İmam-I Azam Ebu Hanife’nin Beş Eserinde İmanla İlişkili Temel Kavramlar

İmam-ı Azam Ebu Hanife’nin Beş Eserinde İmanla ilişkili Temel Kavramlar” adını taşıyan bu makalede, Ebu Hanife’nin; imanın tanımı, imanın artması ve eksilmesi, imanda istisna, iman-amel ilişkisi, iman-küfür ilişkisi ve iman-günah ilişkisi konularıyla ilgili görüşleri değerlendirilmiştir. Ebû Hanife’nin günümüze kadar ulaşan el-Fıkhü'l-ekber, el-Fıkhü’l-ebsat, er-Risale, el-Âlim ve'l-Müteallim ve el-Vasıyye adlı beş eserinde dağınık ve düzensiz bir halde bulunan konuyla ilgili görüşleri sistemli bir hale getirilerek incelenmiştir. Böylece Ebu Hanife’nin iman ve imanla ilişkili temel kavramlar hakkındaki görüşlerinin daha doğru ve kolay bir şekilde anlaşılması sağlanmıştır. Araştırmada, daha ziyade önemli bir fıkıh alimi olarak tanınan Ebu Hanife’nin kelamcılık yönüyle tanınmasına katkıda bulunmak da amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

İman, küfür, günah, amel, Ebu Hanife

Essential Words related to “Iman” in the Five Works of Al-Imam al-A'zam Ebu Hanife

In this essay titled as “Essential Words related to “Iman” in the Five Works of Al-Imam al-A'zam Ebu Hanife”, the thoughts regarding to the definition of iman, escalation and deescalation of iman, certitude of iman, iman-deed relations and iman-kufr relations are reviewed. Ebu Hanife’s thoughts regarding to these subjects from his five books titled as the Al-Fıkhu'l-Akbar, Al-Fıkhu’l-Ebsat, Ar-Risale, Al-Âlim ve'l-Muteallim and Al-Vasıyye, which are survived untill today, are gathered systematically and scrutinized. In this way, Ebu Hanife’s thoughts about the iman and the concepts related to the iman are presented more accurately and clearly. In this work, it is also aimed to contribute to the introducing Ebu Hanife’s theological (kelam) aspects, who is known rather as a notable fıqh (Islamic jurisprudence) scholar.

Keywords:

iman(faith), kufr(blasphemy), sin, deed, Abu Hanifa,

PDF

___

Abdülhalîm el-Cündî, Ebû Hanîfe Batalü'l-Hürriyye ve't-Tesâmüh fi'1-İslâm, Kahire 1966
Bardakoğlu, Ali, “Ebû Hanife”, DİA, İstanbul 1994, X, 143-145.
Beyâzîzâde Ahmed Efendi, el-Usûlü’l Münîfe li’i İmâm Ebî Hanîfe, Ebû Hanîfe’nin İtikadî Görüşleri, nşr. İlyas Çelebi, İstanbul, 1996
Beyâzîzâde Ahmed Efendi, İşârâtü'l-Merâm min İbârâti'l-İmâm, nşr. Yûsuf Ab- dürrezzâk, Kahire 1949
Bezzâzî, Muhammed b. Şıhâb, Menâkıbü’l-İmâmi'l-A’zam Ebî Hanîfe, Beyrut 1981, s.136-139
Brockelman, C., GAL, (Ar), Târihu’l-Edebi’l-Arabî, Kahire 1983, III, 235-245
Ebû Yûsuf, Yakub b. İbrahim, İhtilâfü Ebî Hanîfe ve İbn Ebî Leylâ, nşr. Ebü’l-Vefâ el-Efgânî, Kahire 1938
Ebû Zehra, Muhammed, Ebû Hanîfe Hayâtühû ve Asruhû-Ârâ'ühû ve Fıkhuh, Kahire 1947
El-Bağdâdî, Ebu Muhammed b. Gânim, Mecmaü'd-Damânât fî Mezhebi'l- İmami'l-A'zam Ebi Hanife en-Nu’mân, Beyrut 1987
el-Hârizmî, Muvaffak b. Ahmed el-Mekkî, Menâkıbü Ebî Hanîfe, Beyrut 1981, s. 51-59
Hatib el-Bağdâdi, Tarihu Bağdâd, Beyrut ts. XII, 324-330
İbn Hallikân, Ahmed b. Muhammed, Vefeyâtü’l-A’yân ve Enbâü Ebnâi’z-Zamân, nşr İhsan Abbas, Beyrut 1968, II,163-164
İbn Sa’d, Muhammed, et-Tabakâtü’l-Kübrâ, nşr. İhsan Abbas, Beyrut 1968, s. VI, 368-369
İbnü’l-Esir, Ali b. Muhammed, el-Kâmil fi’t-Târih, Beyrut 1979, X, 325-326
İbnü'n-Nedîm, Muhammed b. İshak et-Fihrist, nşr. Rıza Teceddüt, Tahran ts., s. 255-256
J.Schacht, “Abu Hanife al-Numân”, The Encyclopadia of İslam, Leiden 1954, I, 123-124
Sezgin, Fuat, GAS (Ar.) Târihu’t-Turâsi’l-Arabî, Riyad 1403, I/3 s. 31-50
Uzunpostalcı, Mustafa “Ebû Hanife”, DİA, İstanbul 1994, X, 131-138.
Uzunpostalcı, Mustafa, Ebû Hanife’nin Hayatı ve İslâm Fıkhındaki Yeri Konya 1986 ( doktora tezi, SÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü).
Vehbî Süleyman Gâvecî, Ebû Hanife en-Numan İmâmü'l-Eimmeti'l-Fukaha, Dımaşk ts.
Vehbî Süleyman Gâvecî, Ebû Hanife en-Numan, s. 45-64. Şibay, Halim Sabit, “Ebû Hanife”, İslam Ansiklopedisi, İstanbul 1940, IV, 20-28
Yavuz, Yusuf Şevki, “Ebû Hanife”, DİA, İstanbul 1994, X, 138-143.
Zehebî, Muhammed b. Ahmed, Menâkıbü Ebî Hanîfe ve Sahibeyhi Ebî Yusuf ve Muhammed b. Hasan, Kahire 1366
Zehebi, Muhammed b. Ahmed, Siyeru A’lâmi’n-Nübelâ, Beyrut 1985, VI 394-400 ııı