Yurt Dışındaki Türk Okullarında Öğrenim Gören Lise Öğrencilerinin Dini Tutum ve İnsani Değer Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Bu araştırma, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı olarak faaliyet yürüten Türk Okullarında öğrenim gören, Türk Vatandaşı, lise öğrencilerinin dini tutum ve ahlaki değer düzeylerini araştırmak amacıyla düzenlenmiştir. Araştırmanın örneklemini Viyana, Brüksel, Kuveyt, Batum, Bişkek, Bakü, Medine, Cidde ve Riyad’da bulunan Türk okullarında öğrenim gören, lise düzeyi 927 öğrenci oluşturmaktadır. “Seçkisiz Örneklem” yöntemi ile belirlenen öğrencilere “Kişisel Bilgi Formu”, “Dini Tutum Ölçeği” ve “İnsani Değerler Ölçeği”ni içeren anket uygulanmıştır. Araştırmada “Kişisel Bilgi Formu”ndan elde edilen bağımsız değişkenler ile öğrencilerin “Dini Tutum Ölçeği”nden ve “İnsani Değerler Ölçeği”nden aldıkları puanlar analiz edilerek elde edilen sonuçlar yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda örneklemin dini tutum düzeyinin öğrencilerin yaşadıkları bölgelere, okul türüne, anne-babanın dindarlık durumuna, öğrencinin din eğitimi aldığı kaynağa, öğrencinin yaşadığı ülkeden memnuniyet durumuna göre önemli oranda farklılaştığı; diğer taraftan örneklemin insani değer düzeyinin öğrencilerin yaşadıkları bölgelere, okul türüne, anne-babanın dindarlık durumuna, öğrencinin din eğitimi aldığı kaynağa, öğrencinin yaşadığı ülkeden memnuniyet durumuna göre önemli oranda farklılaştığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Din eğitimi, Ahlaki değer, Dini tutum, Yurt Dışı Türk Okulları

The Examination the Religious Attitude and Human Value Levels of High School Students Study in Turkish Schools Abroad In Terms of Various Variables

The purpose of this research is to examine the religious attitude and human value levels of Turkish citizen high school students studying in Turkish Schools operating abroad under the Ministry of National Education in terms of various variables. The sample of this search consists of 927 high school students studying in Turkish schools in Vienna, Brussels, Kuwait, Batumi, Bishkek, Baku, Medina, Jeddah and Riyadh. The sample of the study was determined by the method of "simple random sampling". The data were collected through "personal information form" prepared by the researcher, “religious attitude scale” developed by Ok, and "human values scale" developed by Dilmaç. The surveys were conducted in the second semester of the 2018-2019 academic year. In the study, first of all, the distribution of the sample group was examined according to the demographic characteristics and information specified in the "personal information form”. In the next step, personal ınformation and the results obtained by analyzing the scores obtained by the students from the "religious attitude scale" and the "human values scale" were analyzed. As a result of this research, the level of religious attitude of the samples significantly differentiated by according to; the regions where students live, the type of school, the religiousness of the parents, the source where the students receive religious education; On the other hand human value levels of the samples significantly differentiated by according to; the regions where students live, the type of school, the religiousness of the parents, the source where the students receive religious education. The relationship between religious attitudes and human values of high school students studying at Turkish schools abroad was analyzed with regression analysis, and it has been determined that religious attitude was a significant predictor of human values.

Keywords:

Human Values Religious Attitude, Value Education, Overseas Education, Overseas Turkish Schools,

PDF

___

Abadan Unat, Nermin. Bitmeyen Göç: Konuk İşçilikten Ulus-Ötesi Yurttaşlığa. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2017.
Acuner, Hacı Yusuf. 14–18 Yaş Arası Gençlerde Ahlaki Yargı Gelişimi ve Ahlak Eğitimi. Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, 2004.
Aladağ, Soner. İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretiminde Değer Eğitimi Yaklaşımlarının Öğrencilerin Sorumluluk Değerini Kazanma Düzeyine Etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, 2009.
Altıntaş, İsmail. Dış-Göç ve Din. İstanbul: Dem Yayınları, 2008.
Apaydın, Halil. Kişilik Özelliklerinin Dini Tutum ve Davranışlara Etkisi. Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, 2001.
Arslan, Mustafa. “Türk Genç Ergenleri Arasında Dini Toplumsallaşma ve Temel Etkenleri: Uygulamalı Bir Araştırma.” Akademik Araştırmalar Dergisi 8/31 (2006).
Aşıkoğlu, Nevzat Yaşar. Almanya’da Temel Eğitimdeki Türk Çocuklarının Din Eğitimi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1993.
Atalay, Talip. İlköğretim ve Liselerde Dindarlık Üzerine Bir Araştırma (Diyarbakır Örneği). Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, 2002.
Atay, Salim. “Türk Yönetici Adaylarının, Siyasal ve Dini Tercihleri Ile Yaşam Değerleri Arasındaki Ilişki.” Değerler Eğitimi Dergisi 1/3 (2003), 87–120.
Bayraktar, Güllü Manolya. Öğrencilerin Ahlaki Olgunluk Düzeyleri ve Dkab Dersine Yönelik Tutumları (Rize İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, 2019.
Baytemur, Kevser. Lise Gençliğinde Allah İnancının Gelişimi ve Eğitiminde Etkili Olan Faktörler. Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi, 2020.
Bayyiğit, Mehmet. Üniversite Gençliğinin Dini İnanç Tutum ve Davranışları Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi, 1989.
Büyüköztürk, Şener et al. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Pegem. Ankara: Pegem, 2017.
Cebeci, Aylin. İlköğretim Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Derslerinde Ahlâkî Değerlerin Eğitimi ve Öğretimi. Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, 2005.
Çiftçi, Nermin. Almanya ve Türkiye’deki Türk Lise Öğrencilerinin Ahlaki Yargı Yeteneklerinin Karşılaştırılması. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, 2001.
Coştu, Yakup. Toplumsallaşma Sürecinde Dindarlığı Etkileyen Faktörler (Samsun Örneği). Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, 2009.
Dam, Hasan. “Değerler Eğitiminde İzciliğin Önemi ve Eğitsel Değeri Üzerine Nitel Bir Araştırma.” Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 2 (2020). https://doi.org/10.33415/daad.760422
Demirci, Emine. Ahlâki Olgunluk ve Dindarlık Arasındaki İlişki, , Yayımlanmamış. Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi, 2014.
Demirhan İşcan, Canan. İlköğretim Düzeyinde Değerler Eğitimi Programının Etkililiği. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, 2007.
Dilmaç, Bülent. Bir Grup Fen Lisesi Öğrencisine Verilen Insani Değerler Eğitiminin Insani Değerler Ölçeği Ile Sınanması. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, 2007.
Güllü, İsmail. Almanya’daki III. Kuşak Türk Gençlerinin Dini Tutum ve Davranışları -Köln Örneği-. Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi, 2003.
Günay, Ünver. “Göç, Din ve Değişme: Batı Avrupa’daki Türk İşçileri Örneği.” Bilimname: Düşünce Platformu 3 (2003), 35–64. https://dergipark.org.tr/en/pub/bilimname/issue/3521/47857
Güneş, Adem. Lise Öğrencilerinin Şiddet ve Değer Eğilimlerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi (Rize İli Örneği). Doktora Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, 2015.
Gürsu, Orhan. Ergenlik Döneminde Psikolojik Sağlık ve Dindarlık İlişkisi. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, 2011.
İşcil, Necati. Örnekleme Yöntemleri. Ankara: İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi, 1977.
Kalgı, Mehmet. Ortaöğretim Öğrencilerinde Dindarlık İle Kişilik Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma (Şanlıurfa Örneği). Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, 2020.
Karpat, Kemal. “The Ottoman Emigration to America, 1860-1914.” International Journal of Middle East Studies 17/2 (1985), 175–209.
Kaya, Ayhan. “Euro-Türkler, Kuşaklararası Farklılıklar, İslam ve Entegrasyon Tartışmaları.” Göç Araştırmaları Dergisi 1/5 (2015).
Kaya, Mevlüt. Din Eğitiminde İletişim ve Dini Tutum. Samsun: Etüt Yayınları, 1998.
Kimter, Nurten. Benlik Saygısı ve Dindarlık İlişkisi. Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi, 2008.
Kılavuz, Mehmet Akif. “Anne Baba Örnek Davranışlarının Çocukların ve Ergenlerin Dini Kişiliğinin Oluşumuna Etkileri.” Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 14/2 (2005), 41–58.
Krejcie, Robert V - Morgan, Daryle W. “Determining Sample Size for Research Activities.” Educational and Psychological Measurement 30/3 (1970), 607–610.
Kula, Naci. Kimlik ve Din. İstanbul: Ayışığı Kitapları, 2001.
Kuşdil, M Ersin - Kağitçıbaşı, Çiğdem. “Türk Öğretmenlerin Değer Yönelimleri ve Schwartz Değer Kuramı.” Türk Psikoloji Dergisi.
Mehmedoğlu, Ali Ulvi. “Gençlik, Değerler ve Din.” Küreselleşme, Ahlâk ve Değerler. ed. Ali Ulvi Mehmedoğlu, Yurdagül , Mehmedoğlu. 275–276. İstanbul: Dem Yayınları, 2006.
Meydan, Hasan. İlköğretim Okullarında Değerler ve Karakter Eğitimi. Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi, 2012.
Ok, Üzeyir. “Dini Tutum Ölçeği: Ölçek Geliştirme ve Geçerlik Çalışması.” Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 8/2 (2011), 528–549.
Onay, Ahmet. “Mezun Oldukları Liselere Göre Üniversite Öğrencilerinin Dindarlık Düzeyleri, Diyanet Işleri Başkanlığı Hizmetlerine ve Dinî Gruplara Yönelim Durumları.” Değerler Eğitimi Dergisi 1/1 (2003), 171–194.
Sayad, Abdelmalek. “Çifte Yokluk: Göç Ederken Kurulan Hayallerden Göçmen Olmanın Acılarına.” Çev. Bediz Yılmaz, Toplumbilim 17/ (2003), 25–29.
Sevinç, İrfan. “Yurtdışında Yaşayan Türklerin Çocuklarının Dini ve Ahlaki Gelişimi Ile İlgili Kaygıları ve Bu Kaygıların Camilerdeki Din Eğitimine Etkisi (Hollanda Örneği).” Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 11/40 (2012), 248–267.
Subaşı, Necdet. “Fransa’da Türkler: Din Eksenli Kimlik ve Bütünleşme Sorunları.” Entegrasyonun Ötesinde Türkiye’den Fransa’ya Göç ve Göçmenlik Halleri. ed. Didem Danış - Verda İrtiş. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2008.
Tavukçuoğlu, Mustafa. “Avrupalı Türk Gençlerinin Kültürel Kimlik Problemlerinden Din Olgusu Üzerine.” Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9/9 (2000).
Tavukçuoğlu, Mustafa. Belçika’da Türk Ailesi ve Din Eğitimi. Konya: Mehir Vakfı, 2000.
Tosun, Cemal. Din ve Kimlik: Almanya’da Bir Alan Araştırması. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1996.