Muhammet Ali TİLTAY, Murat ÖZ, Mustafa Enes TEPE

Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları Bağlamında Kurumsal Sosyal Sorumluluk Uygulamaları: Türkiye’de Mevcut Durum ve Eğilimler

Bu çalışmada Türkiye Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği (TKSSD), Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK), Sürdürülebilirlik Akademisi tarafından KSS faaliyetleri ödüllendirilen ve 2018–2020 dönemi BİST Sürdürülebilirlik Endeksi’nde yer alan işletmelerin internet sitelerinde yer alan KSS projeleri etik teoriler kapsamında yer alan sürdürülebilir kalkınma yaklaşımı bağlamında incelenmiştir. 126 işletme tarafından gerçekleştirilen 520 KSS faaliyeti analiz edilmiştir. Çalışmada amaçlı örneklem tekniklerinden ölçüt örneklem kullanılmıştır. İşletmelerin internet sitelerinde yayımladıkları KSS projeleri nitel ve nicel içerik analizine tabi tutulmuştur. Analiz edilen KSS faaliyetleri pazarlama ve kurumsal sosyal girişimler (Kotler vd., 2012) ile Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA) indeksi bağlamında sınıflandırılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre, pazarlama ve kurumsal sosyal girişimler bağlamında analiz edilen KSS projelerinin çoğunluğu (%67) kurumsal odaklı girişimler kapsamındadır. Küresel amaçlar bağlamında ise her dört projeden üçü eşitsizliklerin azaltılması, nitelikli eğitim, karasal yaşam, sağlıklı ve kaliteli yaşam ve toplumsal cinsiyet eşitliği amaçlarına yöneliktir. Ayrıca, analiz edilen işletmelerin %41'i imalat sektöründe yer alırken, %65'inin menşei ülkesi Türkiye'dir.

Anahtar Kelimeler:

Kurumsal Sosyal Sorumluluk, Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları, Pazarlama ve Kurumsal Sosyal Girişimler, Küresel Amaçlar, Sürdürülebilirlik

Corporate Social Responsibility Practices in the Context of Sustainable Development Goals: Current Situation and Trends in Turkey

In this study, CSR projects of the businesses awarded by the Corporate Social Responsibility Association of Turkey (CSR Turkey), Turkish Confederation of Employer Association, Sustainability Academy and listed in the BIST Sustainability Index for the period of 2018-2020 were examined. The reports are analyzed in the context of the sustainable development approach which is within the ethical theories. 520 CSR activities carried out by 126 businesses were analyzed. Criterion sampling, one of the purposeful sampling techniques, was applied in the study. Qualitative and quantitative content analysis was performed of CSR projects reported by businesses on their websites. The CSR activities analyzed were classified in the context of marketing and corporate social initiatives (Kotler et al., 2012) and the United Nations Sustainable Development Goals (SDGs) index. The results indicate that the majority (67%) of the CSR projects analyzed within the scope of marketing and corporate social initiatives are under the corporate-driven initiatives. In the context of the global goals, three of every four projects are for reduced inequalities, quality education, life on land, good health and well-being, and gender equality goals. In addition, 41% of the analyzed businesses are in the manufacturing sector, while Turkey is the country of origin of 65% of them.

Keywords:

Corporate Social Responsibility, The Sustainable Development Goals, Marketing and Corporate Social Initiatives, The Global Goals, Sustainability,

PDF

___

Ahi, P., & Searcy, C. (2013). A comparative literature analysis of definitions for green and sustainable supply chain management. Journal of cleaner production, 52, 329-341. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2013.02.018
Aktan, C. C., ve Börü, D. (2007). Kurumsal sosyal sorumluluk, Kurumsal sosyal sorumluluk: İşletmeler ve sosyal sorumluluk, (7-25), İGİAD İktisadi Girişim ve İş Ahlakı Derneği Yayınları, İstanbul 2007.
Arli, D. I., & Lasmono, H. K. (2010). Consumers' perception of corporate social responsibility in a developing country. International Journal of Consumer Studies, 34(1), 46-51. https://doi.org/10.1111/j.1470-6431.2009.00824.x
Avrampou, A., Skouloudis, A., Iliopoulos, G., & Khan, N. (2019). Advancing the sustainable development goals: Evidence from leading European banks. Sustainable Development, 27(4), 743-757. https://doi.org/10.1002/sd.1938
Aytar, O. (0219). BİST Sürdürülebilirlik Endeksinde Yer Alan Şirketlerin Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetleri Üzerine Bir İçerik Analizi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 12, 1-1. https://doi.org/10.26466/opus.583811
Brønn, P. S., & Vrioni, A. B. (2001). Corporate social responsibility and cause-related marketing: an overview. International journal of Advertising, 20(2), 207-222. https://doi.org/10.1080/02650487.2001.11104887
Carroll, A. B. (1991). The pyramid of corporate social responsibility: Toward the moral management of organizational stakeholders. Business horizons, 34(4), 39-48. https://doi.org/10.1016/0007-6813(91)90005-G
Cone Communications (2011), Cone/Echo Global CR Opportunity Study’’ https://www.conecomm.com/2011-cone-communicationsecho-global-cr-opportunity-study-pdf (Erişim: 09.12.2020)
Dahlsrud, A. (2008). How corporate social responsibility is defined: an analysis of 37 definitions. Corporate social responsibility and environmental management, 15(1), 1-13. https://doi.org/10.1002/csr.132
Demirel, B. (2018). Türkiye’nin İlk 200 İmalat Firmasının Periyodik Olarak Yayınlanan Kurumsal Sosyal Sorumluluk Raporlarının İçerik Analizi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Yayımlamamış Yüksek Lisans Tezi.
Erdoğan, B.Z. ve Tiltay, M. A. (2018), "Pazarlama Biliminin Evrimi", (Ed: B.Z. Erdoğan), Bilim Olarak Pazarlama, İstanbul: Beta Yayınları, s. 21-44
Erdoğan, B.Z. ve İşlek , M. S. (2018), "Pazarlamaya Erdem Yönlü Yaklaşım", (Ed: B.Z. Erdoğan), Bilim Olarak Pazarlama, İstanbul: Beta Yayınları, s. 185-206.
Gautier, A., & Pache, A. C. (2015). Research on corporate philanthropy: A review and assessment. Journal of Business Ethics, 126(3), 343-369. https://doi.org/10.1007/s10551-013-1969-7 Holcomb, J. L., Upchurch, R. S., & Okumus, F. (2007). Corporate social responsibility: what are top hotel companies reporting? International journal of contemporary hospitality management. https://doi.org/10.1108/09596110710775129
Hsieh, H. F., & Shannon, S. E. (2005). Three approaches to qualitative content analysis. Qualitative health research, 15(9), 1277-1288. https://doi.org/10.1177/1049732305276687
Idowu, S. O., & Towler, B. A. (2004). "A comparative study of the contents of corporate social responsibility reports of UK companies", Management of Environmental Quality, Vol. 15 No. 4, pp. 420-437. https://doi.org/10.1108/14777830410540153
İçigen, E., Çevik, B., ve Doğan, O. (2016). Türkiye’de Faaliyet Gösteren Uluslararası Konaklama İşletmelerinin Sosyal Sorumluluk Uygulamalarının İncelenmesi. Mediterranean Journal of Humanities, 6(2), 299-310. Doi: 10.13114/MJH.2016.299
İşlek M.S. (2019). Anadolu Pazar Sisteminde Alıcı ve Satıcı İlişkilerinin Analizi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, SBE, Eskişehir.
Jackson, G., & Apostolakou, A. (2010). Corporate social responsibility in Western Europe: An institutional mirror or substitute?. Journal of business ethics, 94(3), 371-394. https://doi.org/10.1007/s10551-009-0269-8
Jha, M. K., & Rangarajan, K. (2020). The approach of Indian corporates towards sustainable development: An exploration using sustainable development goals based model. Sustainable Development, 28(5), 1019-1032. https://doi.org/10.1002/sd.2053
Kotler, P., & Levy, S. J. (1969). Broadening the concept of marketing. Journal of marketing, 33(1), 10-15. https://doi.org/10.2307/1248740
Kotler, P., & Zaltman, G. (1971). Social marketing: an approach to planned social change. Journal of marketing, 35(3), 3-12. https://doi.org/10.2307/1249783
Kotler, P., Hessekiel, D., & Lee, N. (2012). Goodworks!: Marketing and corporate initiatives that build a better world... and the bottom line. John Wiley&Sons.
Krippendorff, K. (2004). Content analysis: An introduction to its methodology. Sage publications.
Kumi, E., Yeboah, T., & Kumi, Y. A. (2020). Private sector participation in advancing the sustainable development goals (SDGs) in Ghana: Experiences from the mining and telecommunications sectors. The Extractive Industries and Society, 7(1), 181-190. https://doi.org/10.1016/j.exis.2019.12.008
Küresel Amaçlar, https://www.kureselamaclar.org (Erişim: 09.12.2020)
Lee, K. H., & Shin, D. (2010). Consumers’ responses to CSR activities: The linkage between increased awareness and purchase intention. Public Relations Review, 36(2), 193-195. https://doi.org/10.1016/j.pubrev.2009.10.014
Luck, D. J. (1969). Marketing Notes and Communications: Broadening the Concept of Marketing—Too Far. Journal of Marketing, 33(3), 53-55. https://doi.org/10.1177/002224296903300310
Macit, N. (2020). BİST Şirketlerinin Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetleri: BİST 30, BİST 50, BİST 100 Endeksleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir İçerik Analizi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlamamış Yüksek Lisans Tezi.
Maç, S. D., Turan, Ş. A., Okutan, S., & Metin, O. The Transition from Philanthropy to Corporate Social Responsibility (CSR) in Developing countries: An Analysis of Award-Winning CSR Projects in Turkey.
Madran C. ve Tanyeri M. (2020). Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları ile Kurumsal Dönüşüm. Akademisyen Kitabevi, Ankara.
Maignan, I., & Ferrell, O. C. (2004). Corporate social responsibility and marketing: An integrative framework. Journal of the Academy of Marketing Science, 32(1), 3-19. https://doi.org/10.1177/0092070303258971
Malik, M. (2015). Value-enhancing capabilities of CSR: A brief review of contemporary literature. Journal of Business Ethics, 127(2), 419-438. https://doi.org/10.1007/s10551-014-2051-9
Mannheim, K. (1952). The problem of generations. In Essays on the Sociology of Knowledge, pp. 276-320. NY: Oxford Univ. Press.
Martínez, P., & Del Bosque, I. R. (2013). CSR and customer loyalty: The roles of trust, customer identification with the company and satisfaction. International Journal of Hospitality Management, 35, 89-99. https://doi.org/10.1016/j.ijhm.2013.05.009
Mucan, B., Kayabaşı, A., & Madran, C. (2016). Yöneti̇ci̇lerde sürdürülebi̇li̇rli̇k algısı ve fi̇rma uygulamalarına yöneli̇k değerlendi̇rme. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(2), 57-72. https://dergipark.org.tr/tr/pub/esad/issue/38969/456207
NASA’dan Türkiye’ye kuraklık uyarısı, (2021, 19 Ocak), NTV, https://www.ntv.com.tr/galeri/teknoloji/nasadan-turkiyeye-kuraklik-uyarisi,fHPalz0-JkuH_YsKbA2Fjw (Erişim: 21.01.2021)
Okoye, A. (2009). Theorising corporate social responsibility as an essentially contested concept: is a definition necessary?. Journal of Business Ethics, 89(4), 613-627. https://doi.org/10.1007/s10551-008-0021-9
Pusak, S. (2014). Türkiye’de Kurumsal Sosyal Sorumluluk Üzerine Bir Araştırma; Şirketlerin Periyodik Yayınlanan Kurumsal Sosyal Sorumluluk Raporlarının İçerik Analizi. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Yönetimi Anabilim Dalı, Yayımlamamış Yüksek Lisans Tezi.
Ridho, T.K., Vinichenko, M., & Makushkin, S. (2018). Participation of companies in emerging markets to the Sustainable Development Goals (SDGs). In 34th International Scientific Conference on Economic and Social Development—XVIII International Social Congress (ISC-2018) (pp. 741–752). Moscow.
Rodell, J. B. (2013). Finding meaning through volunteering: Why do employees volunteer and what does it mean for their jobs?. Academy of Management Journal, 56(5), 1274-1294. https://doi.org/10.5465/amj.2012.0611
Sert, N. Y. (2012). Türkiye'de Özel Sektörün Kurumsal Sosyal Sorumluk Anlayışına İlişkin Yarar Algısı: Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinin Duyurulmasında Web Sitelerinin Kullanılması. AJIT-e: Online Academic Journal of Information Technology, 3(9). DOI: 10.5824/1309‐1581.2012.4.003.x
Soysal, B. (2018), Kurumsal Sosyal Sorumluluk Raporlaması ve Türk Şirketleri Üzerine Bir İçerik Analizi, ANASAY, (6), 11-38. https://doi.org/10.33404/anasay.488457
Suher, İ. (2010). Zirvedeki Türk işletmelerinin kurumsal sosyal sorumluluk iletişimi: Web sitelerine yönelik bir inceleme. Selçuk İletişim, 6(2), 33-48. https://dergipark.org.tr/tr/pub/josc/issue/19020/200632
Süklüm, N., ve Hiçyorulmaz, E. (2019). BİST Sürdürülebilirlik Endeksindeki İşletmelerin Sosyal Sorumluluk ve Çevre Muhasebesi İlişkisi Açısından İncelenmesi: Bir İçerik Analizi. Business & Management Studies: An International Journal, 7(4), 1806- 1824. https://doi.org/10.15295/bmij.v7i4.1152
Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları, https://www.tr.undp.org/content/turkey/tr/home/sustainable-development-goals.html (Erişim: 09.12.2020)
Tate, W. L., Ellram, L. M., &Kirchoff, J. F. (2010). Corporate social responsibility reports: a thematic analysis related to supply chain management. Journal of supply chain management, 46(1), 19-44. https://doi.org/10.1111/j.1745-493X.2009.03184.x
Van Beurden, P., &Gössling, T. (2008). The worth of values–a literature review on the relation between corporate social and financial performance. Journal of Business Ethics, 82(2), 407. https://doi.org/10.1007/s10551-008-9894-x
VonSchnurbein, G., Seele, P. &Lock, I. (2016), "Exclusive corporate philanthropy: rethinking the nexus of CSR and corporate philanthropy", Social Responsibility Journal, Vol. 12 No. 2, pp. https://doi.org/10.1108/SRJ-10-2014-0149