Yabancılara Türkçe Öğretiminde Ad Durum Ekleri ve Ad Eylemlerin Öğretimi

Son yıllarda ülkemizde bulunan göçmen nüfusunun ve üniversite eğitimi almak üzere gelen öğrenci sayısının artışı, yabancılara Türkçe öğretimi üzerinde daha fazla durulmasını sağlamıştır. Türkçe öğreten merkezlerin artması, ders kitaplarının çeşitlilik göstermesi bu alandaki talebin karşılanmaya çalışılması açısından sevindiricidir. Ancak Türkçe öğretim setlerindeki dil bilgisi yapılarının öğretim sırası farklılık göstermekte ve birbirini takip eden dil bilgisi yapılarının öğretiminin aralıklı yapılması nedeniyle öğrenci aradaki bağlantıyı kuramamakta ve aslında birbirinin devamı olan yapılar arasında ilişkiyi fark edememektedir. Bu çalışmada ad durum ekleri ve ad eylem yapılarının yabancılara Türkçe öğretim setlerinde öğretim şekli ve zamanlaması incelenmiştir. Çalışmanın amacı bu iki dil bilgisi yapısının öğretimi üzerine tartışmak; hangi düzeyde ve ne şekilde öğretilmesi gerektiği üzerine önerilerde bulunmaktır. Çalışmada nitel bir araştırma yöntemi olan içerik analizinden yararlanılmıştır. Çalışma dokümanları olarak Yeni Hitit Yabancılar İçin Türkçe öğretim seti, Gazi Yabancılar İçin Türkçe öğretim seti, Yedi İklim Türkçe Yunus Emre Enstitüsü öğretim seti, İstanbul Yabancılar İçin Türkçe öğretim seti belirlenmiştir. İncelenen öğretim setlerinde birbirinin devamı olan iki dil bilgisi yapısının birbirinden bağımsız ele alındığı ve öğretiminin aralıklı yapıldığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak Türkçe öğretim setlerinde bu iki dilbilgisi yapısının hangi düzeylerde öğretildiği, aralarında öğrenicinin kurabileceği bağın yeterince belirtilip belirtilmediği araştırılmış ve konu üzerinde nasıl daha iyi bir öğretimin yapılabileceğine dair öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Ad eylem, ad durum ekleri, Türkçe öğretim setleri, yabancılara Türkçe öğretimi

Teaching Noun Case Suffixes and Gerund Infinitives in Teaching Turkish as a Foreign Language

The increase in the immigrant population in our country and the number of students coming to get university education in recent years has led to more emphasis to be put on teaching Turkish as a foreign language. The increase in centers teaching Turkish, the diversity of textbooks and the efforts to meet the demand in this field are pleasing. However, the order of teaching grammar structures in Turkish teaching sets differs and according to the expert opinions, learners cannot establish the connection in between as the teaching of successive grammatical structures is done intermittently, and thus, they can’t realize the relationship between the structures that are the continuation of each other. In this study, the way and timing of teaching noun case suffixes and gerund infinitives in Turkish teaching sets were examined. The aim of the study is to determine at what level and in what way these two grammar structures are taught in the determined Turkish teaching sets, and to determine the levels at which these structures should be taught, how and in which order they should be explained. In the study, document analysis, which is a qualitative research method, was used. Yeni Hitit Yabancılar İçin Türkçe teaching set, Gazi Yabancılar İçin Türkçe teaching set, Yedi İklim Türkçe Yunus Emre Enstitüsü teaching set, and İstanbul Yabancılar İçin Türkçe teaching set were determined as documents to analyze. It was determined that in the examined teaching sets, the noun case suffixes are at the A1 level while gerund infinitives are at different levels, that is, the two interrelated structures are addressed independently from each other, the teaching is done intermittently, and the connection that learners can make between the structures is not sufficiently specified. In the study, it is shown with examples that these structures are interconnected and how they should be explained successively at the same level.

Keywords:

Gerund infinitives, noun case suffixes, Turkish teaching sets, teaching Turkish as a foreign language,

PDF

___

Açık, F. (2008). Türkiye’de yabancılara Türkçe öğretilirken karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Uluslararası Türkçe Eğitimi ve Öğretimi Sempozyumu, KKTC.
Akdoğan, G. (1993). Yabancıların Türkçe öğreniminde ad durumu ve çekim açısından sık rastlanan yanlışlar ve nedenleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Aslan, F. (Ed.). (2014). İstanbul yabancılar için Türkçe ders kitabı A1, B1. İstanbul: Kültür Sanat Basımevi.
Ateş, Ş. vd. (Ed.). (2019). Yedi iklim Türkçe Yunus Emre enstitüsü ders kitabı A1, A2. Ankara: Başak Matbaacılık.
Aydemir, Y. (Ed.). (2015). Yabancılar için Türkçe dilbilgisi A1-A2-B1. Ankara: Ses Matbaacılık ve Yayıncılık.
Aydemir, Y. (Ed.). (2015). Yabancılar için Türkçe dilbilgisi B2-C1. Ankara: Kalkan Matbaacılık.
Aydın, Ö. (1997). Türkçede belirtme durumu ekinin öğretimi üzerine bir gözlem. Dil Dergisi, 52, 5-17.
Aydoğdu, İ. vd. (2020). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde isimlere gelen ad eklerinin A1 seviyesindeki fiillere göre incelenmesi. A. Okur vd. (Ed.), Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Yeni Yönelimler 2 (ss. 173-187). Sakarya: Sakarya Gelişim Ofset.
Balyemez, S. (2016). Dil bilgisi üzerine açıklamalar. Ankara: Pegem Akademi.
Banguoğlu, T. (1986). Türkçenin grameri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Büyüköztürk, Ş., Akgün, E. Ö., Karadeniz, Ş., Demirel, F. , Kılıç Çakmak, E. (2010). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Candaş Karababa, C. (2009). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ve karşılaşılan sorunlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, XLII(2), 265-277.
Çangal, Ö. ve Başar, U. (2018). Yabancılara Türkçe öğretiminde ad durum eklerinin yan işlevlerinin öğretilmesi. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Education and Society in the 21st Century, 7(19), 155-189.
Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni (2009). Ankara: MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı Yayınları.
Erdem, M. (2015). Türk dillerinde belirtme yönelme durum eki değişmesi: bir değerlendirme. Türkbilig, 30, 167-186.
Ergin, M. (1988). Türk dil bilgisi. İstanbul: Bayrak Basım Yayım Tanıtım.
Güven, E. (2007). Yabancıların Türkçe öğrenirken ad durum eklerinde yaptıkları hataların çözümlenmesi ve bu hataların giderilmesine yönelik öneriler (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Kalfa, M. (2019). Yabancılara Türkçe öğretiminde “-mA˚k” ve “-mA˚” mastar eklerinin öğretimi. Ana Dili Eğitimi Dergisi Journal of Mother Tongue Education, 7(4), 1063-1076.
Kara, M. (2010). Gazi Üniversitesi TÖMER öğrencilerinin Türkçe öğrenirken karşılaştıkları sorunlar ve bunların çözümüne yönelik öneriler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, VIII(3), 661-696.
Korkmaz, Z. (2009). Türkiye Türkçesi grameri şekil bilgisi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Kurt, M. (2016). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde dil bilgisinin işlevi. Y. Faruk vd. (Ed.). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi kuramlar-yöntemler-beceriler-uygulamalar. (ss. 261-266). Ankara: Pegem Akademi.
Melanlıoğlu, D. (2012). Yabancılara Türkçe öğretenlerin hâl eklerinin öğretimine ilişkin görüşleri: nitel bir araştırma. Turkish Studies, VII(4), 2401-2411.
Mert, O. (2003). Türkçede hâl kategorisi ve öğretimi. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, XXI, 25-31.
Özkan, A. (1994). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde ad durum eklerinin öğretilmesiyle ilgili kimi görüşler. Dil Dergisi, 17, 40-52.
Sakallı, E. (2016). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde Türk soylu öğrencilerle Türk soylu olmayan öğrencilere durum eklerinin öğretilmesi meselesi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, II(2), 101-108.
Uzun, N. E. (Ed.). (2010). Yeni Hitit 1 yabancılar için Türkçe ders kitabı. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları.
Vural, H. ve Böler, T. (2017). Ses ve şekil bilgisi. İstanbul: Kesit Yayınları.