Sağlık Harcamaları ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye’den Kanıtlar

Bu çalışma, Türkiye'de 1975-2019 yılları arasında sağlık harcamaları ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi Fourier Engle-Granger eşbütünleşme ve Fourier Toda-Yamamoto nedensellik testleri aracılığıyla incelemektedir. İlk olarak, değişkenlerin durağanlık durumlarını araştırmak için kesirli frekanslı Fourier ADF birim kök testi uygulanmış ve her iki değişkenin de I(1) olduğu tespit edilmiştir. Daha sonra uygulanan Fourier Engle-Granger eşbütünleşme testi, değişkenler arasında kişi başına reel GSYİH’den sağlık harcamalarına doğru olmak üzere tek yönlü uzun dönemli ilişki olduğunu ortaya koymuştur. Buna göre, ekonomik büyümede meydana gelen yüzde birlik, artış sağlık harcamalarının yüzde 0,32 artmasına neden olmaktadır. Fourier Toda-Yamamoto nedensellik testinden elde edilen bulgular da Fourier Engle-Granger eşbütünleşme testine ait sonuçları desteklemektedir. Sonuç olarak, bu çalışma Türkiye’de gelir görüşü hipotezinin ve Wagner yasasının geçerli olduğuna işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Sağlık Ekonomisi, Sağlık Harcamaları, Ekonomik Büyüme, Wagner Yasası, Fourier Yaklaşımı

The Relationship between Health Expenditures and Economic Growth: Evidence from Turkey

This study examines the relationship between health expenditures and economic growth in Turkey during the period 1975-2019 by using the Fourier Engle-Granger cointegration and the Fourier Toda-Yamamoto causality tests. Firstly, the Fourier ADF unit root test with fractional frequency is employed in order to investigate the stationary of the variables, and it is determined that both are I(1). Then, the Fourier Engle-Granger cointegration test revealed that there is a unidirectional long-run relationship from real GDP per capita to health expenditures. Accordingly, a one percent increase in economic growth causes a 0.32 percent increase in health expenditures. The findings from the Fourier Toda-Yamamoto causality test also support results of the Fourier Engle-Granger cointegration test. As a result, this study indicates that income view hypothesis and Wagner's law are valid for Turkey.

Keywords:

Health Economics, Health Expenditures, Economic Growth, Wagner's law, Fourier Approach,

PDF

___

Abbasov, J. A. & Aliyev, K. (2018). Testing Wagner’s law and Keynesian hypothesis in selected Post‑Soviet countries. Acta Universitatis Agriculturae et Silviculturae Mendelianae Brunensis, 66(5), 1227-1237.
Aboubacar, B. & Xu, D. (2017). The impact of health expenditure on the economic growth in Sub-Saharan Africa. Theoretical Economics Letters, 7(3), 615-622.
Ak, R. (2012). The relationship between health expenditures and economic growth: Turkish case. International Journal Business Management Economic Research, 3(1), 404-409.
Akar, S. (2014). Türkiye’de sağlık harcamaları, sağlık harcamalarının nisbi fiyatı ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin incelenmesi, Yönetim ve Ekonomi, 21(1), 311-322.
Alhowaish, A. K. (2014). Healthcare spending and economic growth in Saudi Arabia: A Granger causality approach. International Journal of Scientific & Engineering Research, 5(1), 1471-1474.
Altun, Y., İşleyen, Ş. & Görür, Ç. (2018). Türkiye’de eğitim ve sağlık harcamalarının ekonomik büyümeye etkisi: 1999-2017. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 39, 223-244.
Arısoy, İ., Ünlükaplan, İ. & Ergen, Z. (2010). Sosyal harcamalar ve iktisadi büyüme ilişkisi: Türkiye ekonomisinde 1960–2005 dönemine yönelik bir dinamik analiz. Maliye Dergisi, 158, 398-421.
Atılgan, E., Kılıç, D. & Ertuğrul, H. M. (2017). The dynamic relationship between health expenditure and economic growth: Is the health-led growth hypothesis valid for Turkey? The European Journal of Health Economics, 18(5), 567-574.
Aydemir, C. & Baylan, S. (2015). Sağlık harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye üzerine bir uygulama. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(13), 417-435.
Ayuba, A. J. (2014). The relationship between public social expenditure and economic growth in Nigeria: An empirical analysis. International Journal of Finance and Accounting, 3(3), 185-191.
Barro, R. J. (2013). Health and economic growth. Annals of Economics and Finance, 14(2), 329-366.
Başar, S., Künü, S. & Bozma, G. (2016). Eğitim ve sağlık harcamalarının ekonomik büyüme üzerine etkisi: Türkiye üzerine bir uygulama. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 189-204.
Becker, R., Enders, W. & Lee, J. (2006). A stationairy test in the presence of an unknown number of smooth breaks. Journal of Time Series Analysis, 27(3), 381-409.
Bedir, S. (2016). Healthcare expenditure and economic growth in developing countries. Advances in Economics and Business 4(2), 76-86.
Behera, D. K. & Dash, U. (2019). Effects of economic growth towards government health financing of Indian states: An assessment from a fiscal space perspective. Journal of Asian Public Policy, 12(2), 206-227.
Chen, W. Y. (2016). Health progress and economic growth in the USA: The continuous wavelet analysis. Empirical Economics, 50(3), 831–855.
Christopoulos, D. K. & Leon-Ledesma, M. A. (2011). International output convergence, breaks, and asymmetric adjustment. Studies in Nonlinear Dynamics & Econometrics, 15(3), 1-33.
Çalışkan, Ş., Karabacak, M. & Meçik, O. (2018). Türkiye’de uzun dönemde eğitim ve sağlık harcamaları ile ekonomik büyüme ilişkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32(2), 75-96.
Çetin, M. & Ecevit, E. (2010). Sağlık harcamalarının ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: OECD ülkeleri üzerine bir panel regresyon analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 11(2), 166-182.
Enders, W. & Lee, J. (2012). The flexible Fourier form and Dickey–Fuller type unit root tests. Economics Letters, 117(1), 196-199.
Erçelik, G. (2018). The relationship between health expenditure and economic growth in Turkey from 1980 to 2015. Journal of Politics, Economy and Management, 1(1), 1-8.
Getzen, T. E. (2000). Health care is an individual necessity and a national luxury: Applying multilevel decision models to the analysis of health care expenditures. Journal of Health Economics, 19(2), 259-270
Haini, H. (2020). Spatial spillover effects of public health and education expenditures on economic growth: Evidence from China’s provinces. Post-Communist Economies. doi:10.1080/14631377.2020.1722586.
Ibukun, C. O. & Osinubi, T. T. (2020). Environmental quality, economic growth, and health expenditure: Empirical evidence from a panel of African countries, African Journal of Economic Review, 8(2), 119-140.
Irandoust, M. (2019). Wagner on government spending and national income: A new look at an old relationship. Journal of Policy Modeling, 41(4), 636-646.
Kar, M. & Ağır, H. (2006). Türkiye'de beşeri sermaye ve ekonomik büyüme ilişkisi: Eşbütünleşme yaklaşımı ile nedensellik testi, 1926-1994. SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 6(11), 51-68.
Kar, M. & Taban, S. (2003). Kamu harcama çeşitlerinin ekonomik büyüme üzerine etkileri, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 58(3), 145-169.
Kızıl, B. C. & Ceylan, R. (2018). Sağlık harcamalarının ekonomik büyüme üzerine etkisi: Türkiye örneği. Journal of Yaşar University, 13(50), 197-209.
Köksel Tan, B., Mert, M. & Özdemir, Z. A. (2010). Kamu yatırımları ve ekonomik büyüme ilişkisine bir bakış: Türkiye, 1969-2003. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), 25-39.
Lusting, N. (2004). Health and economic growth. (Investing in health for economic development report by the Mexican Commission on Macroeconomics and health). Puebla: Mexico.
Mehrera, M. & Musai, M. (2011). Granger causality between Health and Economic Growth in oil exporting countries. Interdisciplinary Journal of Research in Business, 1(8), 103-108.
Nazlıoğlu, S., Görmüş, N. A. & Soytaş, U. (2016). Oil prices and real estate investment trusts (REITs): Gradual-shift causality and volatility transmission analysis. Energy Economics, 60(C), 168-175.
Öztürk, S. & Uçan, O. (2017). Türkiye’de sağlık harcamalarında artış nedenleri: Sağlık harcamalarında artış-büyüme ilişkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(1), 139-152.
Safdari, M., Mehrizi, M. A. & Elahi, M. (2013). The effect of health expenditure on economic growth in Iran. African Journal of Business Management, 7(33), 3972-3976.
Saraçoğlu, S. & Songur, M. (2017) Sağlık harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisi: Avrasya ülkeleri örneği. KAÜİİBFD, 8(16), 353-372.
Sahnoun, M. (2018). Does health expenditure increase economic growth: Evidence from Tunisia. Romanian Economic Journal, 21(67), 126-144.
Şahbudak, E. & Şahin, A. (2015). Sağlık ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin analizi: BRIC ülkeleri üzerine bir panel regresyon analizi. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 3(4), 154-160.
Şen, A. & Bingöl, N. (2018). Sağlık harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneği. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 9(1), 89-106.
Taban, S. (2006). Türkiye’de sağlık ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi. Sosyoekonomi, 4(4), 31-46.
Tıraşoğlu, M. & Yıldırım, B. (2012). Yapısal kırılma durumunda sağlık harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye üzerine bir uygulama. Electronic Journal of Vocational Colleges, Aralık, 111-117.
Tsong, C. C., Lee, C. F., Tsai, L .J. & Hu, T. C. (2016). The Fourier approximation and testing for the null of cointegration. Empirical Economics, 51(3), 1085-1113.
Uçan, O. & Atay, S. (2018). Türkiye’de sağlık harcamaları ve büyüme arasındaki ilişki üzerine bir inceleme. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(3), 215-222.
Verulava, T. (2019). Health Capital, Primary Health Care and Economic Growth. Eastern Journal of Medicine 24(1), 57-62.
Wang, K. M. (2011). Health care expenditure and economic growth: Quantile panel-type analysis. Economic Modelling, 28(4), 1536-1549.
Yardımcıoğlu, F. (2012). OECD ülkelerinde sağlık ve ekonomik büyüme ilişkisinin ekonometrik bir incelemesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 27-47.
Yılancı, V. (2019). A residual-based cointegration test with a Fourier approximation. MPRA Paper, 95395.
Yılancı, V., Özgür, Ö. & Görüş, M. S. (2019). The asymmetric effects of foreign direct investment on clean energy consumption in BRICS countries: A recently introduced hidden cointegration test. Journal of Cleaner Production, 237, 1-9.
Yumuşak, İ. G. & Yıldırım, D. Ç. (2009). Sağlık harcamaları iktisadi büyüme ilişkisi üzerine ekonometrik bir inceleme. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 4(1), 57-70.