Sema Polatçı, Fatih Özçalık, Mihriban Cindiloğlu

Üretkenlik Karşıtı İş Davranışı ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerinde Kişi-Örgüt Uyumunun Etkileri

Bu çalışmada, işgören ve örgütün beklenti ve değerlerinin birbiri ile bağdaşmasını ifade eden kişi-örgüt uyumu kavramının üretkenlik karşıtı iş davranışı ve örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisini belirlemek amaçlanmıştır. Bu amaçla Hitit Üniversitesi’nde görev yapan toplam 162 akademik personelden elde edilen veriler doğrultusunda korelasyon ve regresyon analizi yapılmıştır. Araştırma sonucunda kişi-örgüt uyumunun üretkenlik karşıtı iş davranışını negatif, örgütsel vatandaşlık davranışını ise pozitif yönde etkilediği tespit edilmiştir. Ayrıca üretkenlik karşıtı iş davranışı ile örgütsel vatandaşlık davranışı arasında negatif yönlü bir ilişkinin olduğu da elde edilen sonuçlar arasındadır. Bu çalışmada ayrıca konu ile ilgili uygulayıcılara ve ileride yapılacak araştırmalara yönelik öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Üretkenlik karşıtı iş davranışı, Örgütsel vatandaşlık davranışı, Kişi-örgüt uyumu

-

In this study it was aimed to determine the effect of counterproductive work behavior and organizational citizenship behavior on the concept of person-organization fit which means congruence between the norms and values of organizations and the values of persons. Data collected in Hitit University from 162 academicians. Data were evaluated by correlation and regression analyses. As a result, it was founded that person-organization fit affects counterproductive work behavior negatively and affects organizational citizenship behavior positively. Also it was determined that the counterproductive work behavior and organizational citizenship behavior are negatively correlated. Implications for organizations and further researches are discussed.

Keywords:

Counterproductive work behavior, Organizational citizenship behavior, Person-organization fit,

PDF

___

Akbaş, T. T. (2011), “Algılanan Kişi-Örgüt Uyumunun Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Üzerindeki Etkisi: Görgül Bir Araştırma”, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, İ.İ.B.F., Yönetim Bilimleri Dergisi, (9-1), 53-81.
Aktaş, M. (2007),“Algılanan Kişi-Örgüt Uyumu, İş Tatmini, Örgütsel Bağlılık ve İşten Ayrılma Eğilimi İlişkisi: Bireycilik ve Toplulukçuluğun Biçimleyici Etkisi”, 25. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi, 832-834.
Arbak, Y. ve Yeşilada, T. (2003), “Örgüt Kişi Uyumu ve Örgütsel Çekicilik Hangi Kişiler Ne Tür Örgütleri Daha Çekici Bulur?”, Journal of İstanbul Kültür University, 3, 23-37.
Arbak, Y., Şanlı, A. Y. ve Çakar, U. (2004), “İşyerinde Sapkın Davranış: Akademik Personel Üzerinde Yerel Bir Tanım ve Tipoloji Çalışması”, Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 5
Ariani, D. W. (2013), “The Relationship Between Employee Engagement, Organizational Citizenship Behavior and Counterproductive Work Behavior”, International Journal of Business Administration, 4(2), 46-56.
Arslantaş, C. C. ve Pekdemir, I. (2007), “Dönüşümcü Liderlik, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ve Örgütsel Adalet Arasındaki İlişkileri Belirlemeye Yönelik Görgül Bir Araştırma”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,7(1), 261-286.
Berry, C. M., Ones, D. S. ve Sackett, P. R. (2007),“Interpersonal Deviance, Organizational Deviance, and Their Common Correlates: A Review and Meta-Analysis”,Journal of Applied Psychology, 92, 410-424.
Bolat, O. İ., Bolat, T. ve Aytemiz Seymen, O. (2009), “Güçlendirici Lider Davranışları ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişkinin Sosyal Mübadele Kuramından Hareketle İncelenmesi”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,12(21), 215-239.
Bowling, N. A. ve Eschleman, K. J. (2010),“Employee Personality as a Moderator of the Relationships Between Work Stressors and Counterproductive Work Behavior”, Journal of Occupational Health Psychology, 15, 91-103.
Bretz, R. D. ve Judge, T. A. (1994), “Person-Organization Fit and The Theory of Work Adjustment: Implications for Satisfaction, Tenure and Career Success”, Journal of Vocational Behavior, 44(1), 32-54.
Burnes, B. (2004), “Kurt Lewin and the Planned Approach to Change: A Re-Appraisal”, Journal of Management Studies, 41(6), 977-1002.
Cable, D. M. ve Judge, T. A. (1996), “Person-Organization Fit, Job Choice Decisions, and Organizational Entry”, Organizational Behavior and Human Decision Processes, 67, 294– 3
Cable, D. M., ve Judge, T. A. (1994),“Pay Preferences and Job Search Decisions: A PersonOrganization Fit Perspective”,Personnel Psychology, 47(2), 317-348.
Cable, D. M. ve Parsons, C. K. (2001), “Socialization Tactics and Person- Organization Fit”, Personnel Psychology, 54,1-23.
Chatman, J. A. (1989), “Improving Interactional Organizational Research: A Model of PersonOrganization Fit”. Academy of Management Review. (14-3), 333-349.
Dalal, R. S. (2005), “A Meta-Analysis of The Relationship Between Organizational Citizenship Behavior and Counterproductive Work Behavior”. Journal of Applied Psychology. (90-6), 1241-1255.
Demir, M. (2009). Konaklama İşletmelerinde Duygusal Zekâ, Örgütsel Sapma, Çalışma Yaşamı Kalitesi Ve İşten Ayrılma Eğilimi Arasındaki İlişkinin Analizi,(Basılmamış Doktora Tezi), İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Demir, M., ve Tütüncü, Ö. (2010), “Ağırlama İşletmelerinde Örgütsel Sapma İle İşten Ayrılma Eğilimi Arasındaki İlişki”, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21 (1), 64-74.
Demirel, Y. (2009), “Örgütsel Bağlılık ve Üretkenlik Karşıtı Davranışlar Arasındaki İlişkiye Kavramsal Yaklaşım”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15), 1151
Edwards, J. R. (1996), “An Examination of Competing Versions of the Person–Environment Fit Approach to Stress”,Academy of Management Journal, 39, 292-339.
Ercoşkun, M. H. ve Nalçacı, A. (2005), “Öğretimde Psikolojik İhtiyaçların Yeri ve Önemi”, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 353-370.
Fodchuk, K. M. (2007), “Work Environments That Negate Counterproductive Behaviors and Foster Organizational Citizenship: Research-Based Recommendations for Managers”,The Psychologist Manager Journal. (10-1), 27-46.
Fox, S., Spector, P. E., Goh, A., Bruursema K.ve Kessler S.R. (2012), “The Deviant Citizen: Measuring Potential Positive Relations Between Counterproductive Work Behavior and Organizational Citizenship Behavior”. Journal Of Occupational And Organizational Psychology. (85), 199-220.
Fox, S., Spector, P. E. ve Miller, D. (2001),“Counterproductive Work Behavior (CWB) in response to Job Stressors and Organizational Justice: Some Mediator and Moderator Tests for Autonomy and Emotions”,Journal of Vocational Behavior, 59, 291-309.
Giacalone R.A. ve Greenberg, J. (1997),Antisocial Behavior in Organizations, Thousand Oaks, CA: Sage.
Gruys, M. L. (1999), “The Dimensionality of Deviant Employee Performance in the Workplace”, Unpublished Doctoral Dissertation, University of Minnesota.
Hoffman, B.J. ve Woehr, D. J. (2006), “A Quantitative Review of the Relationship Between Person–Organization Fit and Behavioral Outcomes”, Journal of Vocational Behavior 68, 389-3
Hollinger, R. C. (1986),“Acts against the Workplace: Social Bonding and Employee Deviance”, Deviant Behavior, 7, 53-75.
İslamoğlu, G. (2010), “Örgütsel Vatandaşlık Davranışı”, içinde Kurumlarda İyilik de Var, (Ed.) G. İslamoğlu, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
Kristof, A. L. (1996), “Person-Organization Fit: An Integrative Review of Its Conceptualizations, Measurement and Implications”. Personnel Psychology. (49), 1-49. | 11 Liu, Z. ve Xu M. (2012), “Preliminary Exploring the Influence of Person-Organization Fit on Counterproductive Work Behavior”. International Business and Management. (4-2), 1331
Mangione, T. W. ve Quinn, R. P. (1975), “Job Satisfaction, Counterproductive Behavior, and Drug Use at Work”, Journal of Applied Psychology, 60(1), 114-116.
Martinko, M. J., Gundlach, M. J. ve Douglas, S. C. (2002), “Toward an Integrative Theory of Counterproductive Workplace Behavior: A Causal Reasoning Perspective”,International Journal of Selection andAssessment, 10, 36-50.
McCroskey, S. D. (2007),“The Relationship Between Leadership Practices and The Three Component Model of Organizational Commitment: An Empirical Analysis”, Ph.D. Thesis, Capella University
Meyer, J. P, Hecht, T. D., Gill, H., ve Toplonytsky, L. (2010),“Person-Organization (Culture) Fit and Employee Commitment under Conditions of Organizational Change: A Longitudinal Study”,Journal of Vocational Behavior, 76(3), 458-473.
Miles, D. E., Borman, W. E., Spector,P. E. ve Fox,S. (2002), “Building An Integrative Model of Extra Role Work Behaviors: A Comparison of Counterproductive Work Behavior With Organizational Citizenship Behavior”,International Journal of Selection and Assessment, (10-1/2), 51-57.
Netemeyer, R.G., Boles,J. S. ve Mackee, D. O. (1997), “An Investigation into The Antecedents of Organizational Citizenship Behaviors in A Personal Selling Context”,Journal of Marketing, (61), 85-98.
Neuman, J. H. ve Baron, R. A. (1997),“Aggression in the Workplace”,ın R. A. Giacalone ve J. Greenberg (Eds.), Antisocial Behavior in Organizations (pp. 37–67). Thousand Oaks, CA: Sage.
O’Brien, K. E. ve Allen T. D. (2008), “The Relative Importance of Correlates of Organizational Citizenship Behavior and Counterproductive Work Behavior Using Multiple Sources of Data”. Human Performance. (21), 62-88.
Organ, D. W. (1997),“Organizational Citizenship Behavior: It’s Construct Clean-Up Time”,Human Performance,10, 85-97.
Organ, D. W. (1988),Organizational Citizenship Behavior: The Good Soldier Syndrome. Lexington MA: Lexington Books.
Öcel, H. (2010), “Üretim Karşıtı İş Davranışları Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”. Türk Psikoloji Yazıları. (13-26), 18-26.
Penney, L. ve Spector, P. (2005), “Job Stress, Incivility, and Counterproductive Work Behavior (CWB): The Moderating Role of Negative Affectivity”,Journal of Organizational Behavior, 26, 777-796.
Robinson, S. L. ve Bennett, R. J. (1995), “A Typology of Deviant Workplace Behaviors: A Multidimensional Scaling Study”,Academy of Management Journal, 38, 555-572.
Sackett, P. R. ve DeVore, C. J. (2001), “Counterproductive Behaviours at Work”,in N. Anderson, D. S. Ones, H. K. Sinangil ve C. Viswesvaran (Eds.), Handbook of Industrial, Work and Organizational Psychology (1, pp. 145-164). London, UK: Sage.
Schneider, S. C. (1988), "National vs. Corporate Culture: Implications for Human Resource Management." Human Resource Management, 27 (2), 231-246.; Reprinted in: Simon, H. (Ed.) Herausforderung Unternehmenskultur, Stuttgart: Schaffer Verlag, 1990.
Schneider, B., Goldstein, H. W. ve Smith, D. B. (1995), “The ASA Framework: An Update”, Personnel Psychology, 48, 747-773.
Seçer, B. ve Seçer H. Ş. (2009),“Örgütlerde Üretkenlik Karşıtı İş Davranışları: Belirleyicileri ve Önlenmesi”, içinde A. Keser, G. Yılmaz ve Ş. Yürür (Ed.). Çalışma Yaşamında Davranış, Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
Sekiguchi, T. (2004),“Person- Organization Fit and Person Job Fit in Employee Selection: A Review of the Literature”, Osaka Keidai Ronshu, 54:6, 179-196.
Smith, C. A., Organ, D. W. ve Near, J. P. (1983), “Organizational Citizenship Behavior: Its Nature and Antecedents”, Journal of Applied Psychology, 68, 655-663.
Spector, P. E. (1975),“Relationships of Organizational Frustration with Reported Behavioral Reactions of Employees”,Journal of Applied Psychology, 60, 635-637.
Spector, P. E. ve Fox S. (2005),“The Stressor-Emotion Model of Counterproductive Work Behavior”, S. Fox ve P. E. Spector, (Ed.). Counterproductive Work Behavior: Investigations of Actors and Targets içinde. Washington DC:American Psychological Association, 151-174.
Spector, P. E. ve Fox, S. (2010a),“Counterproductive Work Behavior and Organizational Citizenship Behavior: Are They Opposite Forms of Active Behavior? Applied psychology: An International Review, 59, 21-39.
Spector, P. E. ve Fox, S. (2010b),“Theorizing about the Deviant Citizen: An Attributional Explanation of the Interplay of Organizational Citizenship and Counterproductive Work Behavior”,Human Resource Management Review, 20, 132-143.
Spector, P.E. ve Fox, S. (2002), “An Emotion-Centered Model of Voluntary Work Behavior Some Parallels Between Counterproductive Work Behavior and Organizational Citizenship Behavior”, Human Resource Management Review, (12), 269-292.
Spector, P.E., Fox, S., Penney, L.M., Bruursema, K., Goh,A. ve Kessler, S. (2006), “The Dimensionality of Counterproductivity: Are All Counterproductive Behaviors Created Equal?”,Journal of Vocational Behavior, (68), 446-460.
Turunç, Ö. ve Çelik,M. (2012), “İş Tatmini-Kişi-Örgüt Uyumu ve Amire Güven-Kişi-Örgüt Uyumu İlişkisinde Dağıtım Adaletinin Düzenleyici Rolü”,İş-Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, (14-2), 59-78.
Verquer, M. L., Beehr, T. A. ve Wagner, S. H. (2003),“A Meta- Analysis of Relations Between Person-Organization Fit and Work Attitudes”,Journal of Vocational Behavior, 63(3), 4734
Yeşiltaş, M. ve Keleş, Y. (2009), “İşgörenlerin Eğitim Düzeyleri ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(2), 17-40.
Yeşiltaş, M., Çeken, H. ve Sormaz, Ü. (2012), “Etik Liderlik Ve Örgütsel Adaletin Örgütsel Sapma Davranışları Üzerindeki Etkisi”, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28, 18Zhang, Y., Gao, Y. veLiu, P. (2005). “Moderating Effects of P-O Fit in Turnover Intention Model: A Case of Foreign Pharmaceutical Companies in China”,Nankai Business Review, 8(3), 37
Zhao,H.(2009), “TheEffectsofPersonal-Organization Fit and Organizational Citizenship Behavior on Contextual Performance: AnEmpirical Research”,ChineseJournalOf Management, (63), 342-347.
Zhu, Q. ve Chen, W. (2005), “Measuring Index and Models with Employee-Organization Value Fit”,China Industrial Economy, (5), 88-95.