlar temaları değerlendirmeye alınmıştır. Rasyonellik temasında empatinin bilişsel ve duygusal boyutlarının bir arada bulunmasından hareketle Bauman'ın rasyonellik eleştirisi ele alınmış, rasyonellik ile empatinin bilişsel boyutu arasında ilişki kurularak ötekini anlamada bilginin ve hissetmenin önemine değinilmiştir. Ahlak temasında Bauman'ın ahlaki yaklaşımında temel gösterdiği Levinas'ın ahlak anlayışı çerçevesinde ötekini anlamanın imkanı ve bunun özgecilikle ilişkisi değerlendirilmiştir. Empati günümüzde yardım etmenin ve özgeci davranışın önemli bir kaynağı olarak görülmektedir. Bununla birlikte empatide kişinin ötekini anlamaya çalışırken olumsuz etkilenmemek için kendine sınırlar koymasının altı çizilmektedir. Biz ve onlar temasında ise toplumsal yaşamdaki gruplaşmaların ötekini anlamayı ne derece etkilediği değerlendirilmiş, ötekini anlamanın benzerlik, yakınlık ve farklılıkla ne gibi ilişkileri olabileceği üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Zygmunt Bauman, Empati, Ahlak, Özgecilik, Rasyonellik

The Concept of Empathy Through the Perspective of Zygmunt Bauman

Understanding and feeling the other have become one of the main pursuits and dead ends of social sciences. The multidisciplinary conception of empathy is the ability of envisioning of what the other thinks and feels. Considering the fact that empathy emphasizes understanding of feelings and thoughts, Bauman gives also a strong emphasis on emotions. This study evaluates the current literature of empathy within the context of Bauman's ideas. The themes of rationality, morality, us and them are evaluated in this context. Within the theme of rationality, Bauman's criticism of rationality evaluated depending on the fact that empathy has both cognitive and emotional aspects. Similarly, the relation between empathy and rationality is formed with which the importance of knowledge and feeling are mentioned in understanding the other. In the theme of morality, Levinas' understanding of morality, which is the foundation of Bauman's morality, is used to analyse the possibility of understanding the other and its relation to altruism. Nowadays, empathy is seen as a source of helping the other and altruistic behavior. The discussions of empathy also underlies the importance of human beings' limitations of themselves to protect themselves from being negatively affected while they are trying to understand the other. This conception of altruism includes human beings' giving priority to the other before themselves. For the themes of we and the other, the scope of influence of grouping in social life for understanding the other, and what kind of relation might be between understanding of the other and being similar, close and different are the subjects that are emphasized.

Keywords:

Zygmunt Bauman, Empathy, Morality, Alturism, Rationality,

PDF

___

Acar, M.A. (2016). Levinas'ta aşkınlık düşüncesine giriş. Kaygı Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 27, 93-110.
Apaydın, E. (2006). Levinas felsefesinde öznelik ve öteki problem. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe Tarihi Anabilim Dalı, Ankara.
Bauman Z. (2011). Modernite, kapitalizm, sosyalizm. İstanbul: Say Yayınevi.
Bauman, Z. (1998). Postmondern etik. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Bauman, Z. (1999) Culture as praxis. London: Sage Publications Ltd.
Bauman, Z. (2000). Ölümlülük ölümsüzlük ve diğer hayat stratejileri. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Bauman, Z. (2001). Parçalanmış hayat postmodern ahlak denemeleri. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Bauman, Z. (2003). Modernlik ve müphemlik. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Bauman, Z. (2004). Sosyolojik düşünmek. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Bauman, Z. (2005). Bireyselleşmiş toplum. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Bauman, Z. (2007a). Consuming life. USA: Polity Press.
Bauman, Z. (2007b). Modernite ve holocaust. İstanbul: Versus Kitap.
Bauman, Z. (2009). Akışkan aşk insan ilişkilerinin kırılganlığına dair. İstanbul: Versus Kitap.
Bauman, Z. (2010). Etiğin tüketiciler dünyasında bir şansı var mı?Ankara: De Ki Yayınevi.
Bauman, Z. (2017). Akışkan modernite. İstanbul: Can Yayınları. Cosmovici, I. (2016). The "Embedding metaphor". The emotional and sensitive dimensions of zygmunt bauman's scientifical metaphors.Journal of Experiential Psychotherapy, 19(3), 20-29.
Crone, M. (2008). Bauman on ethics-intimate ethics for a global world?M.H. Jacobsen, P. Poder (Der.), The sociology of Zygmunt Bauman challenges and critique (ss. 155-171). Hampshire: Ashgate Publishing Ltd.
De Waal, F.(2014). Empati çağı. Ankara: Akıl Çelen Kitaplar.
Decety, J., Moriguchi, Y.(2007). The empathic brain and its dysfunction in psychiatric populations: implications for interventions across clinical conditions. BioPyschoSocialMedicine, 1, 1-22.
Dökmen, Ü.(1998). İletişim çatışmaları ve empati: Sanatta ve günlük yaşamda.İstanbul: Sistem yayıncılık.
Gair, S.(2011). Creating spaces for critical reflection in social work education: learning from a classroom-based empathy project. Reflective Practice, 12(6), 791-802.
Gerdes, K. E.(2011). Empathy, sympathy, and pity: 21st-century definitions and implications for practice and research. Journal of Social Service Research, 37(3), 230-241.
Gerdes, K. E., Segal, E. A.(2009). A social work model of empathy. Advances in Social Work, 10(2), 114-127.
Gerdes, K. E., Segal, E. A., Lietz, C. A.(2010). Conceptualising and measuring empathy. British Journal of Social Work, 40, 2326-2343.
Gibbons, S. B.(2011). Understanding empathy as a complex construct: A review of the literature. Clinical Social Work Journal, 39, 243-252.
Goleman, D.(2006). Sosyal zeka insan ilişkilerinin yeni bilimi. İstanbul: Varlık Yayınları.
Gruen A. (2006). Empatinin yitimi kayıtsızlık politikası üzerine. İstanbul: Çitlembik Yayınları.
Hakansson, J., Montgomery, H. (2003). Empathy as an interpersonal phenomenon. Journal of Social and Personal Relationships, 20(3), 267-284.
Hardy, S., Mawhiney, A. M. (2000). Diversity in social work practice. S. Nancy, S. Karol, G. Bernie(Der.),Challanges for social work students (ss. 19-34). Toronto: Canadian Scholars' Press.
Hookway, N. (2016). Zygmunt Bauman's moral saint: Reclaiming self in the sociology of morality.Acta Sociologica,60(4), 358-367.
Junge, M. (2001). Zygmunt Bauman's posioned gift of morality.British Jorunal of Sociology, 52(1), 105-119.
Karadağ, E., Mutafçılar, I. (2009). Prososyal davranış ekseninde özgecilik üzerine teorik bir çözümleme. Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 41-70.
King, S. H. (2011). The structure of empathy in social work practice. Journal of Human Behavior in the Social Environment, 21, 679-695.
Kumar, K. (2004). Sanayi sonrası toplumdan post-modern topluma çağdaş dünyanın yeni kuramları. Ankara: Dost Kitabevi.
Levenson, R. W., Ruef, A. M.(1992). Empathy: a physiological substrate.Journal of Personality and Social Psychology, 63(2), 234-246.
Levinas, E. (2005) Zaman ve başka. İstanbul: Metis Yayınları.
Levinas, E. (2006). Ölüm ve zaman. İstanbul: Ayrıntı Yayınevi.
Levinas, E. (2010). Sonsuza tanıklık. İstanbul: Metis Yayınları.
McCann, I. L., Pearlman, L. A. (1990). Vicarious traumatization: A framework for understanding the psychological effects of working with victims, Journal of Traumatic Stress, 3(1), 131-149.
Mestrovic, S. G. (1999). Duyguötesi toplum. İstanbul : Ayrıntı Yayınları.
Morgan, W. D., Morgan, S. T.(2005). Cultivating attention and empathy. C. K. Germer, R. D. Siegel (Der.), Mindfulness and psychotherapy(ss. 79-90). Fulton PR, New York: Guilford Press.
Rasoal, C., Eklund, J., Hansen, E. M.(2011). Toward a conceptualization of ethnocultural empathy. Journal of Social, Evolutionary and Cultural Psychology, 5(1), 1-13
Richards, S., Ruch, G., Trevithick, P. (2005). Communication skills training for practice:The ethical dilemma for social work education.Social Work Education: The International Journal, 24 (4), 409-422.
Rogers, C.(2011). Kişi olmaya dair: Bir terapistin gözüyle psikoterapiye giriş. İstanbul: Okyanus Yayınları.
Segal, E. A. (2007). Social empathy: A new paradigm to address poverty. Journal of Poverty, 11(3), 65-81.
Segal, E. A.(2011). Social empathy: A model built on empathy, contextual understanding, and social responsibility that promotes social justice. Journal of Social Service Research, 37, 266-277
Sinclair, S. L., Monk, G., (2005). Discursive empathy: a new foundation for therapeutic practice.British Journal of Guidance & Counselling, 33(3), 333-349
Smart, B. (2000). Postmodern toplum teorisi. M. Küçük (Der.), Modernite versus postmodernite (ss. 317-366). Ankara: Vadi Yayınları.
Statham, D.(2007). Models of assesment. L. Joyce (Der.),Handbook for practice learning in social work and social care (ss. 101-114). USA: Jessica Kingsley Publishers.
Tarhan, N.(2013). Toplum psikolojisi. İstanbul: Timaş Yayınları.
Thomas, J. T., Otis, M. D.(2010). Intrapsychic correlates of professional quality of life: Mindfulness, empathy and emotional separation. Journal of the Society for Social Work and Research, 1(2), 83-98.
Turan, H. (2016). Levinas'ta fenomenoloji ve başkalık. V. Türkiye'de Lisansüstü Çalışmalar Kongresi (ss. 223-236), Isparta.
Vignemont, F. D., Singer, T.(2006). The empathic brain: How, when and why? Trends in Cognitive Sciences, 10(10), 435-440.