Türkiye’de Havayolu Taşımacılığının Finansman Sorunları: Dematel Yöntemi Uygulaması

Bu çalışmada ilk bölümde Dünyada ve Türkiye’de havayolu işletmelerinde kullanılan finansman yöntemleri açıklanmaktadır. İkinci bölümümde konunun literatür taraması yapılmıştır. Bu çalışmanın son bölümünde ise Türkiye'deki havayolu işletmelerinin finansman sorunları DEMATEL yöntemi ile analiz edilmiştir. Böylece sorunlar arasındaki neden sonuç ilişkisi, ilişki düzeyi ve öncelik durumu açıklanmaktadır. Analize göre genel olarak neden ve sonuç sorunlarının birbiriyle uyumlu olduğu söylenebilir. Finansal yönetim ve yapılanma sorunları diğer sorunlarla en kuvvetli ilişki içindedir. Ayrıca finansal yönetim ve yapılanma, öncelik düzeyi en önemli neden (etkileyen) sorunu olarak görülmektedir. Finansmana yönelik devlet desteklerinin olmaması ise ilişki düzeyi ve öncelik düzeyi en düşük neden sorunu durumundadır. Sonuç olarak hava yolu işletmelerinin finansman sorunlarının bazıları neden, bazıları ise sonuç durumundadır. Ayrıca sorunların birbirleriyle kuvvetli ve zayıf ilişki içerisinde, hiyerarşik bir öncelik sırasında olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Finans, Havayolu, Dematel

Financing Problems of Airline Transportion in Turkey: Dematel Method Application

Various financing methods are used in air transport. Airline operators are faced with many problems in using these methods. This study has been analysed the financing problems of the airline company in Turkey by the method DEMATEL. Thus, the cause-effect relationship, the relationship level and the priority status among the problems are explained. According to the results of analysis, it can be said that cause and effect problems are in general compatible with each other. Financial management and structuring problems are most strongly related with other problems. In addition, the priority level of financial management and structuring is seen as the most important reason (affecting) problem. The problem of lack of government support for financing is reason problem with the lowest level of relationship and priority. As a result, some of the financing problems of airline companies are the cause and some are the result. It is also seen that the problems are in a hierarchical priority within a strong and weak relationship with each other.

Keywords:

Finance, Airline, Dematel,

PDF

___

Aksakal, E., Dağdeviren, M. (2010). ANP ve DEMATEL Yöntemleri ile Personel Seçimi Problemine Bütünleşik Bir Yaklaşım. Gazi Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt:25, No 4, 905-913
Battal, Ü. (2002). Havayolu Taşımacılığında Finans ve Finansman Kaynakları. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal bilimler Enstitüsü, Eskişehir, Türkiye.
Bjelicic, B. (2012). Financing airlines in the wake of the financial markets crisis. Journal of Air Transport Management, 21, 10-16
Chiu, Y.J., Chen, H.C., Tzeng, G.H., Shyu J.Z. (2006). Marketing strategy based on customer behaviour for the LCD-TV. International Journal of Management and Decision Making, 7(2/3), 143-165.
Fontela, E., Gabus, A. (1974). DEMATEL, innovative methods. Report no. 2 structural analysis of the world problematique. Battelle Geneva Research Institute.
Gerede, E. (2011). Türkiye’deki Havayolu Taşımacılığına İlişkin Ekonomik Düzenlemelerin Havayolu İşletmelerine Etkisinin Değerlendirilmesi. Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:9, Sayı:2, 505-537.
Gibson, W., Dr. Morell, P. (2005). Airline finance and aircraft financial evaluation: evidence from the field. 9th Air Transport Research Society (ATRS) World Conference, Rio de Janeiro, Brazil, July 3-5.
Ho, C.L., Tsai, C.L., Tzeng, G.H., Fang, S.K., (2011) Combined DEMATEL technique with a novel MCDM model for exploring portfolio selection based on CAPM. Expert Systems with Applications, 38(1), 16–25.
Karaoğlan, S., Şahin, S. (2016). DEMATEL ve AHP Yöntemleri ile İşletmelerin Satın AlmaProblemine Bütünleşik Bir Yaklaşım, DSLR Kamera Örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 8/2, 359-372.
Lee, W.S., Tzeng, G.H., Hsu C.Y., Huan J.M. (2009). Combined MCDM techniques for exploring stock selection based on Gordon model. Expert Systems with Applications, 36(3), 6421-6430.
Li, C.W., Tzeng, G.H. (2009). Identification of a threshold value for the DEMATEL method using the maximum mean de-entropy algorithm to find critical services provided by a semiconductor intellectual property mall. Expert Systems with Applications, 36: 9891–9898.
Lin, C.L., Tzeng, G.H., (2009). A value-created system of science (technology) park by using DEMATEL. Expert Systems with Applications,36(6), 9683-9697.
Lin, C.W., Chen, S.H., Tzeng, G.H. (2009). Constructing a Cognition Map of Alternative FuelVehicles Using the DEMATEL Method. Journal of Multi-Criteria Decision Analysis, 16, 5-19.
Liou, J.J.H., Yen, L., Tzeng, G.H., (2008). Building an effective safety management system for airlines. Journal of Air Transport Management, 14, 20–26.
Organ, A. (2013). Bulanık DEMATEL Yöntemiyle Makine Seçimini Etkileyen Kriterlerin Değerlendirilmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 22, Sayı1, 157-172.
Öncü, M. A., Çömlekçi, İ., Coşkun, E. (2010). Havayolu Şirketlerinin Uyguladıkları Finansal Stratejiler Üzerine Bir Araştırma. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, İİBF, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt:6, Yıl:6, Sayı:2, 27-58
Sevim, U., Ar, İ. M., Baki, B. (2011). Yeniliği Engelleyen Finansal Faktörlerin DEMATEL Yöntemi ile Değerlendirilmesi. XI. Üretim Araştırmaları Sempozyumu, İstanbul, Türkiye, 23-24 Haziran.
Tzeng, G.H., Chiang, C.H., Li, C.W. (2007). Evaluating intertwined effects in e-learning programs: A novel hybrid MCDM model based on factor analysis and DEMATEL. Expert Systems with Applications, 32, 1028-1044
Uçak Sarı, İ., Çayır Ervural, B., Bozat, S. (2017). Sürdürülebilir tedarik zinciri yönetiminde DEMATEL yöntemiyle tedarikçi değerlendirme kriterlerinin incelenmesi ve sağlık sektöründe bir uygulama. Pamukkale Üniversitesi, Mühendislik Bilimleri Dergisi, 23(4), 477-485
Wu, W. W., & Lee, Y. T., (2007). Developing global managers’ competencies using the fuzzy DEMATEL method”, Expert Systems with Applications, 32(2), 499–507.
https://www.statista.com/statistics/264492/aircraft-orders-from-airbus-and-boeing/ Erişim Tarihi: 10.10.2017
http://www.boeing.com/resources/boeingdotcom/company/capital/pdf/2017_BCC_market_report.pdf Erişim Tarihi: 10.10.2017
http://www.aviationnews-online.com/wp-content/video/Dublin-2016/slides/s-1.pdf Erişim Tarihi: 10.10.2017
https://prezi.com/m3nt97psa9sa/dematel/ Erişim Tarihi: 15.12.2017