Yeni Hindistan Yolu ve Amerika'nın Keşfine Osmanlıların Cevabı

Journal of the American Oriental Sooiety'de yayınlanan »Kolomb ve Kudüs'ün yeniden fethi» ismini verdiğim bir önceki makalemde, Kolomb'un «Yeni Dünya»ya seyahatinin, İspanyol haçlı ruhunun devam ettiğini gösterdiğini iddia etmiştim. Kolomb'un günlüğü, Onun Hindistan macerasının, yaptığı büyük plâna göre Doğudaki Moğol ve Hristiyanlık taraftarı Büyük Han ile bağlantı kurmak, hile ile Orta-Doğu'daki Müslüman topraklarının etrafınıkuşatarak Memlûk arazisinden Doğu'ya ikinci bir geçit, yâni yeni bir ticaret yolu açmak ve Batı ile Doğu'nun Hristiyan kuvvetlerini Kudüs ve Kudüs'teki Casa Santa'nın yeniden fethi için bir Hristiyanlık hareketi içinde birleştirmek olduğunu açıkça göstermektedir. Kolomb'un plânı, Marko Polo'nun (1295), Marino Sanduno'nun «Liber Secretorum» plânı (1321), buişe ömrünü adayan Papa II. Pius'un (1458-65) ve meselâ yine Campagnus'un «Oratio» (1471) plânları gibi zaten önceden geliştirilmiş uzun geleneğin son bir örneği idi. Hindistan ve Doğuya ulaşmak amacını güden «Keşifler Çağı»na gelinceye kadar ihtirasla hücum eden Portekiz, İspanya’dan daha fazla başarı gösterdi. Bu yolda ilk ciddi girişimler 1291'de Cenovalı Vivaldi kardeşler tarafından yapılmışsa da (Akka'nın düşüşü yılına rasgelir) her ikisi de uzaklarda Kuzey Afrika'nın Atlantik kıyısı açıklarında öldüler. Bu alanda en kayda değer ilerlemeyi Portekizliler yapmıştı(3). Portekiz kralı Diniz (1279-1325) bu hamlesini başlangıçta haçlı seferi düşüncesiyle başlattı. İlk adım, zengin bir Ceneviz tüccarı olan Manuel Peçanta'nın donanma komutanı olarak görevlendirilmesiyle 1317'de atılmıştı.
Anahtar Kelimeler:

Yeni, Hindistan, Yolu