Kamuya Açılan Sınıf: Mesleki Mahremiyet ve Uzaktan Eğitimde Gözetlenme

Bu çalışmanın amacı Covid-19 salgını ile yaygınlaşan uzaktan ve dijital eğitim-öğretim faaliyetleri esnasında ortaya çıkan mahremiyet ihlali algısı ve dijital gözetime ilişkin öğretmenlerin deneyimlerini ve görüşlerini ortaya çıkarabilmektir. Bu bağlamda Türkiye’nin farklı coğrafi bölgelerinde ve illerinde çalışan toplamda 24 öğretmenle yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ile veriler elde edilmiştir. Bu çalışmada nitel araştırma yaklaşımı içinde yer alan bütüncül tekli durum deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çözümlenmesinde içerik analizinden yararlanılmıştır. Öne çıkan bulgular arasında bu süreçte öğretmenlerde mahremiyete ilişkin kaygıların arttığı görülmektedir. Sınıf içinde yani kamusal alanda kalması gereken öğretmen-öğrenci ilişki ve diyaloglarının izleyen herkese açık hale gelmesi mesleki mahremiyet algısını da olumsuz etkilemektedir. Bununla birlikte mesleğe yabancılaşma, yüksek kaygı, huzursuzluk, gözetilmenin verdiği endişe, ailelerin sürece karışması de yer almaktadır. Uzaktan eğitimin öğretmenlik mesleğinde öğretme heyecanını kaybettirdiği de görülmektedir. İzlenmenin öğretmenlerde bir baskı unsuruna dönüştüğü de bulgulardan anlaşılmaktadır. Mesleki mahremiyet bilincinin güçlen-dirilmesi bu süreçte önemli sayılmaktadır. Araştırmanın sadece öğretmenlerle sınırlı olması ve öğrenci ya da aileler ile görüşme yapılmamış olması çalışmada sınırlılık olarak ele alınabilir.

Classroom Opening to the Public: Professional Privacy and Surveillance in Distance Education

The aim of this study is to reveal the experiences and opinions of teachers regarding the perception of privacy violation and digital surveillance that emerged during the distance and digital education activities that became widespread with the Covid-19 outbreak. In this context, Turkey's different geographical areas and data with semi-structured interview technique to teach a total of 24 workers in the province were obtained. In this study, the holistic single case design, which is included in the qualitative research approach, was used. Content analysis was used to analyze the research. Among the prominent findings, it is seen that concerns about privacy among teachers increased during this process. The fact that teacher-student relationships and dialogues, which should remain in the classroom, ie in the public sphere, become open to everyone who watches also negatively affect the perception of professional privacy. In addition, alienation from the profession, high anxiety, uneasiness, anxiety caused by being observed, and interference of families in the process are also included. It is also seen that distance education loses the enthusiasm of teaching in the teaching profession. It is understood from the findings that monitoring has turned into an element of pressure for teachers. Strengthening professional privacy awareness is considered important in this process. The fact that the study was limited to only teachers and no interviews were made with students or families can be considered as a limitation in the study.

___

  • Akyavuz, E. ve Çakın, M. (2020). Covid-19 salgınının eğitime etkisi konusunda okul yöneticilerinin görüşleri. Turkish Studies, 15(4), 723-737. doi: 10.7827/TurkishStudies.44140.
  • Akyıldız, H. (1998). Bireysel ve toplumsal boyutlarıyla yabancılaşma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3, 163-176.
  • Atmaca, T. (2020). Öğretmenlerin kişilik tipleri ile mesleğe yabancılaşma arasındaki ilişki. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 491-506. doi: 10.17240/aibuefd.2020.20.52925-613930
  • Baştürk, E. (2016). Panoptikon’dan post panoptikon’a gözetimin soykütüğü. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
  • Bauman, Z. (2018). Akışkan modernite (Sinan Okan Çavuş, Çev.). İstanbul: Can Yayınları. Çeviri tarihi: 2017
  • Bauman, Z. and Lyon, D. (2020). Akışkan gözetim (Elçin Yılmaz, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Çeviri tarihi: 2013
  • Baudrillard, J. (2020). Simülakrlar ve simülasyon (Oğuz Adanır, Çev.). Ankara: Doğu-Batı Yayınları. Çeviri tarihi: 2005
  • Bennett, S. and Lockyer, L. (2006). Becoming an online teacher: Adapting to a changed environment for teaching and learning in higher education. Educational Media International, 41(3), 231-248. doi: 10.1080/09523980410001680842.
  • Bozkurt, A. (2020). Koronavirüs (Covid-19) pandemi süreci ve pandemi sonrası dünyada eğitime yönelik değerlendirmeler: Yeni normal ve yeni eğitim paradigması. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(3), 112-142.
  • Castells, M. (2013). Ağ toplumunun yükselişi enformasyon çağı: Ekonomi, toplum ve kültür (C1) (Ebru Kılıç, Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. Çeviri tarihi: 2005
  • Chul-Han, B. (2019). Şeffaflık toplumu (Haluk Barışcan, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları. Çeviri tarihi: 2017
  • Çelik, Z. (2020). Covid-19 salgının gölgesinde eğitim: Riskler ve öneriler. Ankara: Eğitim Bir-Sen.
  • Deleuze, G. (1992). Postscript on the society of control. October, 59, 3-7.
  • Erdoğan, C. (2016). Analysis on the relationship between trust culture and prejudices in primary schools, Eurasian Journal of Educational Research, 63, 153-168, http://dx.doi.org/ 10.14689/ejer.2016.63.9
  • Erjem, Y. (2005). Eğitimde yabancılaşma olgusu ve öğretmen: lise öğretmenleri üzerine sosyolojik bir araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(4), 395-417.
  • Foucault, M. (2019). İktidarın gözü (Işık Ergüden ve Osman Akınhay, Ed.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Gangal, M. ve Öztürk Y. (2019).Okul öncesi öğretmenlerinin sınıflarında istenmeyen davranışlar ve başa çıkma yolları. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(3), 1100-1118. doi: 10.14689/issn.2148-624.1.7c.3s.9m
  • Gerçek, M. (2018). Mesleki kaygı ve kariyer uyumluluğu arasındaki ilişkiler: Öğretmen adayları açısından bir inceleme. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2). 297-312. 10.26468/trakyasobed.401010
  • Gündoğan, A.O. (2019). Başlangıçtan günümüze mahremiyetin idrak edilişi. Mahremiyet: Hayatın sırları ve sınrıları (Nazife Şişman, Ed.) (s.35-50) içinde. İstanbul: İnsan Yayınları.
  • Hazır, M. (2019). Siber toplumda mahremiyetin dönüşümü. Mahremiyet: Hayatın sırları ve sınrıları (Nazife Şişman, Ed.) (s.145-162) içinde. İstanbul: İnsan Yayınları.
  • Kabaklı-Çimen, L. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin mesleğe yabancılaşma düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 519-552. doi: 10.23863/kalem.2017.85
  • Kahraman, M. (2020). COVID-19 salgınının uygulamalı derslere etkisi ve bu derslerin uzaktan eğitimle yürütülmesi: Temel tasarım dersi örneği. İMÜ Sanat Tasarım ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, 6(1), 44-56̈.
  • Kalafat, Ş. S. (2017). Üniversitelerdeki İngilizce okutmanlarının örgütsel iklim algıları ile mesleki tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Kesik, F. ve Cömert, M. (2014). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin işe yabancılaşma düzeylerine ilişkin algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 27-46. doi: 10.17679/iuefd.99916.
  • Keyes, R. (2006). Hakikat sonrası çağ: Günümüz dünyasında yalancılık ve aldatma (Deniz Özçetin, Çev.). İzmir: Delidolu Yayınları. Çeviri tarihi: 2004
  • Kılıç, H. (2009). Sosyo-ekonomik değişkenler açısından eğitimde yabancılaşma olgusu ve öğretmen. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
  • Lace, S. (2005). Introduction. The Glass Consumer (Susanne Lace, Edt.) (s.1-14) içinde. Bristol: Policy.
  • Lyon, D. (2006). Günlük hayatı kontrol etmek: Gözetlenen toplum (Gözde Soykan, Çev.). İstanbul: Kalkedon Yayınları. Çeviri tarihi: 2006
  • Lyon, D. (2013). Gözetim çalışmaları: Genel bir bakış (Ali Toprak, Çev.). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
  • Marshall, G. (1999), Sosyoloji Sözlüğü. Bilim ve Sanat Yayınları: Ankara.
  • McLuhan, M. (2005). Yaradanımız medya (Ünsal Oskay, Çev.). İstanbul: Turkuvaz Kitap. Çeviri tarihi: 2005
  • Okmeydan, S. (2017). Postmodern kültürde gözetim toplumunun dönüşümü: ‘Panoptikon’dan ‘sinoptikon’ ve ‘omniptikon’a. AJIT-e: Online Academic Journal of Information Technology, 8(30), 45-69.
  • Özbek, M. (2004). Kamusal alanın sınırları. Kamusal alan (Meral Özbek, Ed.) (s.19-90). içinde İstanbul: Hil Yayınları. Özdemi̇r, T., Orhan, M. ve Özkayran, S. E. (2018). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin örgütsel sinizm davranışları ile örgütsel sessizlik davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 37, 1-20.
  • Patton, M. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (Mesut Bütün-Selçuk Beşir Demir, Ed.). Ankara: Pegem Yayınevi.
  • Poyraz, H. (2019). Mahremiyet, mahrumiyet, hürriyet. Mahremiyet: Hayatın sırları ve sınrıları (Nazife Şişman, Ed.) (s.21-34) içinde. İstanbul: İnsan Yayınları.
  • Rapanta, C., Botturi, L., Goodyear, P., Guàrdia, L. and Koole, M. (2020). Online university teaching during and after the covid-19 crisis: Refocusing teacher presence and learning activity. Postdigital Science and Education, 2, 923-945. doi: 10.1007/s42438-020-00155-y.
  • Seçti̇m, H. ve Erkul, H . (2020). Yönetim yaklaşımları üzerine kuramsal bir değerlendirme. Management and Political Sciences Review, 2(1),18-50.
  • Sidorkin, A. M. (2004). In the event of learning: alienation and participative thinking in education, Educational Theory, 54(3), 251-262.
  • Sunar, L. (2020). Türkiye’de Çalışma Hayatı ve Meslekler Araştırması. https://tyap.net/mediaf/Calisma_Hayati.pdf
  • Şişman, N. (2019). Sunuş. Mahremiyet: Hayatın sınırları ve sırları (Nazife Şişman, Ed.) (s.7-20) içinde İstanbul: İnsan Yayınları.
  • Turan, S., ve Şentürk, İ. (2012). Foucault’un iktidar analizi bağlamında eğitim yönetimine ilişkin bir değerlendirme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 8(2), 243-272.
  • Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
  • Yin, R. (2017). Durum çalışması araştırması uygulamaları (İlhan Günbayı, Çev.). Ankara: Nobel Yayınevi. Çeviri tarihi: 2017