Ulaştırma Sektöründe Yer Alan İşletmelerde Hizmet Sunumu Sırasında Ortaya Çıkan Maliyetlerin İzlenmesi

Ulaştırma ihtiyacının karşılanabilmesi amacıyla ortaya çıkan ulaştırma türleri nakil araçları çeşitlerine göre; karayolu, havayolu, denizyolu ve demiryolu ulaştırması olarak sınıflandırılmaktadır. Buna göre, farklı ulaştırma türlerinde farklı nakil araçları kullanılmaktadır. İnsanların ulaştırma ihtiyaçları, nakil araçlarından herhangi biri ya da birbiri ile koordineli olacak şekilde en az iki nakil aracının kullanımı sonucunda karşılanabilmektedir. İnsanların bu ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kurulan işletmeler, ulaştırma işletmeleri olarak ifade edilmektedir. Yolcu ve yük ulaştırma faaliyetlerine ait hizmet üretiminin gerçekeştirildiği ulaştırma işletmelerinde, bu hizmetin üretilebilmesi sırasında bazı maliyetler ortaya çıkmaktadır. Ulaştırma işletmelerinde yolcu ve yük ulaştırma faaliyeti sırasında ortaya çıkan maliyetler, 26 Aralık 1992 tarihinde yayınlanan 1 Seri Numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği'nde sunulan 7/A ve 7/B seçeneklerinden herhangi birinin uygulanması ile kayıt altına alınıp izlenmektedir. Çalışmada, ulaştırma türleri arasında yer alan karayolu, havayolu, denizyolu ve demiryolu ulaştırma işletmelerinde hizmet sunumu sırasında ortaya çıkan maliyetler ve bu maliyetlerin kaydedilip izlenmesinde kullanılabilecek seçenekler hakkında bilgilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Ulaştırma Sektörü, Ulaştırma Türleri, Ulaştırma İşletmeleri, Ulaştırma Maliyetleri

Monitoring of Costs Incurred Due to The Service Supply of Enterprises Operating in The Transportation Sector

The types of transportation which have emerged in order to meet transportation needs are classified such as highway, avial, maritime and railway transports according to the variety of vehicles. Accordingly, different means of transportation are used in different modes of transport. The transportion needs of people can be met by the use of at least two means of transport, either as standalone or as coordinated with each other. Enterprises established to meet these needs of people are referred to as transportation enterprises. Certain costs are incurred during the production of services in transportation enterprises where service production for passenger and freight transportation activities is realized. The costs incurred during the passenger and freight transportation activities by transportation enterprises are recorded and monitored with any of 7/A and 7/B options applications presented in the General Communiqué on Accounting System Implementation Serial No. 1 published on December 26, 1992. This study includes information on the costs incurred during the service supply of highway, avial, maritime and railway transportation enterprises and the options that can be used when these costs are recorded and monitored.

Keywords:

Transportation Sector, Transportation Types, Transportation Operations, Transportation Costs,

PDF

___

ALPASLAN, H. İ. (2010). Faaliyet Tabanlı Maliyetleme ve Havayolu İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
ALTUĞ, O. (1973). Deniz Taşıt İşletmelerinde Maliyetler ve Maliyetlerin Yönetim Yönünden İncelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
BAKIRCI, A. E. (23 - 25 Mayıs 2005). Taşıt İşletme Maliyetleri Bileşenlerinin İrdelenmesi, Tasarruf Bakışının Yerleştirilmesi. 6. Ulaştırma Kongresi. TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası, Kongre Sempozyum Bildiriler Kitabı Cilt: 1, İstanbul.
BAŞÇUHADAR, M. K. (2014). Türkiye Şehirlerararası Karayolu Taşıt İşletim ve Birim Taşıma Maliyetleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Bilgi Lojistik Webnode (2014). Lojistikte Taşıma Modları, Web: http://bilgilojistik.webnode.com.tr, adresinden 10 Temmuz 2016'da alınmıştır.
Bursa Muhasebe (2018). 2018 yılı 7 / a seçeneği uygulamak zorunda olanlar?. Web: https://www.bursamuhasebe.net / adresinden 24 Mart 2018'de alınmıştır.
BÜYÜKMİRZA, H. K. (2013).Maliyet ve Yönetim Muhasebesi Tekdüzen'e Uygun Bir Sistem Yaklaşımı(18. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
ÇAPUK, S. (2012). Bir Havayolu Şirketinde Zaman Etkenli Faaliyet Tabanlı Maliyet Uygulaması. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
CİVELEK, M. ve ÖZKAN, A. (2011).Maliyet ve Yönetim Muhasebesi (6. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
DAŞTAN, A. ve EROL, S. (2015). Denizyolu Taşıma İşletmeleri Muhasebesi. Y. Sürmen (Editör). Taşıma İşletmeleri Muhasebesi. Kocaeli: Umuttepe Yayınları, ss. 397 - 528.
DELİDERE, Ö. S. (2012). Türkiye'de Denizyolu Ulaşımı ve İDO'nun Mali Yapısının Analizi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü, İstanbul.
DURMUŞ, S. VE ÖZTÜRK, S. (2014). Havayolu Taşımacılığında Lojistik Maliyetler. KTÜ SBE Sos. Bil. Derg. (8), 205 - 220.
EROL, S. (2013). Denizyolu Taşıma Maliyetlerinin Finansmanında Türev Ürünlerin Kullanımına Yönelik Bir Uygulama. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
GEREDE, E. (2015, Şubat). Havayolu İşletmeciliğine İlişkin Temel Kavramlar., E. Gerede (Editör).Havayolu Taşımacılığı ve Ekonomik Düzenlemeler Teori ve Türkiye Uygulaması. Ankara. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Yayınları, Yayın No: HUD / T - 01, ss. 1 - 43.
GROSS, M.; MCCLURE, C. R. and LANKES, R. D. (2006). Costing reference: Issues, approaches, and directions for research. Haworth Press, 173 - 186.
GÜĞERCİN, G. (2007). Deniz Taşıma İşletmelerinde Maliyet Yapısının İncelenmesi ve Yük Taşımacılığı Uygulaması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
KARACAN, S. ve KAYA, M. (2011). Lojistik Faaliyetlerde Maliyetleme(Birinci Baskı). Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
KAYA, E. (1997). Havaalanlarında Fiyatlandırma Açısından Muhasebe Bilgi Sistemi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
KAYA, U. ve BAYRAKTAR, Y. (2015). Demiryolu Taşıma İşletmeleri Muhasebesi. Y. Sürmen (Editör). Taşıma İşletmeleri Muhasebesi. Kocaeli: Umuttepe Yayınları, ss. 397 - 528.
KRAAN, M. (1997). In search for lımıts to mobılıty growth wıth a model for the allocatıon of tıme and money. In D. F. Ettema and H. J. P. Timmermans (Eds), Activity - based approaches to travel analysis(pp. 89 - 116). (First Edition). Great Britain: Pergamon Galliard (Printers) Ltd.
KOZAK, M. (2011). Demiryolunda rayların birleşim noktaları ve özelliklerinin araştırılması. Yapı Teknolojileri Elektronik Dergisi, 7(2), 40 - 49.
Muhasebe Dersleri (2017). Maliyet-muhasebesi/maliyet-hesaplari-7-A-seceneği. Web: http://www.muhasebedersleri.com, adresinden 12 Ocak 2017'de alınmıştır.
ORHON, F. (1983). Ulaştırma İşletmelerinde Maliyet Muhasebesi (İlkeler ve Türkiye'deki Uygulama), İstanbul: Eko - Bil Ekonomik ve Bilimsel Yayınlar Ltd. Şti. Yayın No: 7.
ÖZDEMİR, Ö. (2009). Denizyolu Yük Taşımacılığında Maliyetler ve Bir Uygulama. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
SABAN, M. (2009). Deniz Taşımacılığı İşletmelerinde Maliyetleri Etkileyen Faktörler ve Sefer Maliyetleri. DEU Denizcilik Dergisi. Cilt: 1, Sayı: 1, s. 1 - 16.
SÜRMEN, Y. ve AYGÜN, D. (2015). Denizyolu Taşıma İşletmeleri Muhasebesi. Y. Sürmen (Editör). Taşıma İşletmeleri Muhasebesi. Kocaeli: Umuttepe Yayınları, ss. 187 - 396.
SÜRMEN, Y. (2015). Denizyolu Taşıma İşletmeleri Muhasebesi. Y. Sürmen (Editör). Taşıma İşletmeleri Muhasebesi. Kocaeli: Umuttepe Yayınları, ss. 529 - 666.
TCDD Faaliyet Raporu, (2015).
TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü (2017). 2016 Yılı Taşıma Maliyetleri. Ankara: Muhasebe ve Finansman Dairesi Başkanlığı.
TCDD Mali Hizmetler Yönergesi, Madde: 30.
Türk Dil Kurumu, (2018). Web: http://tdk.gov.tr, adresinden 21 Mart 2018'de alınmıştır.
UZ, İ. (2001). Türkiye ve İngiltere'de demiryollarının özelleştirilmesi süreci. Avrupa Araştırmaları Dergisi, 9(2), 231 - 269.
WIBORG, K. (2010).Basic Financial Accounting(1. Edition). Denmark: Academica.