Ş.şule ERÇETİN, Sait AKBAŞLI, Ercan BAYSÜLEN

Devletin Yükseköğretim Öğrencilerine Yönelik Yaptığı Karşılıksız Harcamalarının Mali Boyutu

Yükseköğretim, devletler tarafından vatandaşlarına sunulması zorunluluk arz etmeyen yarı kamusal maldır. Ekonomik getirisinin yüksek olması sebebiyle bireylerin yükseköğretim hizmeti alması için devlet, yükseköğretim hizmeti vermekte ve bu hizmetin yükünü biraz hafifletebilmek adına özel sektörün de yükseköğretime desteğini teşvik etmektedir. Dünyanın pek çok ülkesinde de yükseköğretim ağırlıklı olarak kamu sektörünün desteğiyle sürdürülmektedir. Dünya ülkeleri temel ekonomileri, kültürleri ve politik sistemleri açısından birbirlerinden oldukça farklı olmalarına rağmen yükseköğretimin finansmanı konusunda ülkeler arasında büyük benzerlikler bulunmaktadır. Dünyadaki egemen tema, yükseköğretim kurumları ile aileleri etkileyen, neredeyse tüm ülkeler tarafından politik hedefleri karşılamak için uygulanan bu eğitimde ciddi bir kemer sıkma politikası mevcuttur; çünkü yükseköğretim, özellikle araştırma üniversiteleri oldukça maliyetlidir ve bu kurumlara olan talep her yıl artmaktadır. Artan bu maliyetler ülkeleri; yükseköğretimin kamu gelirleri, aile katkıları ve hayırseverlerin bir kombinasyonu ile finanse edilmesi gerektiği şeklindeki anlayışa yöneltmektedir. Bu çalışmada dünya ülkelerinde ve Türkiye’de yükseköğretimde harcamaların bütçe içindeki yerini ve dünyada yükseköğretime ayrılan payı belirlemek amacıyla alanyazın taraması gerçekleştirilmiştir. Erişilen çalışma bulguları değerlendirilerek, dünya ülkelerinde ve Türkiye’de bütçeden yükseköğretime ayrılan pay tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Yükseköğretim, Finansman, kamu harcaması

Financial Aspects of Unpaid Spending by the State for Higher Education Students

Higher education is a semi-public property which does not have to be presented by the state. However, because the state has a high level of income for education, the state undertakes this burden for individuals to receive higher education, and provides higher education and encourages the private sector to support higher education in order to alleviate some of its burden. In many countries of the world, higher education is supported by public sector. Although the countries of the world are quite different from each other in terms of their basic economies, cultures and political systems, there are many similarities between countries in the financing of higher education. The dominant theme in the world is a serious austerity policy that affects higher education institutions and families, and is implemented by almost all countries to meet policy targets, because higher education, especially research universities, is quite costly and enrolment is increasing every year. These costs increased countries; it leads to the understanding that higher education should be financed by a combination of public revenues, family contributions and philanthropists. In this study, the countries of the world and their place within the budgets of higher education expenditures in Turkey and investigate literature was conducted to determine the share allocated. Within the scope of the literature review, studies on higher education expenditures, higher education finance and statistical data have been tried to be reached. Results are evaluated and OECD countries and share of the budget allocated to higher education in Turkey was discussed.

Keywords:

higher education, financing, public expenditure,

PDF

___

Akça, H. (2012). Yükseköğretimin finansmanı ve türkiye için yükseköğretim finansman modeli önerisi. Yönetim Ve Ekonomi, 19(1), 91-104.
Akdoğan, A. (2005). Kamu maliyesi. 10. Baskı, Ankara:Gazi Kitabevi,.
Bulutoğlu, K. (2008). Kamu ekonomisine giriş, 7. Baskı, Ankara:Maliye ve Hukuk Yayınları,
Dearden, L, Fitzsimons, E, veWyness, G. (2011). The ımpact of tuition fees and support on university participation in the UK. http://hereview.independent.gov.uk- /hereview/report/ adresinden erişilmiştir.
Ekinci, E. (2009). Türkiye’de yükseköğretimde öğrenci harcama ve maliyetleri. Eğitim ve Bilim, 34(154), 119-133.
Hanushek, E. A. (2009a). School policy: Implications of recent research for human capital investments in South Asia and other developing countries. Education Economics, 17(3), 291-313.
Hanushek, E. A. (2009b). The economic value of education and cognitive skills. Handbook of education policy research, 39-56.
Hanushek, E. A. (2009c). School policy: implications of recent research for human capital investments in South Asia and other developing countries. Education Economics, 17(3), 291-313.
Hanushek, E. A. (2016). Will more higher education improve economic growth?. Oxford Review of Economic Policy, 32(4), 538-552.
Hanushek, E. A., ve Wößmann, L. (2007). The role of school improvement in economic development (No. w12832). National Bureau of Economic Research.
Johnstone, D. B. (2003). Cost sharing in higher education: Tuition, financial assistance, and accessibility in a comparative perspective. Sociologický časopis/Czech Sociological Review, 39(3), 351–374
Johnstone, D. B. (2015). Financing higher education worldwide perspectives and policy options. THF Working Paper, Working Papers Series No.6/2015, University at Buffalo, State University of New York (SUNY).
KYK. (2017). 2017 yılı kurumsal mali durum ve beklentiler raporu. http://yurtkur.gsb.gov.tr/Public/Edit/images/KYK/MaliDurumDenetimRapo rlari/2017/2017_Mali_Durum_Beklentiler_Raporu.pdf adresinden erişilmiştir.
Nadaroğlu, H. (2000). Kamu maliyesi teorisi. 11. Baskı, İstanbul: Beta Yayınları.
OECD (2017a), Benchmarking higher education system performance: Conceptual framework and data, Enhancing Higher Education System Performance. OECD Paris.
OECD (2017b). Education at a Glance 2017: OECD indicators. Paris:OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/eag-2017-en Pehlivanoğlu, O. (2011). Kamu maliyesi. Trabzon:Murathan Yayınevi.
Stiglitz, J. E. (1994). Kamu kesimi ekonomisi. İstanbul:Marmara Üniversitesi Yayınları, 2. Baskı.
TÜİK, (2017). Eğitim istatistikleri. 24.12.2017 tarihinde www.tuik.gov.tr adresinden erişilmiştir.
Türk, İ. (2010). Kamu maliyesi. 8. Baskı, Ankara:Turhan Kitabevi.
Türkmen, F. (2009). Yükseköğretim sistemi için bir finansman modeli önerisi. DPT. http://www3.kalkinma.gov.tr/DocObjects/View/4230/yoksistemi.pdf adresinden erişilmiştir.
UKA, (2016). Status Report 2016: Higher education in Sweden. https://english.uka.se/about-us/publications/reports-- guidelines/reports--guidelines/2016-06-16-higher-education-insweden---2016-status-report.html adresinden erişilmiştir.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 6. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
YURTKUR. (2017). 2016 yılı faaliyet raporu. http://yurtkur.gsb.gov.tr/Public/Edit/images/KYK/FaaliyetRaporlar%C4%B 1/2016_falliyet_raporu_1.pdf